مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

تاریخ و فرهنگ اقوام کهن آریایی گیل , دیلم , تالش

پیشینه تاریخی استان گیلان كه پيش از اين ديلمستان ناميده مي شد ، به زمان مهاجرت قوم آریایی از طریق این استان به ایران، هند و اروپا می رسد. مورخین یونانی با همه تعصب خود به دلاوری های گيلاني ها اشاره کرده اند. زبان هاي بومي گيلان (گيلكي ، ديلمي و تالشي) از شاخه های زبان پهلوی هستند .

گیلان یکی از استانهای شمالی ایران است که 14711 کیلومتر مربع وسعت دارد. رشته کوههای البرز همانند دیواری در غرب و جنوب گیلان کشیده شده است؛ به همین سبب، آب و هوای گیلان معتدل و سرما به ندرت از 1- درجه پایینتر می رود. گیلان مرطوبترین ناحیه کشور است و سالانه بیش از 2000 میلیمتر باران دارد. بخش وسیع گیلان جلگه ای و مابقی کوهستانی است. بیش از 40 رودخانه در گیلان جاری است که مهمترین آنها سفیدرود است. گیلان منطقه ای کشاورزی است که مهمترین محصولات آن عبارتند از برنج، چای، زیتون، مرکبات، ابریشم، شیر، گوشت، مرغ، ماهی،خاویار، مربا و انواع شیرینی و کلوچه.

گیلان یکی از زیباترین مناطق ایران است که هرساله پذیرای میلیونها نفر توریست داخلی و خارجی است. جنگلهای زیبا و جنگلهای زیبا و ییلاقات مصفای کوهستان ، سواحل زیبای دریای مازندران ( بزرگترین دریاچه جهان ) ، مرداب بین المللی انزلی که از ویژگیهای منحصر به فرد گیلان است و دهها مرکز تاریخی، مذهبی و تفریحی شاهد انبوهی از جمعیت بازدیدکننده در تمام فصول سالند.

1. رشت
مجتمع رفاهی- تفریحی جفرود : در 23 کیلومتری جاده انزلی به رشت در منطقه زیبا کنار قرار دارد. این پارک جنگلی در ساحل دریا دارای تاسیسات مختلف تفریحی شامل پلاژ ، مرکز طرح شنا با امکانات نجات غریق و کمکهای اولیه ، اسکله قایقرانی و... است.

سایر دیدنیها : موزه ، مقبره میرزا کوچک خان جنگلی ، امامزاده هاشم و خواهر امام و دانای علی ، شهرک تفریحی- مسکونی گلسار، باغ محتشم، شهر بازی شادی ، پارك سبزه ميدان رشت ، استخر عينك ، پارك جنگلي سروان ، چشمه اب شور ، چشمه طالم سنگر، پارك ملت ، عمارت كلاه فرنگي واقع در پارك قدس رشت ، عمارت شهر داري رشت (1316 هجري شمسي) ، عمارت پستخانه ، خانه ابريشمي ، موزه رشت

2. رودبار : تپه های باستانی مارلیک ، گردکول، گلشنی و پنج تپه ، قلعه کوه، کاروانسرای شاه عباسی ، سد منجیل ، آتشفشان دلفك يا درفك يا دال فك (به معني اشيانه عقاب) ، درخت سرو هرزويل منجيل با قدمت بيش از هزار سال و ارتفاع 80 متر ، سوسن چلچراغ يا سوسن سفيد در كوههاي عمارلوي رودبار (روستاي داماش) ، شهر ييلاقي بره سر خورگام ، چشمه هاي اب معدني سنگ رود ، چشمه كلشتر منجيل ، چشمه آب گرم ماستخور ، چشمه لويه، شاه شهيدان خورگام محل دفن دو تن از فرزندان شهيد عبد اله بن زيد بن علي بن الحسين ، ييلاقات خورگام و عمارلو ، پل خشتي لوشان

3. تالش
پارک جنگلی گیسوم : در منطقه دیناچال در 53 کیلومتری مسیر انزلی به تالش واقع است.این مجتمع تفریحی، چشم انداز کوه و جنگل و دریا را با هم دارد. در این مرکز 32 پلاژ مجهز ، فروشگاه ، طرح شنا و... وجود دارد.


منطقه باستانی آق اولر، قلعه سلسال، قریه لیسار، مسجد سفید، مناطق ییلاقی سوباتلن ، جاده جنگلی- کوهستانی اسالم به خلخال، کوهستانهای جنگلی، میدان رستم و رخش ، قلعه ليسار معروف به دژ سلسال(صلصال) ، كاخ قشلاقي نصراله خان سردار مجد (عميدالسلطنه) ، كاخ ييلاقي نصراله خان سردار مجد (عميد السلطنه)و خرابه هاي اتشكده (مربوط به دوران مادها) و بقاياي مردعلي بيل ، حمام قديمي آق اولر ، بقعه شاد ميلرزان مدفن يكي از عارفان بزرگ قرن هشتم هجري به نام محمود شاه دينوري ، بقعه اقا سيد احمد تال تربه از نوادگان امام موسي كاظم

ماسال : منطقه جنگلي تاسكوه ، سور كوم ، اري دول ، شالما، چسلي، مناطق ییلاقی ، خشكه دريا ، بقعه شالما

رضوانشهر : پارك جنگلي دكتر درستكار ، آبشار و سيادار ، خرابه هاي قديمي گسكر واقع در منطقه هفت دغنان دار سرا ، گورستان باستاني در ميمنه رو و وسكه ، مسجد اسپيه مزگت يا سفيد مسجد ، در خانه ، گيله سرا ، مير محله ماسال ، وردم ، قلعه كول، مشهد مير زا ، سنگ بست ، خنديله پشت

