... و حورداد» را «خرداد» و «خورتات» نیز گفتهاند. البته تا سالهای اخیر این اسامی را با حرف (ح) نیز مینوشتهاند. از سوی دیگر «یاقوت حموی» واژه «خوز» را با نامهای «خوز» و «هوز» و «اهواز» و «هویزه» هم ریشه میداند. ...
... چندی قبل ۱٫۵ میلیون دلار به او داده بودیم.* (یادداشتهای علم، ج۶،ص۳۰۹) ???? *به دوست دختر هالیوودی اش گریس کلی، یک قفس طلا که داخلش یک قطعه الماس و یک پرنده ساخته شده از یاقوت کبود بود و یک دستبند طلا از ...
... کهنی برای باوراندن آن دارند و نه هیچ واژهشناسی میپذیرد که ساختار این واژهها به ترکی می آید. یادآور میشوم که چون سرزمین ترکان در بالادست مغولستان امروزی تا نزدیکی قطب شمال ( یاقوتستان روسیه) بوده و مردم ...
نام های پارسی انواع یاقوت که اعراب نیز آنها را بکار برده اند زیاد است و این طور که معلوم می شود بعضی از این اسامی قبل از حمله اعراب به ایران نیز بکار برده می شده است . یاکند که به یاقوت،مخصوصاً یاقوت ...
شاهنامه گنجينهاي از فرهنگ و هويت قوم ايراني است زيرا در ابعاد گوناگون، بسياري از باورها و پندارهاي كهن ايرانيان را در خود نهفته دارد. نگرش اقوام كهن درباره ماهيت آسمان، به عنوان پديدهاي اسرارآميز، يكي ...
... و مطالبی پراکنده در کتابهای متأخر از آن نشانی در دست نیست و وجود نام آن احیاناً در جزو مأخذهای دوره مغولی و صفوی و قاجاری نباید ما را به شک اندازد که این کتاب در دسترس کسی بعد از یاقوت بوده است. کتاب حمزه ...
... در ۳۷۵) نیز مطالبی را که ابن مقفع در مورد این زبانها آورده بدون ذکر نام او نقل کرده است. حمزۀ اصفهانی و به نقل از او یاقوت نیز عین همین مطلب را آورده اند. بنابراین به احتمال زیاد منشأ نوشته آنان در آخرین ...
... این ناحیه به سوی اور کنج میآیند این شهر به رونق و اعتبارش افزوده می شود.
یاقوت به نقل از ابوریحان میگوید خوارزم را قبلا «فیل» می گفتند و این نیز از آن سبب بوده که یکی از شهرهای معروف خوارزم فیل نام ...
... این شهر است و برمبنای صحیح علمی استوار نیست، چنانچه بنا به گفته یاقوت ، شاعری به نام محمودبن داود بخاری در هجو بخارا این دوبیت را سروده است:
باء بخارا، فاعلمن زائده
و الالف الوسطی بلا فائده
فهی خر ...
... وضوح تمام از همان ابیات یا شاعر جاءني...، ولست والله حقا عارفة نسبي، اذ لست أعرف جدی حق معرفة... الخ)» و جز اینها نیز بر می آید[16].
[1] زندگی نامه بیرونی (علی الشابی)، ص 67-64./ معجم الادباء (یاقوت)، ...
... نام میبرد و یاقوت حموی بشت را شهری میداند که بشتاسب (گشتاسب) بناکرده و دویست و بیست قریه دارد و از توابع ایرانشهر (ابرشهر) است[13] و بوالفضل بیهقی هم در تاریخ بیهقی رفت و از آنجا به مرو شد آتش آنجا نهاد ...
... که با وزن مخصوص امروزی آنها خیلی کم تفاوت دارد و به عنوان مثال از بعضی از آنها نام برده میشود:
شرح
وزن مخصوص ابوریحان
وزن مخصوص امروز
یاقوت آسمانی
SAPHIR
۹۷ر۳ ...
... این عقیده ریشه بسیار قدیمی دارد چنانکه یاقوت حموی که در سال ۶۱۷ هجری اردبیل را دیده است ، در معجم البلدان نوشته است «در کوه سبلان مشاهد بسیاری از صالحین است و عقیده مردم بر آن است که از بزرگان صالحين در ...
