در این جستار برخی از باورهای شگفت و قدیمی استان خوزستان که هرچند امروزه دیگر در میان نسل تازه کمتر رواج دارد و بدان پایبندی وجود دارد را بازگو می کنیم . این باورها و اعتقاداتِ بعضا عجیب، در بسیاری از شهرها و روستاهای دیگر ایران هم رواج داشته و کم و بیش دارد .
باورهای مردم دزفول
دزفولیها بر این باورند که اگر پسر بچه ای روی طاقچه برود یا مرغ جلو یکی از افراد خانه بالهایش را بگشاید و بنشیند یا سگ خانه پشت به اتاق و رو به حیاط بنشیند یا طفل شیرخواری که روی دست نگهداشته اند پای راستش را بالا نگهدارد یا دختر بچه ای خودسرانه اتاق را جارو کند میهمان می رسد.
اگر کف دست راست کسی به خارش افتاد نشانه رزق و روزی است و اگر کف دست چپ بخارد نشانه جنگ و ستیز است.
اگر لنگه کفشی بر روی لنگه دیگر سوار شود. صاحب کفش به مسافرت خواهد رفت.
اگر گوش چپ کسی زنگ بزند نشانه آن است که پشت سرش بدگویی می کنند و اگر گوش راست زنگ زد پشت سرش خوش گویی می کنند.
اگر آیینه خانه ای بشکند اهل خانه منتظر واقعه ناخوشایندی خواهند بود.
اگر کسی روز شنبه لباس بشوید ثروتمند می شود.
اگر در خواب مرغ و ماهی را یکجا دیدند به ثروت و مقام بزرگی خواهند رسید.
باورهای مردم شوشتر
با اینکه به مرور زمان و در اثر پیشرفت فرهنگ و علم و دانش مردم بیشتر باورها را خرافی می دانند ولی بیشتر اشخاص مسن هنوز اعتقادات قدیمی و سنتی خود را حفظ کرده و سعی دارند آنها را به جوانان و فرزندان خود القا کنند. برخی از اعتقادات مردم شوشتر به شرح زیر است:
اگر يك تار موی کسی از دیگر موها جدا شود مسافری از راه می رسد.
اگر هنگام درست کردن خمیر کمی از آن به بیرون پرتاب شود، میهمان می رسد.
اگر تفاله چای بر روی استکان چای شناور شد، میهمان می رسد.
اگر گربه به اهل خانه پشت کرد و نشست میهمان می رسد.
اگر هنگام سوختن هیزم از هیزم صدایی شبیه ناله بلند شود، کسی بدگویی می کند.
اگر کف دست خارید کف دست را می بوسند زیرا رزقی نصیبش می شود.
اگر پلک چشم پريد، يك پرکاه روی آن میگذارند و میگویند: «اگر خیری بباز و اگر شری نیاز
اگر هنگام شروع کاری کسی عطسه کرد در انجام آن کار تأمل می کنند، ولی اگر دو عطسه پشت سرهم باشد هفت صلوات میفرستند و آن کار را شروع می کنند. گاه دیده شده که ازدواجی به خاطر يك عطسه به هم خورده است.
اگر کسی مار در خواب ببیند، ثروتمند می شود.
اگر کسی خواب مرده به بیند سلامتی و طول عمر نصیبش می شود.
اگر کسی بیخودی قیچی را به هم بزند، دعوا می شود.
اگر آدم چشم شوری به مهمانی آمد پس از رفتن وی جایی را که نشسته بوده با سوزن چند بار سوزن میزنند.
اگر بچه ای پس از تولد زیاد گریه کند معمولاً تا چهل روز می گویند او را وقه زده است. وقه نام مرغ حق است که شبانگاه در آسمان پرواز میکند. کسانی که بچه نوزاد دارند، هنگامی که صدای هق هق او را می شنوند میگویند کارد کوفت و بر این باورند که نوعی اجنه است و به بچه صدمه می زند و با شنیدن صدای وقه، آب به هوا می باشند.
باورهای مردم رامهرمز
اگر پرنده ای به نام دیدمک بر فراز خانه پرواز کند و صدا دهد. خبر سلامتی مسافر یا خویشاوند صاحب خانه را آورده است. هر يك از اهل خانه که صدای این پرنده را بشنود فریاد میزند: «خبرت خش خبرت خش یعنی خبرت خوش باشد.