4. آستانه : پارک جنگلی و طرح دریای کیاشهر ، مقبره آقا سید جلال الدین اشرف برادر امام رضا ، آرامگاه استاد معین، پل سفید ، پارك جنگلي ، تالاب بندر كيا شهر ، منطقه حفاظت شده بوجاق بندر كيا شهر که زيست گاه پرندگان مهاجر مي باشد ، پل خشتي نيا كو

5. لاهیجان : شیطان کوه و آبشار آن، گنجینه چای ایران ، بقعه شیخ زاهد گیلانی و چهار اولیا ، حمام گلشن، تالاب مير كلايه ، بام سبز لاهيجان ، استخر زيباي لاهيجان ، بقعه چهار پادشاه ، مسجد جامع به سال 893 هجري قمري به دستور سلطان محمد كيا در كنار آتشكده قديمي ساخته شد ، مقبره شيخ تاج الدين ابراهيم ملقب به شيخ زاهد گيلاني ، پل خشتي لاهيجان ، موزه چاي ، مقبره كاشف السلطنه شاهزاده ميرزا معروف به كاشف السلطنه كه كشت چاي را در ايران مرسوم كرد

6. صومعه سرا : بازار هفتگی، مناره آجری و پل خشتی ، غار نارنج پره تينان که در داخل آن حوضچه اي از آب وجود دارد ، تالاب هند خاله ، تالاب سياه درويشان ، تالاب نرگستان ، مزار بي بي فاطمه ، بقعه پير ولي خان (محمود خوارزمي) ، مناره اجري گسكر ، پل خشتي پرد سر

7. فومن : قلعه رودخان ، شهرک تاریخی ماسوله : آبشار ماسوله رود خان با ارتفاع بيش از 20 متر ، رود خانه سياورود ، پارك ماسوله ، آبشار لار چشمه ،غاربوز خانه كه كه معروف به غاريخكون مي باشد ، رود خانه پلنگ ور ، چشمه اب معدني زمزمه ماسوله ، آبشار خرم بو ، بقعه متبركه سبز قبا از نوادگان امام موسي بن جعفر ، قصر سلسله جادو ، امامزاده ابراهیم شفت ، سیاه فرگی شفت ، امام زاده ابراهيم و امام زاده اسحاق شفت ، تالاب خطيب گوراب و كهنه گوراب ، پارك تفريحي جنگلها و مراتع سبز ، غار نوشه واقع در 4 كيلو متري روستاي سعيد اباد كه اثار اوليه زندگي انسان هاي اوليه در ان وجود دارد ، قلعه رود خان يا قلعه حسامي، مجسمه آناهيتا و مجسمه شكار بانان ، قصر سلسله جادو

8. رودسر : سواحل چابکسر و کلاچای ، پل خشتی، سفیداب، روستای سرولات چابکسر، چشمه آب معدنی سجیران، منطقه ییلاقی اشکورات رحیم آباد، منطقه جواهر دشت ،مسجد جامع تميجان وقبور سادات مرعشي ، گنبد پير ، پل اجري تميجان ، قلعه بند بن

املش : تالاب زر بيجار ، مناطق زيبا و ييلاقي و باغات چاي ، غار لياروي در روستاي ليلا روي بلور دكان ، بقاع متبركه سرتربت مدفن چهارتن از سلاطين كياني ، ميل امام برج تاريخي

9. لنگرود : مجتمع ساحلی چمخاله ، پل خشتی، مسجد جامع، منطقه کوهپایه ای لیلا کوه - شهر کومله
تالاب كيا كلايه و پارك تفريحي فجر ،خانه منجم باشي ، خانه دريا بيگي ، قلعه دز بن

10. آستارا : بازار ساحلی وسایل روسی ، مجتمع طرح دریا ، مرداب استیل ، باغ عباس آباد ، منطقه سر سبز حيران ، آبگرم كوته كومه ، طرح ساحلي صدف، بهشت كاكتوسان ، باغ چاي ، آبگرم علي داشي ، :مرقد امام زاده سيد قاسم و امام زاده سيد ابراهيم ، بقعه شيخ تاج الدين محمود خيري ، بقعه پير قطب الدين

11. سیاهکل : مناطق زيبا و ديدني ديلمان واسپيلي ، چشمه اب معدني لاريخاني ، ابشار لونك ، تي تي كاروانسرا ، مناطق باستاني قلعه كوتي كوه بس و حسني محله ، قلعه كوتل شاه در روستاي كلدمسرا ، برج ديده باني روستاي گرماور ، حمام قديمي ديلمان


جاذبه هاي فرهنگي استان گيلان :
1. آئين های ازدواج ، مراسم ماه محرم ، نوروز ، نوروزبل (آغاز سال ديلمي)
2. بازيها و ورزشهاي محلي مانند بند بازي ، كشتي گيله مردي ، مسابقات اسب سواري زنان
3. غذاهاي محلي و بومي مانند باقالاقاتق ، ميرزاقاسمي ، فسنجان محلي با گوشت مرغابي يا خودكا ، پلو كباب به همراه باقلاي خشك خيسانده شده وپياز واشپل خام (خاويار شورشده ماهي سفيد) ، مرغ ترش ، ششانداز ، انار اويج ، ترش كباب
4. موسيقي سنتي گيلان و ديلمستان که در نقاط مختلف گيلان چه از نظر تنوع و آاوازها وچه از لحاظ خصوصيات ملودي ريتم از سبك هاي مختلفي پيروي ميكند
5. پوشش مردم گيلان نيز همانند ساير جاذبه هاي ان در نقاط مختلف استان متفاوت است


