... و سعدی و فردوسی و نظامی و سنایی و عطار و خاقانی و..شاعر داشتیم؟ ما قبل از اسلام در حد خوارزمی و فارابی و بیرونی و ملاصدرا و بهایی و بوزجانی و ...دانشمند داشتیم؟ ما قبل اسلام مورخینی چون ابن جریر طبری و ...
زندگی نامه و آثار
افضلالدین بدیل خاقانی شروانی را باید یکی از شاعران طراز اول و صاحب سبک ادب پارسی دانست که قصیدهسرایی را به پایگاه بلندی رساندهاست. اساساً شهرت و توان شاعری خاقانی بازبسته به سرودن ...
... نوشت شاعر بزرگ ایرانی قرن ششم هجری، خاقانی که قصیده های فاخر و پرطنینش ابهتی چون سمفونی های بتهوون دارند زاده ی شیروان قفقاز در جمهوری آذربایجان امروز بود با مادری مسیحی احتمالاً ارمنی که بسیار به او دل ...
... میان آزاد می دیدند. شاعری یا نویسنده ای مانند رشید و طواط و عبدالواسع جبلی یا خاقانی و سعدی و شمس مغربی در سخن منظوم و منثور خویش تا آنجا که می خواستند و می توانستند از استعمال لفظ عربی و یا شیرازی و ...
... هفت هندوی کحلی جرس.»
تحلیل هفت پیکر - (دکتر معین)
خاقانی :
در رکابش هفت گیسودار و شش خاتون ردیف
بر سرش هر هفت و شش عقد جهان افشانده اند
نظامی:
خون پدر دیده درین هفتخوان آب ...
... مایه اند از قبیل: خاقانی- انوری - نظامی - کمال الدین اصفهانی و امثال آنان.
سبك عراقی وقتی به نهایت کمال برسد و تعقيدات و نازك خیالی هائی در آن راه یابد که در آن به تأمل و تفکر بسیار نیاز پیدا کند «سبك ...
... ابوعلی سینا، خیام، انوری، خاقانی، فردوسی، نظامی، عطار، و... فرهنگ و علم و ادب ایران را به اوجی تازه رساند و خواه و ناخواه شرایط اجتماعی کشور را تا میزانی تحت تأثیر قرار داد، اما میزان این تأثیر به اندازه ...
... سبک قدما رجعت کردند. در خراسان کسانی مانند شهاب ترشیزی سبك صائب و کلیم کاشانی را رها کردند و به روش انوری و خاقانی شعر سرودند. در عراق مشتاق و هاتف و آذر بیگدلی و صباحی در غزل از سعدی و حافظ و در قصیده ...
هان ای دل عبرت بین از دیده نظر کن هان ایوان مدائن را آیینه عبرت دان یک ره ز ره دجله منزل به مدائن کن وز دیده دوم دجله بر خاک مدائن ران تا سلسله ایوان بگسست مدائن را در سلسله شد دجله، چون سلسله شد ...
... بزرگ چون اسدی، ناصرخسرو، قطران تبریزی، مسعود سعد سلمان، عمر خیام، امیرمعزی، انوری، خاقانی، نظامی، ازرقی، ادیب صابر، رشید وطواط، ظهير فاریابی، جمال الدین اصفهانی، مجیر بیلقانی، ابوالفرج رونی، سید حسن غزنوی، ...
... و اقبال و غالب در کجاست؟
رودکی و حضرتِ جامی و خاقانی یکی ست
مرزها دیگر اساسِ دوریِ ما نیستند
ای برادر! اصل ما را نیک میدانی یکی ست
«تاجکی»، یا «فارسی»، یا خویش پنداری «دری»
این زبان پارسی ...
... جهان جاني بهجاي خاقانی (1368، ص 737): خاقاني اگر به آرزو داري راي نه دين بهنوا داري و نه عقل بهجاي سعدی (1375، ص 324 و جاهای دیگر): هر شب انديشة ديگر كنم و راي دگر كه من از دست تو فردا ...
... و تجربه گرگ ، هنوز گُنگ و مبهم است. در روزگاران خاقانی شیروانی و یا حکیم نظامی گنجوی و در اقلیم این سرزمین ، مردم تمساح را نمی شناختند که اشکش را ببینند تا ضرب المثل «اشک تمساح » مصطلح شود . این حیوان ...
... قبلة ترسا و جفت عیسى
گفـت: از ملـوک چنو صفـدرى نـدارم
(خاقانی)
ـ اندر صف «خورشیدپرستان» شدم اینک
زیرا که میان، سخت به «زنّار» ببستم
پیش تو برم سجده، میانبسته به زنار
تا خلق بدانند که خورشیدپرستم ...