در گذشته عصر روز چهارشنبه آخر سال عده زیادی از زنان و دختران به کارگاههای چرم سازی (دباغ) خانه میرفتند هر خانواده يك يا دو بطری خالی با خود می بردند و آنها را از آب گندیده حوضهای این کارگاهها پر میکردند و با خود به خانه می آوردند و در عوض مبلغی پول یا قند و چای به کارگران آنجا می دادند.
با فرا رسیدن اولین بارندگی، آب آنها را در حیاط منزل و در آب باران میریختند بر این باور بودند که با ریختن این آب بارندگی در آن سال زیاد و پر برکت خواهد بود.
دختران پاهای خود را در آب حوضهای محتوی آب گندیده می گذاشتند و نیت می کردند که هر چه زودتر شوهر کنند اگر در حین گذاشتن پا می گفتند که آبش بو می دهد به مراد خود نمی رسیدند زنان نیز این کار را برای اجابت مراد خود انجام می دادند.
اگر تار موی دختر یا زنی در حین شانه کردن جدا شود مویش تار شود می گویند برای آن خانه میهمان خواهد آمد.
در خانه هایی که خمیر درست میکنند اگر در حین مشت زدن به خمیر تکه ای از آن بپرد. عقیده دارند که برای اهل آن خانه مسافر یا میهمان می رسد.
باورهای مردم بهبهان
اگر بانی قلیان کسی را بزنند لاغرونی قلیانی می شود.
اگر هنگام نان پختن قدری از خمیر بپرد، مسافری خواهد آمد.
زن حامله اگر بالای خمره ترشی برود یا ترشی خراب می شود یا بچه را سقط می کند.
اگر کف پای کسی بخارد یا پلک چشم راست کسی بلرزد مسافری خواهد آمد یا خبری خوش به او خواهد رسید.
هنگام رفتن مسافری اگر کمی آب به دنبالش بپاشند زود بر می گردد.
اگر در کفش مهمان کمی نمک بگذارند، زود خواهد رفت.
اگر جاروب را سر بالا قرار دهند یا آویزان کنند کسی می میرد.
خراب کردن لانه پرستو باعث ویرانی منزل می شود
هنگامی که برای مراسم فاتحه خوانی به قبرستان میروند هنگام بازگشت باید از راه دیگری باز گردند.
اگر باران بر بدن مرده ای ببارد تا چهل روز باران نخواهد بارید.
اگر چند دانه جو در کف دست مرده ای بگذارند باران خواهد بارید.
هر کس شب در زیر درخت بخوابد اجنه او را اذیت میکنند.
باورهای مردم مسجد سلیمان
اگر هنگام باریدن باران هوا ناگهان آفتابی شود آفتاب و باران با هم می جنگند.
اگر روباه مرتب زوزه بکشد حتماً شکمش درد گرفته است و از درد ناله می کند.
اگر دو گربه در خانه ای با هم بجنگند در آن خانه دعوا خواهد شد.
اگر سر دو نفر ندانسته به همدیگر بخورد باید یکی از آنها فوری آب دهان بر زمین بیندازد. اگر این کار را نکند ممکن است که یکی از آنان کچل شود.
اگر نوزادی بخندد میگویند که شیطان دارد با او حرف می زند و می گوید: «پدرت مرده و او خوشحال میشود و میخندد. اگر گریه کند می گویند که شیطان به او می گوید: مادرت مرده و نوزاد ناراحت میشود و گریه میکند.
اگر تار موی سر کسی روی پیشانی یا صورتش بیفتد، میهمان می رسد.
اگر سگ خانگی روی دو پا بنشیند و دستهایش را به هوا بلند کند، میهمان می رسد. اگر کسی روز جمعه مسافرت کند میگویند بین راه آسیب می بیند و دیر می رسد چون معتقدند که در روز جمعه پای انسان سنگین است. هنگامی که کسی به سفر میرود افراد خانواده اش تا يك هفته سرشان را نمی شویند چون معتقدند که شستن سرشان گرفتاری به بار می آورد.
اگر گوسفند خانواده فقیری دو قلو بزاید میگویند عاقبتش به خیر است و صاحب گوسفند ثروتمند می شود.
اگر کتری پر از آب روی اجاق واژگون شود بر این باورند که صاحبش بی اولاد و فقیر می شود.
اگر کسی در خواب ببیند که دندانش کنده شده یکی از اقوام یا آشنایانش خواهد مرد.
سر مرغ را به بچه نمی دهند زیرا عقیده دارند که اگر بچه سرمرغ را بخورد، پدر یا مادرش می میرد.
خوزستان و تمدن دیرینه ی آن – ایرج افشار سیستانی
مهدی زیدآبادی نژاد