صنايع دستي استان گيلان :
صنایع دستی گیلان بسیار متنوعند که مشهورترین آنها عبارتند از : صنایع چوبی ، تزیینی و دکوراسیون، جاجیم ، قلابدوزی، چاروق ( کفش ) ، گلیم بافی ، نازک کاری و خراطی چوب ، تولیدات دستبافت پشمی ، قالیبافی ، مینیاتور و معرق ، چاروق ( چموش ) ، سفال و سرامیک ، قلابدوزی ، مروارید بافی ، عروسک کاموایی ، بامو بافی ، تکه دوزی ، چادر شب بافی ، حصیر بافی ، شالبافی ، نمدبافی ، مجسمه سازی ، گلسازی ، مکرومه بافی

احمد كسروي مولف كتاب شهرياران گمنام در مورد ديلمان و ديلمستان مي‌نويسد:
"ولايت جنگلي و كوهستاني كه در نقشه امروزي ايران، گيلان نام دارد، در زمان ساسانيان به ديلمان يا دیلمستان معروف بود. چه اين ولايت از روزي كه در تاريخ‌ها شناخته شده نشيمن دو تيره مردم بوده كه تيره اي را "گيل" و ديگري را "ديلم" مي‌ناميدند. گيلان يا تيره گيل در كناره‌هاي درياي خزر در آنجاها كه اكنون رشت و لاهيجان است مي‌نشستند و با آذربايگان (آذربايجان) و زنگان (زنجان) نزديك و هم‌سامان بودند. ولي ديلمان در كوهسار جنوبي آن ولايت در آنجاها كه اكنون رودبار و الموت است جاي داشته و بيشتر با قزوين و ري همسايه و نزديك بودند."
به استناد قول برخي از محققان از جمله اصطخري، جغرافي‌دان قرن چهارم هجري، تيره گيل يا گيلانيان در بيه‌پس يا بخش غربي سفيدرود و تيره ديلميان در بيه‌پيش يا بخش شرقي سفيدرود كه بيشتر از اراضي كوهستاني و مرتفع تشكيل مي‌شده زندگي مي‌كردند. اصطخري تصريح كرده كه تختگاه پادشاهان ديلمي در رودبار است.
بر طبق روايت مورخين ايراني و اسلامي در نيمه دوم هجري خاندان جستان بر ديلمان و گيلان فرمانروايي مي‌كرده‌اند. بديهي است قبل از جستانيان سلسله‌هاي پادشاهي و فرمانروايان ديگري بر اين خطه حكومت نموده‌اند. اصطخري مولف مسالك الممالك و ابوسعد آوه‌اي، نويسنده تاريخ ري متذكر شده‌اند كه پايتخت جستانيان رودبار بوده است. در كتاب "تاريخ ايران از اسلام تا سلاجقه" نيز نوشته شده است كه تختگاه جستانيان، رودبار و الموت بود و هنگامي كه اين خاندان در برابر مسافريان دچار ضعف شد، تختگاه خود را به لاهيجان انتقال داد.
از آغاز كار جستانيان اطلاع زيادي در دست نيست. نخستين پادشاه مشهور اين سلسله مرزبان پسر جستان است كه معاصر هارون الرشيد خليفه عباسي است. طبري در حوادث سال 189 هجري از او به عنوان فرمانرواي ديلم نام برده، مي‌نويسد:
" در اين سال رشيد وقتي به ري رسيد، حسن خادم را به طبرستان فرستاد و با وي سه نامه نوشت كه يكي امان نامه شروين پدر قارن بود، ديگري امان نامه وندا هرمز جد مازيار بود و سومي امان نامه مرزبان پسر جستان فرمانرواي ديلم بود. فرمانرواي ديلم به نزد وي آمد كه بدو چيز داد و جامه اش پوشانيد و پس فرستاد. سعيد حرشي نيز با چهارصد دلير از طبرستان به نزد وي آمد كه به دست رشيد مسلمان شدند. وندا هرمز نيز بيامد و امان را پذيرفت و متعهد شنوايي و اطاعت و خراجگزاري شد، از جانب شروين نيز چنين تعهد كرد كه رشيد اين را از وي پذيرفت و او را بازگردانيد، هرثمه را نيز همراه وي فرستاد كه پسر وي و پسر شروين را گروگان گرفت."
كسروي از اين خبر نتيجه مي‌گيرد كه ديلميان در اين زمان داراي اهميت و اعتبار زياد بوده‌اند. وي مي‌نويسد:
"در اين خبر اين نكته مهم است كه هارون برخلاف پادشاهان طبرستان از مرزبان فرمانبرداري و باجگزاري نخواست؛ معلوم است كه از ديلمان جاي چنين توقعي نبود و خلفا از ايشان به همين اندازه خرسند بودند كه متعرض مسلمانان نشوند و بي گفتگو است كه خواستن خليفه مرزبان را پيش خود به قصد دلجويي بود كه بلكه از اين راه از گزند و آزار پياپي آن گروه آسودگي يابند و از اينجان توان دانست كه ديلمان در اين وقت چه اهميتي داشته‌اند."