... شيعه اثنی عشری است. چنان که به واسطه ایمان راسخ، زهد و تقوی بی نظیر شیعیان آن از صدر اسلام تاکنون با نام دارالمومنین درصدر شهرهای شیعه نشین قرار گرفته و به نیکی از آن یاد شده است.
یاقوت حموی نیز در معجم ...
... هم خوانده شد.ساختمانهای این شهر در قرن چهارم از گل بود، هفتاد دهکده داشت و آبش از کاریز حاصل می شد.
یاقوت گوید: آن را گنابذ گویند به جای جنابذ.
حمدالله مستوفی گوید:
جنابذ در تلفظ گناباد، گویند شهری ...
... ما را به وجود آورده اند.
مناطقی که در طول تاریخ سمنان نامیده شده اند:
یاقوت حموی، جغرافیدان معروف (اوایل قرن هفتم) می گوید که: سمنان، نام سه جایگاه است: ١- شهر بنامی است مجاور کومش قومس» و آن میان ...
... ها بودند. تعداد کتابفروشی های بغداد در دوران خلافت عباسیان افزایش یافت. صاحبان این کتابفروشی ها گاه افرادی دانش آموخته بودند، چنانکه کسانی همچون ابن ندیم و یاقوت گواه آن اند. در منابع بارها از سوق الوراقين ...
... مذكور.
لسترانج در کتاب جغرافیای تاریخی خلافت سرزمینهای شرقی می نویسد: یاقوت در قرن هفتم گوید، سیرجان دومین شهر کرمان است، و چهل و پنج مسجد کوچک و بزرگ دارد و در این زمان تمرین نامیده می شود و باز هم ...
... آمده بود به دهی واردشد که آنرا سيروان می گفتند.
یاقوت در معجم البلدان نوشته ::
«... و السيروان ايضا موضع قرب الثرى ، كان المهدي نزله في حيوة المنصور حین و جهه الى خراسان ، و بني فيه ابنية آثارها الى ...
... ششگانه را که در خوشنویسی ایران سابقه ای دیرین داشت، در آثار خود به کار میگرفتند. شکل و تناسبات حروف این اقلام را سنتهای به جامانده از شیوه خوشنویسی یاقوت مستعصمی معین میکرد. ماندگاری این اقلام بر رقابت ...
... باید گرفت
که دیوار دارد به گفتار گوش
همان برکه کاری، همان بدروی
سخن هرچه گویی همان بشنوی
چن اندیشه بد کنی، بد رسد!
به خرما چه یازی چو ترسی ز خار
نجوید کسی عاج بمیان شیز
مجوييد یاقوت در سرخ ...
... صفوی:
عبد القادر بداونی: جزو مؤلفان تاريخ الفی است. منظومه رامایانا را از زبان سانسکریت به فارسی ترجمه کرد و معجم البلدان یاقوت حموی را از عربی ترجمه کرد. از تألیفات وی می توان به « منتخب التواریخ» اشاره ...
... این نسب یا نسبت را با اجازه صاحب قبلیشان می توانستند نگاه دارند. بعنوان مثال از یاقوت الرومي الحموی نام ببریم که برده بیزانسی آزاد شده ای بوده و سفرنامه ی معروفی را به نام معجم البلدان در اواسط قرن ۷ هق ...
... از آه و نفرین: خصمت که هست اندر قفس بگذار با آه منش کاو را اگر یاقوت شد زین شعله خاکستر کنم ** صید استعاره از خود شاعر: رم دادن صید خود از آغاز غلط بود حالا که رماندی و رمیدیم رمیدیم ** بتان استعاره ...
... بسیاری مانند سیم/زر/یاقوت/و.... را از سنگ معدن استخراج کرد . *پس از آن نیز به صنعت عطر و بو روی آورده و عطرهایی مانند بان/کافور/مُشک/عود/عنبر/گلاب را به مردمان عرضه کرد . *سپس به سراغ علم پزشکی رفته و ...
... خسرو انوشیروان".پادشاه چین هدایایی نیز برای خسرو انوشیروان میفرستد از جمله اسبی از مروارید که چشمهای سوار و اسب از یاقوت سرخ و دسته شمشیر سوار از زمرد گوهر نشان بوده است.همچنین جامه ابریشم چینی طلایی ...