... لقب به چینی ابر خوشبخت شده است، و در حاشیه کتاب آمده است، شاهد مدعا میباشد. «خاقانی در چین دستور داد بیرون از پکن «خانبالغ» مسجدی برایش بسازند که برای نیایش خدای آسمان بدانجا برود. در این مسجد بر دیوار ...
... به آن شهر افتاده است و می گوید :
ای ترک به گنجه از کجا افتادی ؟
کاندر دل و جان من فکندی شادی
یک بوسه مرا به مستی اندر ، دادی
ای ترک همیشه مست و خرم بادی
خاقانی شروانی هم از ترکان به صورت ...
... خود
چون خزستانى و کردستانیم
خوش مذاق از شهدِ شعرِ «سعدیم»
تردماغ از «خواجوى کرمانیم»
مى برند از شعر خود زى آسمان
«حافظ و فردوسى» و «خاقانیم»
سیستان را همدم و هم سایبان ...
... بود کز لب مسیح آید انوری و ظهیر هم هنگامی که از مسیح حرف میزنند، همچنان در میان مفاهیم مادی هستند. ظهیر میگوید: به خاک پای تو آن ساحری کنم در شعر که پشت پا زند معجزات عیسا را نظامی و خاقانی ...
... زبان، براساس به کار بردن واژههای خودی نیست، بلکه اهمیت زبان در آفرینندگی است. امروز در دیوانهای بزرگ شعر فارسی، کلمات غیرفارسی فراوانی میبینیم، اما هیچکس در جهان نمیگوید حافظ، سعدی، یا خاقانی ایرانی ...
... ، خاقانی ، اسدی توسی و ... نیز در همین آرامگاه آرمیده اند .
در شهریورماه ۱۳۵۰ خورشیدی مسابقهای برای طرح یک بنای یادبود در مقبرةالشعرا توسط روزنامههای اطلاعات و کیهان و مجلهٔ یغما برگزار گردید و ...
... اسلام از پرتو آن دیار نورانی بالید بسی درخت بارآور در باغ وطن، نه مینوی ثانی چون سعدی و حافظ آن دو نیک اختر تابنده به برج پرتو افشانی یا رازی و بوعلی و فارابی فردوسی و رودکی و خاقانی یا خواجه نصیر ...
... عيد ماست پنداری خاقانی: تو جان لطيفی و جهان جسم کثيف تو شمع فروزنده و گيتی شب يلدا عنصری: چون حلقه ربايند به نيزه، تو به نيزه خال از رخ زنگی بربايی شب يلدا منوچهری: نور رايش تيرهشب را روز نورانی کند ...
... ادبی به کارگرفته می شود. ازجمله اند: اغراق، رمز پردازی، مدح و مداهنه و مفاخرت وگاه تبیین مسائل حکمی و تعلیمی.(14) برای نمونه، خاقانی شاعرقرن ششم که دیوان او از نظربهره گیری از عناصر شاهنامه ای یکی از ...
... یافتن . خاقانی . چون زال پیر زاده به طفلی و عاقبت در حلق دیو خام چو رستم فکنده خام . خاقانی . و امیر آن تیمور ملک بود که اگر رستم در زمان او بودی جز غاشیه داری او نکردی . (تاریخ جهانگشا چ لیدن ...
... تا آنجا که بسیاری از آثار نغز بجا مانده درادب فارسی تبدیل به تابلوی منحصر به فردی از طبیعت شده ونمایی زیبا ازجلوه های طبیعی را پیشکش مخاطب می گرداند. به عنوان مثال خاقانی دراین بیت آمدن صبح و پرتوافشانی ...
... » برخاست و نماينگانی چون خاقانی، نظامی، مجير و فلکی يافت! سوم : سبک بينابين : يعنی حد فاصل خراسانی و عراقی . سبک بينابين پاره ای از مختصات اسلوب خراسانی را با خود دارد و هم جلوه های از دبستان معروف عراقی ...
... است و شاهد شعری آن همین بیت "همه جویباران ... " است. از سوی دیگر، مُشکدَم (با فتح د) به معنی خوش نفس و خوشبوی در اشعار دیگران آمده است: "دجله ز زلفش مُشک دَم" (خاقانی) و "آمد بهار مُشک دَم" (امیرخسرو ...
... واکاوی در تاریخ صفویه و با واگشودن کتاب «قصص الخاقانی» اثر ولی قلی بیک شاملو مورخ شاهعباس دوم و خواندن رویدادهای فتح قندهار و خودسوزی زنی هندی به خاطر مرگ شوهر، به نیکی میتوان پی به مضمون واقعی این دیوارنگاره ...