پس از مرزبان پسرش جستان به پادشاهي گيلان و ديلمان رسيد. از او نيز آگاهي دقيقي در دست نيست و حتي تاريخ فرمانروايي او را نيز نمي‌توان به دقت تعيين كرد. فقط مي‌توان گفت كه وي در نيمه اول قرن سوم فرمانروايي داشته است زيرا هنگام قيام داعي كبير حسن بن زيد به سال 250 هجري او در قيد حيات نبوده و فرزندش وهسودان حكومت مي‌كرده است.
در اواخر سال 250 هجري وهسودان چشم از جهان پوشيد و فرزندش جستان جانشين او شد.
جستان پسر وهسودان معروف ترين پادشاه سلسله جستانيان است كه نزديك پنجاه سال فرمانروايي كرد. او نيز از متحدان داعي كبير بود و با يكي ديگر از دعاة علوي به نام كوكبي روابط حسنه داشت. مدت كوتاهي از فرمانروايي جستان نگذشته بود كه تصميم به توسعه قلمرو خويش گرفت و با ياري داعي كبير و كوكبي و مرديان آن‌ها و گروهي از جنگجويان ديلمي به ري عزيمت كرد. عبدالله بن عزيز كارگزار طاهريان در ري قدرت مقاومت در خود نديد و راه گريز در پيش گرفت. مردم ري ناگزير با پرداخت مبلغ قابل توجهي به جستان از در صلح و آشتي وارد شده، شهر را به او سپردند. جستان، احمد بن عيسي، يكي از نمايندگان داعي كبير را به حكمت ري منصوب كرد و خود به قزوين عزيمت نمود. جستان به ياري جنگجويان ديلمي و علويان بر قزوين و ابهر و زنجان دست يافت ولي مدت تسلط ديلميان و علويان بر اين نقاط چندان به طول نينجاميد. در اوايل سال 253 هجري موسي بن بغا به فرمان خليفه المعتزبالله در راس سپاهي عظيم از بغداد به سوي قزوين حركت كرد و اين نقاط را از ديلميان پس گرفت و حتي آنان را تا كوهستان‌هاي ديلم تعقيب كرد.
جستان در سال 259 هجري يك بار ديگر به قزوين لشگر كشيد و با محمد بن فضل قزويني جنگ كرد اما كاري از پيش نبرد. يك سال بعد يعني در سال 260 هجري يعقوب ليث صفار به جنگ داعي كبير حسن بن زيد رفت. جستان به ياري داعي كبير شتافت. يعقوب در برابر لشگريان ديلمي و طبري دچار شكست شد و به خراسان بازگشت. پس از مرگ حسن بن زيد، جستان با جانشين وي محمد بن زيد متحد شد.
در اوايل قرن چهارم هجري، جستانيان بر اثر اختلاف شديد خانوادگي و نيز ظهور رقيب سرسختي چون كنگريان يا مسافريان رو به ضعف نهادند. موقعيت جستانيان تحت الشعا ظهور و پيروزي مسافريان قر ار گرفت به طوري كه تصرف ارتفاعات ديلم از جمله رودبار را به اين خاندان سپرده و تختگاه خود را به لاهيجان در ناحيه جلگه‌اي انتقال داده بودند. بدين ترتيب از اوايل قرن چهارم در قسمتي از خاك گيلان و ديلمان خاندان ديگري به فرمانروايي برخاست كه رقيب جستانيان بود. اين خاندان به اسامي مختلف مسافريان، كنگريان، لنگريان، سالاريان و سلاريان ناميده شده است.
***
مهمترين قلعه‌اي كه مورد توجه حسن صباح و داعيان اسماعيلي قرار گرفت قلعه الموت در رودبار بود. در كتاب‌هاي جغرافياي قديم نوشته شده كه الموت مابين گيلان و قزوين بوده و به عبارت ديگر در مرز ديلمان قرار داشته است. آنچه مسلم است رودبار الموت جزو قلمرو پادشاهان ديلمان و گيلان به شمار مي‌آمد و گاه نيز مقر فرمانروايي برخي از آنان بود.
مولف تقويم البدان به نقل از ابن حوقل مي‌نويسد: "ديلم را كوه‌هاي بلندي است و شهري كه مستقر پادشاه است رودبار ناميده شود. آل حسان آنجا باشند و رياست ديلم در خاندان ايشان است."
ياقوت در المشترك مي‌گويد رودبار قصبه بلاد ديلم است.
عطاملك جويني نيز در مورد رودبار الموت چنين نوشته است: " و آن شهرك در ايام جاهليت پيش از اسلام و در اسلام پيش از الحاد مركز ملوك ديلم بوده است و در عهد ايام علاء الدين بغي و كوشكي آنجا ساخته‌اند."
زكرياي قزويني در آثار البلاد مي‌گويد: "رودبار همه كوهپايه است و درخت و ساكنان آن ديلميانند."
نويسنده كتاب فرقه اسماعيليه ضمن نقل جمله زكرياي قزويني مي‌افزايد: "گويي اين هم يكي از وجوه دفاعي آن ناحيت است زيرا ديلميان به سلحشوري و دلاوري سخت مشهور بوده‌اند."