... (بیهقی)، اسپرایین (برهان قاطع)، و اسفرائین (ثعالبی، یتیمة الدهر، یاقوت و قزوینی) نیز آمده است. اما گویاترین و موثق ترین سند، که هیچگونه دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته و زیر نظر حکومت مرکزی بوده و نام این ...
... در این باغ جریان داشت. یاقوت حموی این کاخ را جزء عجایب جهان به شمار میآورد که در سال ۶۲۸ م ویران شد. آتشکده چهار قاپی «چهار قاپو» یا «چهار قاپی» به معنی «چهار در»، از جمله آتشکدههای دوره ساسانی در شهر ...
... بنا به گفته همین جغرافیدان کرکویه در سه فرسنگی زرنج یا زرنگ ( سیستان ) واقع شده است . یاقوت حموی نیز درباره آتشکده کرکویه نوشته است شهری از سیستان بوده و آتشکده ای که نزد زرتشتیان محترم شمرده می شد در ...
... بوده است. چشم های گاومیشان از یاقوت و بلور بوده است و در کنار آنان زرها و گنج های فراوانی پدیدار بوده است . آگاهی به بهرام شاه می برند و او فرمان می دهد تا موبدان به کاوش بر روی این آثار بپردازند و پیشینه ...
... آیین ایرانیان گونه ای دیگر است می توانید جام ها را بردارید و به گنج شاه ببرید.دارا از گفتار او بخندید و فرمان داد تا یک جام پر از گوهر شاهوار به او بدهند و یاقوتی بر سرش برنهند.
در همین هنگام ناگهان ...
... چون پادشاهان داشت که گستاخی را بر آستانش راهی نیست.دستاری قرمز و آراسته به یاقوتی درخشان بر سر داشت و با جامه ای ارغوانی ازین سوی شهر به سوی دیگر می رفت. ده سال بعد, او را سیاه پوش دیدم. بدو گفتم تو ...
... .
یاقوت حموی در «مُعجَمُ البُـلدان» می نویسد نام شهردر زمان دیدار یاقوت از تبریز در زبان محلی «تِبریز» تلفظ میشد. با توجّه به این سخن ، مینورسکی بر این باور است که تلفظ تِبریز باید به گویش ایرانی آذری ...
... دیگر در بهرام گور (984/6) و داستان هفتخان اسفندیار (284/5)، هر دو بیت در بخش شنبلید این نوشتار، همخوانی پیدا می کند.
در دو بیت زیر، به ترتیب در اسکندر (1002/6) و خسروپرویز (3376/8)، یاقوت به دانۀ انار ...
... یاقوت حموی ، تاریخ طبری محمدبن جریر و تاریخ بلعمی ابوعلی بلعمی انعکاس یافته است . مانند یاقوت در معجم البلدان می گوید : کیکاوس خواست به آسمان عروج کند اما وقتی که پرواز از نظرها غایب شد خداوند به باد ...
... روز پدید آمد آن شمع گیتی فروز پدید آمدن کوه یاقوت زرد چو پنهان شدی چادر لاژورد پدید آمدی کوه یاقوت زرد تیر شید بر سر کوه چو زد بر سر کوه ، تیر شید جهان شد بسان بلور سپید خنجر برآوردن از کوه چو ...
... صد نظامالملك
نیست در زیر چرخ چون تو وزیر شرف روزگار بنده امیر»
رباعی زیر نیز از اوست:
یكچند به یاقوت تر آلوده شدیم یكچند پی زمرد سوده شدیم
آلودگیی بود به هر ...
... یاقوت این واژه عموما یک واژه وام گرفته شده از فارسی دانسته شده است. برخی از پژوهشگران غربی همچون فریتاگ این مساله را می پذیرند که این واژه پیش از عربی درفارسی پاکند گفته شده است و خاستگاه سریانی دارد. ...
پیشینه استفاده از کلمه "روزنامه" یا " روزنامچه" در ایران را می توان در قرون اولیه اسلامی پی گیری کرد. این واژه در کتبی چون یتیمه الدهر ثعالبی و معجم الادبای یاقوت حموی، به معنای شرح زندگی و بیان وقایع ...
... و خود عازم اصفهان گردید. درآنزمان مظفر بن یاقوت از جانب المقتدر عباسی حاکم اصفهان بود و به دفع مرداویج پرداخت ولی شکست خورد و به فارس نزد پدرش گریخت. یاقوت پدر مظفر با لشکریان فارس متوجه مرداویج گردید ...