... قافیه نشان می دهند: آمد بهار خرّم و آورد خرّمی / وز فرّ نوبهار شد آراسته زمی (منوچهری دامغانی، برگ ۱۸۳، ب۱) بر لب دجله ز بس نوش لب نوش لبان / غنچه غنچه شده چون روی فلك پشت زمی (خاقانی، برگ ۹۲۸، ب ۱) به ...
... به کار برده است : در آن مجلس که عیش آغاز کردند / به یک جا چنگ و بربط ساز کردند نوای هر دو ساز از بربط و چنگ / به هم درساخته چون بوی با رنگ «حکیم خاقانی شروانی» توانسته است «چنگ» را در مفهوم ابهام و ...
... ـ بیاید و مردم را از کشتار و تاخت و تاز غزان نجات دهد. اینها نمونههایی است (بیرون از شاهنامه فردوسی) که نشان میدهد گویندگان ما، مثل خاقانی (در ایوان مداین) یا سهروردی، توجه داشتند که از کدام یار ...
... ِ سعدی و حاضرجوابیهای سعدی ساخته شده، گواه ِ همین پیوند ِ نزدیک است. سادگی ِ بیان از ویژگیهای شعر غنایی است، حتی سخنوران دیرآشنایی چون خاقانی، در غزل، زبان و بیانی ساده دارند. اما سادگی شعر سعدی گونه ...
... اند اصالت پژوهشی و اروپایی دانش خود را مطرح سازند. به هر حال ایران در نظر فردوسی کمابیش همان مفهومی را داشته که نصربن احمد سامانی و محمود و مسعود غزنوی ترک و شاهان طبرستان و شروانشاهان و نظامی و خاقانی ...
... رانده شده اند و کم ترین آگاهی پیرامون فرهنگ دیر پای ایرانی دیارشان ندارند. بر ماست که دیگر بار مردمان آن سرزمین را که روزی جایگاه جوشش بزرگانی چون خاقانی و نظامی و مهستی و شیروانی بود دریابیم و به پشتیبانی ...
... آشفته شدن و پریشان شدن به کار رفته (دیوان ناصر خسرو، ۵۲۱؛ دیوان امیرمعزّی، ۷۱۱؛ دیوان خاقانی ۱۳۸،۲۸۰،۲۹۸،۶۷۷،۷۲۶) و در زبان پهلوی هم بوده است (bšē به معنی پریشان شدن، نک. Mackenzie). دربارة این ترکیب شایسته ...
... دیگر از جمله قصیدهای از ناصرخسرو منظومه ویس و رامین از فخرالدین اسعد گرگانی و قصیدهای از خاقانی تلمیح این اسطوره دیده میشود. همچنین گاه در عظمت به دماوند مثل زدهاند.. قصیده دماوندیه ...
... غمی درپیش چون کوه دماوند حکیم خاقانی شروانی: گونیست به جور کم زضحاک نی زندانت کم ازدماوند در بین شاعران پارسی گوی بی گمان اثری به قوت قصیده دماوند محمد تقی بهار ملقب به ملک الشعرا که در سال 1301 ...
... کرد و از حدود ۸۰۸ (۱۴۰۶) تا پایان عمرش ۸۳۲ (۱۴۲۹) فعالیت علمی داشته است. در دوران فعالیت علمیاش به تالیف کتابهای متعددی در زمینه ریاضیات و نوجوم پرداخته است مهمترین این آثار عبارتاند از: زیج خاقانی، ...
... گشت و شاید که دراز نامی از نام مسیح یافت یلدا ▪ معزّی سراید: تو جان لطیفی و جهان جسم کثیف است تو شمع فروزانی و گیتی شب یلدا ▪ خاقانی فرموده: گر آن کیخسرو ایران و تور است چرا بیژن شد اندر ...
... این درست نمی نماید. ما برای این که بدانیم که فردوسی در چه جایگاهی از سخن بوده است به دو بیت از انوری باید اشاره کنیم. می دانیم که انوری و خاقانی تقریبا همزمان بودند و این دو خیلی خودخواه بودند و خیلی سخنشان ...
... ملکالشعرایی دربار را از آن خود کرد و در رأس حدود چهارصد نفر از سخنوران و شاعران قرار گرفت. عنصری در دربار محمود چنان ثروتی جمع کرد که زبانزد شعرای بعدی گشت، چنانچه خاقانی شروانی در این باره گفته است: «شنیدم ...
... می كنیم: نوشتار ۱-در دریای دری-- قصیده ای در ۲۷۸ بیت در سرگذشت شعر پارسی-- نشر مرکز/ ۱۳۶۸ ۲-سراچه ی آوا و رنگ -- در خاقانی شناسی -- انتشارات سمت / ۱۳۷۶ ۳-پرنیان پندار -- جستار هایی در ادب و ...