ابواسحاق ابراهيم اصطخري در مسالك و ممالك (فصل مربوط به طبرستان و ديلمستان) مي‌نويسد:
"زمين ديلمان بهر كوه است و بهري هامون. آنچ هامون است زمين گيلان است بر كنار دراي خزر در زير كوه‌هاي ديلمان و آنچ كوهستان است ديلمان اصلي باشد. پادشاه ديلمان آنجا مقام دارد و آن را رودبار خوانند و پادشاهان از جستانيان‌اند."

ياقوت حموي قلعه الموت را كليد و دروازه ديلمان مي‌نامد و اهميت آن را مورد تاكيد قرار مي‌دهد. قلعه الموت كه بر فراز قلعه مرتفعي در دل البرزكوه ساخته شده بود در حدود 1828 متر از سطح دريا ارتفاع داشت و به وسيله دره حاصلخير و محصوري احاطه مي‌شد. راه رسيدن به اين قله يك معبر باريك و پيچ در پيچ با سراشيبي تند بود. از ميان رود الموت و از ين تخته سنگ‌هاي عمودي نيز كوره راهي وجود داشته كه به قله منتهي مي‌شد.

در مورد بناي قلعه الموت دو روايت وجود دارد: بر طبق يكي از آن‌ها اين قلعه توسط داعي الحق حسن بن زيد در سال 246 هجري بنا شده است. حمدالله مستوفي از جمله كساني است كه بناي قلعه الموت را به حسن بن زيد نسبت داده مي‌نويسد: "بنياد قلعه الموت، كه دارلملك ملاحده بود در عهد متوكل خليفه عباسي در سنه ست و اربعين و ماتين (246) نهادند به فرمان الداعي الحق حسن بن زيد الباقري كه پادشاه آن ولايت بود. چهارصد و ده سال معمور بماند." در صحت اين روايت بايد ترديد كرد زيرا حسن بن زيد در اين زمان پادشاه رودبار و ديلمان نبوده است.

اما روايت ديگر مي‌گويد سال‌ها قبل از تاريخ مزبور يكي از سلاطين ديلم، عقابي را براي شكار رها كرده و خود او را تعيب نمود تا به قله‌اي رسيد. با مشاهده وضع قله و پي بردن به ارزش و اهميت سوق الجيشي آن سلطان مزبور فرمان داد قلعه‌اي در آنجا بنا كنند. آن قلعه اله‌آموت ناميد كه به زبان ديلمي معني آن عقاب آموخت است.

• به نقل از جلد دوم كتاب گيلان/ گروه پژوهشگران / به سرپرستي ابراهيم اصلاح عرباني/ 1374
گردآوری و پژوهش از مهدی امیری نظری ,سایت آریارمن

در همین زمینه

دیدگاه‌ها  

+6 # ارمان 1390-02-03 10:27
اقاشهرستان شفت سال 1374 از شهرستان فومن جدا شده بنابراین موضوعات مربوط به شهرستان شفت را بصورت جداگانه بنویسید
با تشکر
پاسخ دادن
0 # مسعود 1400-01-26 15:41
تپور ها//بطلمیوس میگوید تپور ها ایرانی و از طوایف سکاها هستند ..... تپور ها به گفته جغرافیدانان در آسیای میانه و همچنین در کوه های ماد در کنار رود چرینداس و همچنین در جنوب خزر در تپورستان یا تبرستان یا مازندران ساکن بودند.تپور ها از زمان هخامنشیان در مازندران بودند اما در زمان اشکانیان فرهاد یکم گروه های دیگری از تپور ها را به مازندران(به جای بعضی از امارد ها) ، ارمنستان ،فارس و آذربایجان مهاجرت داد..........استرابون میگوید تپور ها بین گرگان و هرات ساکن بودند (البته تپور هایی در مازندران و جاهای دیگر هم ساکن بودند) ......... در زمان حمله اسکندر او پس از تصرف پایتخت هیرکانی (زادراکرت یا احتمالا گرگان) ، در نبرد با تپوری ها شکست خورد و تپوری ها اسب اسکندر را نیز به غنیمت گرفتند پس اسکندر بسیار عصبانی شد پس دستور داد تمام درختان جنگل را قطع کنند تپور ها برای جلوگیری از نابودی جنگل آرته باذ را با سه پسرش به نام های سوفن ، آریو ، آرسام به سوی اسکندر فرستادند پس اسکندر نیز با تپور ها صلح کرد و فرادات فرمانده تپور ها را برکنار نکرد و تپورستان (مازندران یا ساری) و امارد را به فرادات (فرهاد)بخشید

معنی آمارد ؛ کلمه امارد از کلمه اَمَر تِه به معنی نمیرنده گرفته شده همچنین معنی جنگجو هم دارد همچنین امارد می تواند از مرد به معنی آدمیزاد یا انسان گرفته شده باشد همچنین نظر به جام مارلیک که نقش آن شبیه نماد دو مار یونانی هست که نماد پزشکی یونان هست می تواند به معنای پزشکی یا درمانگری باشد، البته مَرد و امارد هر دو یک معنی میدهند و تلفظ های مختلف یک کلمه اند . شغل امارد ها ؛ یونانی ها میگویند مارد ها در نقاط مختلف ایران از جنوب خزر تا فارس و همچنین در آسیای میانه پراکنده هستند که همه آنها به شغل راهزنی مشغول هستند بنابراین آماردهای شمال با امارد های(مر ها) جنوب و با آموهای آسیای میانه یک قوم و از یک نژاد هستند (البته ریشه این استدلال راهزنی مرد ها میتواند از خاطره حمله امارد ها به سپاه اسکندر در ایران و یورش انها به یونان باشد و بنابراین امارد ها احتمالا نه در جنوب و نه در شمال راهزن نبوده اند پس شاید شغل انها میتواند از ماهیگیری و کشاورزی تا پزشکی باشد . نژاد امارد ها؛ هرودوت میگوید آمارد(مرد) نام یکی از قبایل پارسی هست . مورخ یونانی دیگری میگوید آمارد ها( مردها ) در فارس و جنوب خزر و نقاط دیگر پراکنده اند که همه آنها به راهزنی میپردازند... لباس امارد ها؛ امارد ها سرتا پا سیاه می‌پوشیدند احتمالا به انها کاسپی( کاس :کبود و پی:پوشش یا لباس) به معنی سیاه پوش هم میگفتند .. آماردها؛ انها در شمال از امل (رویان) تا رودبار در شمال و احتمالا در غرب فارس در جنوب و اطراف آمودریا و مرو در آسیای میانه پراکنده بودند