... دیدار، آنچنان دل بدو میبازد كه به زنی میستاندش: چو آمد به نزدیك كاووس شاه دلآرام با زیب و با فرّ و جاه دو یاقوت خندان، دو نرگس دژم ستون دو ابرو چو سیمین قلم نگه كرد كاووس و خیره بماند به سودابه بر، نام ...
... بینداخت پیراهن مشک رنگ چو یاقوت شدچهرمهرش به رنگ (د 5، صص 209-179) 16. همین ماجرا، کوتاه تر و به نثری ساده، محکم و زیبا در تاریخ بلعمی (ترجمه طبری) نیز آمده است. مقایسه دو روایت از یک رویداد، توانائی ...
... یزدان شناسی رسیده است که در نزدش یاقوت و سنگ یکی است و زندگی هزار و یک چهره را با سنگ خوارا برابر می داند :
برق جلال عین جمال است پیش ما
داغ پلنگ چشم غزال است پیش ما
ما چشم از چکیده دل آب داده ایم ...
... (پیل)، شطرنج (شتررنگ)، غربال (گربال)، یاقوت (یاکند)، طاس (تاس)، طراز (تراز)، نارنجی (نارنگی)، سفید (سپید)، قلعه (کلات)، خنجر (خون گر)، صلیب (چلیپا) و بسیاری از واژههای دیگر. ـ از روسی: استکان: این واژه ...
... درد
نه از گردش آرام گیرد همی نه چون ما تباهی پذیرد همی
ز یاقوت سرخ است چرخ کبود نه از باد و آب و نه از گرد و دود
بچندان فروغ و بچندان چراغ بیاراست چون بنور و زباغ
روان اندر و گوهر دل فروز ...
... خواب، در واقع، به خلاف میل فردوسی تعبیر شد: بر اندیشه شهریار زمین بخفتم شبی لب پر از آفرین چنان دید روشن روانم به خواب كه رخشنده شمعی برآمد ز آب همه روی گیتی شب لاژورد از آن شمع، گشتی چو یاقوت زرد نشسته ...
... فیلمهای چونمردی از تهران وطوفان برفرازپترا که هردودر لبنان ساخته شد نقش آفرینی کرد فردین از سال 48 به تهیه کنندگی نیز پرداخت0در سال 1349به کارگدانی وبازی در سه فیلم پرفوش سال به نام های:قصر زرین-سکه شانس-یاقوت ...
... به آنها اشاره میكند همان كاخهای «قصر شیرین» هستند كه به فرمان خسرو پرویز در گذرگاه اصلییی كه دشت بین النهرین را به فلات ایران میپیوست، ساخته بودند و به روایت یاقوت حموی، در آنها باغها و كوشكهای ...
... و درختان همه در تسبیح اند / نه همه مستمعی فهم کند این اسرار عقل حیران شود از خوشه زرّین عِنب / فهم عاجز شود از حُقه یاقوت انار بندهای رطب از نخل فرو آویزند / نخل بندان قضا و قدر شیرین کار تا ...
... خواندن اشعارى كه به این مناسبت سروده بودندمىپرداختند. (یاقوت. معجمالادباء، ج ششم، ص 258؛ فقیهى 1347 ش، ص 84 به بعد، همو، 8791 / 1357، ص 347). عضدالدولهكه به احیاى فرهنگ ایرانى علاقمند بود، باید الگوى ...
در داستان آبتین پدر فریدون درباره پیکارهای پارتیزانی و پایهریزی پیروزی نهایی، نکتههایی بس آموزنده نهفته است که تاکنون چنان که باید، بررسی نگردیده است. ما از آنجا آغاز میکنیم که جمشید از زهاک شکست خورده ...
... اَهورامزدا حضور داشتند.
قالی ها معروف ترین قالی عهد خسروپرویز که در کتب قدیم شرقی شرح آن مذکور است، از جنس ابریشم زَربفت بوده است. ثَعالِبی گوید: «کاخ طاقدیس، از چهار قالی زَربفت مرواریددوز و یاقوت ...
... دید به ایشان با شرایطی اجازة اقامت داد. قطعه زمینی به آنان واگذار شد که سراسر جنگل و بیابان و ویران بود. ایرانیان تازه وارد، آنجا را آباد نموده سنجان نام نهادند.
این نام یادآور یک نام ایرانی است، یاقوت ...