داهه ها یا داهیک ها: داهیک ها همان اجداد تاجیک های امروزی هستند (زیرا به مرور زمان د به ت و همچنین ه به ج تبدیل شده است) و داهیک=تاجیک هست البته از انها به نام های دیگری چون داهه ها و دهه ها و دایی و دائی یاد شده است اما نباید انها را با دان ها و دانی ها یا دانو ها اشتباه گرفت که دانو با داهه ها تفاوت دارند... آریان مورخ یونانی میگوید اشکانیان از فرزندان اردشیر هخامنشی(ارتخشتر) هستن...هرودوت نیز داهه ها را یکی از طوایف پارسی میداند و میگوید اما زبان داهه ها ترکیبی از زبان ماد ها و سکا ها هست (زیرا داهه های پارسی در کنار ماد ها و سکاها زندگی میکردند پس زبان انها تحت تاثیر همسایگانشان قرار گرفته است) البته امروز تاجیک ها فارسی زبان هستند ایرانی ها به داهه ها دایی میگفتند .استرابون میگوید داهه ها در خوارزم زندگی میکردند و سپس به گرگان آمدند و در آنجا ساکن شدند اما در جای دیگر میگوید بین دربیک ها و هیرکانیه ساکن هستند (دربیک ها یا دروپیک ها در آسیای میانه و گیلان و همچنین در کنار داهه ها زندگی میکردند) اما به طور کلی داهه ها بین رود جیحون تا دریای خزر (شامل ترکمنستان و تاجیکستان و .)ساکن بودند اما دروپیک ها در گیلان اطراف کوه درفک و احتمالا همچنین در میان هیرکان ها و داهه ها و همچنین در پارس ساکن بودند. داهه ها پس از جنگ هخامنشی ها و اسکندر کاملا از هم متلاشی شدند زیرا وفادارانه از داریوش سوم حمایت کردند بعد ها در حدود سال ۱۵۵ میلادی آنچه از قبیله مرکزی داهه ها یعنی پارنی مانده بود با دیگر بازماندگان داهه یعنی دو قبیله پیسوری و زانتی اتحادیه داهه و سپس در اتحاد با قبایل پارتی اشکانیان را بنیاد نهادند
پاسخ دادن
-1 # شمس الدین رجبی 1390-11-19 00:16
سلام
سایت بسیار خوب بامطالب متنوع وزیبایی داریدضمنا" با ما ازلحاظ فرهنگ وزبان محلی اشتراکات زیادی داریم
پاسخ دادن
0 # دکتر الیاس پردیسان 1391-01-06 20:37
جالب بود در مقالتون اسمی از شهرستان انزلی نبردین
پاسخ دادن
+1 # sadegh 1391-10-11 10:39
mahdood va andak va mokhtasar va nakamel bood . mamnoon i
پاسخ دادن
+1 # عرفان 1391-12-03 23:04
با avash مواقم اصل خ.ب نبود
پاسخ دادن
+2 # مسعود 1392-08-24 23:30
در مورد مردم ازندران هم لطفا مطالبی بنویسین
پاسخ دادن
+2 # دوستدار گيلك و تالش 1392-09-13 11:26
ممنونم دوست من. يكبار مي خواستم در مورد شفت مطلبي بنويسم ديدم خيلي جالبه يكسري دوستان از دوستي كپي پيس كردند و الا و بلا اصرار دارند كه شفتي ها آريايي نيستند حالا چرا زبانشان از نوع خانواده هندواروپاييه و .... بماند. لابد امروز قطعاً شفتي ها آريايي نيستند فردا ضد آريايي. پس فردا كوروش فلان و بهمان چقدر شبيه پروژه پان تركيسمه !!!. اما با فاميلهاي شفتي ام كه صحبت مي كنم مي بينم اونها اين نوع تفرقه افكني كه چند سايت شفتي مي كنند قبول ندارم. به هر حال آريايي يا غير آريايي همه ايراني هستيم و رمز ماندگاري مت با هم بودن است . اين همان آرمان مردآويج ديلمي و ميرزا كوچك خان است. wwww.medpubre.persianblog.ir
پاسخ دادن
+1 # جلیل 1400-01-22 12:28
نژاد گیل ها: نیاکان گیلک ها مر مانی از نژاد یونانی(از شاخه هلنی) بودند. واژه گیلک یا ‌گِلیک همان گریک (greek)هست (تبدیل ل به ر طبیعی هست) که نام مردم یونان باستان گریک بوده است . یونانی ها یکی از شاخه های نژاد آریایی هستند و به ایتالیایی ها شباهت دارند. پیرامون این مسئله دو دیدگاه وجود دارد: دیدگاه اول:براساس نظریه مهاجرت آریا ها از خارج به ایران (این دیدگاه احتمالا به نظر مورخان یونانی نزدیکتر است) :گیل ها ابتدا حدود ۳۳۰۰ سال پیش بنادر بازرگانی خود در یونان را رها می‌کنند و به سکائیه باستان مهاجرت می‌کنند پس از مدتی زندگی در آنجا زبان یونانی آنها نیمه یونانی و نیمه ایرانی (از شاخه سکایی) می شود اما همچنان فرهنگ هلنی خود را حفظ می‌کنند سرانجام احتمالا گیل ها حدود ۲۸۰۰ سال پیش همزمان با یورش سکاها به قلمرو ماد ها از قفقاز شمالی به ایالت ماد کوچک (شامل گیلان و اردبیل) سرازیر می شوند . گیل ها نواحی گیلان را برای زندگی انتخاب می کنند البته پیش از ورود گیل ها به گیلان اقوامی چون کادوسی ها (در تالش) و دروپیک های پارسی(اطراف کوه درفک) و آمرد ها (اطراف سپید رود) در گیلان زندگی می کردند همچنین پیش از ورود گیل ها به گیلان قبیله بودین که یکی از قبایل ماد بود در گیلان در شهری با خانه های چوبی زندگی می کرد(شاید همان شهر رشت) . گیل ها به میان بودین ها رفتند و ساکن آن شهر شدند و از آن پس آن شهر گیلونی یا گلایه نام گرفت و معابد چوبی پر از خدایان یونانی در آن ساخته شد . پس از گذشت حدود ۳۰۰ سال یعنی حدود ۲۵۰۰ سال پیش به تدریج همه ساکنان شهر از جمله بودین ها گیلونی یا گِلون (ساکن شهر گیلونی) نامیده می شدند و گیل ها هم زبانشان کاملا بودینی یا مادی شد. ولی بودین ها و گِل ها (مردمی از جنس خاک سرزمینشان) همچنان از نظر چهره و فرهنگ متفاوت بودند . حالت دوم : براساس عدم مهاجرت آریا ها از خارج به ایران : پارسی ها ، ماد ها و گیل ها از حدود ۹۰۰۰ سال پیش در ایران زندگی می کردند سرانجام ۴۰۰۰ سال پیش عده ای از گیل های ایرانی زبان (زبان گیلکی) از ایران به ترکیه و سپس یونان می روند .این گیل ها در میان مردم دیگری که در یونان بودند ساکن شدند و به تدریج زبانشان یونانی شد اما نام خود را (گِلیک) به مردم یونان می دهند . شاید پس از سال ها عده ای از آن گیل ها به ایران برگشته باشند . الواح آشوری و هرودوت : قبایل ماد شامل : ماگ ها(ری) ، پارتکن ها (اصفهان) ، آریزانت ها، بودین ها ، آستروگت ها و بوسی ها هستند ... استرابون (حدود۲۰۰۰سال پیش): قبایل جنوب خزر کادوس ها، گیل ها ، مرد ها و قبایل گرگانی هستند(در زمان استرابون بودین ها هم گیل نامیده می شدند)... ویلفرد مدلونگ : در حدود ۲۲۰۰ سال پیش گیل ها به جنوب قفقاز سرازیر شدند و به جای مرد ها و دیلم ها قرار گرفتند (همزمان با حرکت عده ای از مرد ها از گیلان به قفقاز بخاطر فشار تپوری ها ) ....فهرست ساتراپی های خراج گذار هخامنشی(حدود ۲۵۰۰ سال پیش) : دوازدهمین ساتراپی شامل باکتری (بلخ) تا سرزمین هایی به دوری آگِلی (آ ِ گلی یا همان گِلی) می شده است
هرودوت(حدود۲۵۰۰سال پیش) : هلنی ها درباره سکاها میگویند که هرکول(حدود۳۵۰۰سال پیش)به سرزمین امروزی سکاها سفر کرد در آنجا هوا سرد و طوفانی شد هرکول نیز از سرما پوست شیری بر خود کشید و خوابید مادیان های ارابه هرکول هنگام علف خوردن به طور معجزه آمیزی ناپدید شدند هرکول پس از بیداری در جستجوی مادیان هایش به ناحیه ای به نام هلایا رسید در آنجا غاری بود و درون آن غار موجودی دوگانه که نیمه بالایش زن و نیمه پایینش مار بود دید هرکول از آن موجود با تعجب پرسید آیا مادیان های گم شده ام را دیده ای؟ موجود گفت:مادیان هایت نزد من است هرکول در کنار آن موجود دراز کشید و سرانجام مادیان هایش را پس گرفت . آن موجود به هرکول گفت: اکنون که دراز کشیدی از تو برای من سه پسر خواهد بود بگو هنگامی که به مردی برسند با انها چه کنم؟ هرکول پاسخ داد: هرکدامشان توانست کمان مرا بکشد صاحب این سرزمین (سرزمین سکاها)است و انکه نتوانست او را از این سرزمین بیرون کن ، هرکول رفت و سه پسر بدنیا آمدند به نام های گیلون و آگاتیرسوس و سکاتِس که تنها سکاتس توانست کمان را بکشد بنابراین صاحب سرزمین سکاها شد و دو پسر دیگر این سرزمین را ترک کردند . هرودوت : مردم قبیله بودین بزرگوار هستند و نژادی پر شمار دارند که همگی آنها پوستی روشن و چشمان ابی دارند در سرزمینشان شهری از چوب ساخته اند به نام گیلونوس با خانه های چوبی و معابد چوبی که هر دو سال یکبار در آن جشن شکر گذاری خدایان را برگزار می‌کنند...البته در گیلونوس مردمی به نام گیلون هم زندگی میکنند که در اصل از نژاد هلنی و یونانی هستند که سالها پیش (حدود۲۶۰۰تا ۲۸۰۰ سال پیش) سواحل تجاری خود در یونان را رها کرده و به میان بودین ها آمدند ودر شهر گیلونوس ساکن شدند زبان گیلون ها نیمه یونانی و نیمه سکایی است . به هرحال هم زبان و هم چهره و فرهنگ گیلون ها با بودین ها متفاوت است .بودین ها ساکنان اولیه شهر و دارای نظام طایفه ای (عشیره ای یا قبیله ای) هستند در حالی که گیلون ها نظام طایفه ای ندارند از جمله خوردنی های بودین ها مخروط های درخت صنوبر است اما گیلون ها ذرت می خورند و باغ دارند هرچند که هلن های یونان به بودین ها هم گیلون می گویند اما انها باهم فرق دارند ...سرزمین گیلون ها پر از جنگل های سبز فشرده است در کنار متراکم ترین و عمقی ترین جنگل ها یک دریاچه عمیق و بزرگ وجود دارد که اطراف آن باتلاق و نیزار ها هست که در آن سمور ها و حیوانات وحشی به دام می افتند که از بیضه این حیوانات برای درمان بیماری استفاده می کنند.
پاسخ دادن
+2 # علی برزگر 1393-12-04 13:51
سلام.لطفادرباره ی دیلمان بیشترمطلب بزارید.باتشکر
پاسخ دادن
+5 # م, ک 1394-04-11 17:17
سلام
باکمی تحقیق متوجه خواهید شد که مردم شمال ایران اریایی نیستند بلکه پیش از ورود اریایی ها در ایران زندگی می کردند و از نژاد قفقازی جنوبی هستند, تحقیقات ژنتیکی نیز مشابهت زیاد مردم شمال ایران با نژاد قفقازی را تایید کرده است.
پاسخ دادن
-4 # دوستدار تالش و گیلک 1394-05-20 21:07
جناب م.ک. با کدام تحقیق شما متوجه شدی با همان ترجمه نصفه و نیمه ایی که مهندس کولایی از یک مقاله انجام دادن!!!د یا نظرات چند تا سایت افراطی!!!. آقای م.ک چقدر درس خواندی؟ اصلاً روش تحقیق گذراندی؟ در تحقیق ملاک با تعدد منابع است و صحت آنها. خوب تو چند تا مرجع نام ببر که حرفت را تایید کند. از قفقاز مثال زدی. آفرین منظورت آلانها ، اوستی ها ، آذری ها ، ارمنی ها و گرجی ها نیست به غیر از گرجی ها که زبانشان هندواروپایی نیست . باقی زبانشان هندواروپایی نبوده؟ آذری ها که زبانشان پیشتر شبیه به خودمان بوده.
می رویم سراغ تحقیقات ژنتیکی یعنی کاری که هیتلر نمود. خیلی خوب پس چرا با اسلاوها ، انگلستان و فرانسه نبرد کرد و با مجارها متحد شد؟!! یکی از بزرگترین شعرای امروز گیلان اصالتاً کرده گروسه. پرفسور سمبعی که افتخار من رشتی است با همان علم ژنتیکی که گفتی اجدادش از تبریز آمدند. این نژاد پرستی نه در شان گیلان است و نه باقی ملت ایران. بسه. کپی پیس کردن از آن کار غلط دشمنی با ملت ایران نیست بلکه در درجه اول دشمنی با گیلان عزیز ایرانه.
پاسخ دادن
0 # شاهین 1394-07-23 14:40
با سلام دوست عزیز همانطور که در مطالبتون گفتید رودسر هم از نظر جغرافیایی هم به دریا وکوه نزدیک هست که با تلاش شهرداریها وبه کل سازمان هایی دولتی بهر از این که هست بشه واز نظر گردشگری هم بهتر خواهد بود به امید ان روز سلامت وتندرست برای همه همشهریان وگیلانیان از هر قومی که باشن /// بدرود
پاسخ دادن
+4 # جواد 1394-08-20 13:24
زنده باد گییییییییییییییییییلان پرچمش بالاست
پاسخ دادن
-2 # محراب عارفی 1395-11-03 22:53
سلام و خسته نباشید .در مورد عزیزانی که میگویند گیلک ها آریایی نیستند من نظر دیگری دارم :کادوس ها و تاپور ها شاخه هایی از ماد ها بودند که پس از مهاجرت آریایی ها مناطق تحت قشلاق امارد ها یعنی دشت های طبرستان و گیلکان امروزی را تصرف کردند .پس در حقیقت این امارد ها بودند که آریایی نبودند و به نظر من هنوز هم خلوص بالایی از فرهنگ اماردی بنام تاتی در مناطق البرز مرکزی و غربی موجود است با سپاس از شما.
پاسخ دادن
+5 # گیلمرد 1400-07-08 02:41
گیل ها قومی سکایی تبار ساکن در قفقاز بودند و کادوسیان قومی از قوم ماد بودند که زمان آرته یس با شورش فردی پارسی به نام پارسد از ماد جدا شدند و آناریاکه ها قومی غیر آریایی بین آمارد و کادوسیان بودند و آمارد ها قومی پارسی و کوچنشین بودند که هم در جنوب هم شمال هم در شرق حضور داشتند البته بطلمیوس دربیک ها را ساکن گیلان میدونه که دربیک ها به گفته هرودوت همچون آمارد قومی پارسی بودند و تپور ها هم در در نواحی کوهستانی مازندران و شرق مازندران بودن که استرابون گروهی را ساکن ارتفاعات مازندران میدونه و گروه دیگر را بین هیرکانی و دربیک و گروه دیگر را بین هیرکانیا و آریان میدونه البته بطلمیوس تپور ها را سه جا میدونه یک گروه شمال قومس یعنی سمنان یعنی هزارجریب فعلی بودند و رود چرینداس هم در شرق امارد بود احتمالا نام یونانی رود تجن ساری باید بوده باشه که دقیقا شمال سمنان قرار دارد و گوه دیگر را ساکن کوه های تپوریه میدونه که این کوه ها در نزدیکیی هیرکانیا قرار داشت به منطقه البرز شرقی تپوریه میگفتند و گروهی هم بین سکاها در نزدیکی مارگانیا سکونت داشتند پولیبیوس هم گروهی از امارد ها را ساکن مارگانیا یعنی مرو میدونه البته در دوران اسکندر دو قوم تپور و آمارد با یونانیان کشمکش داشتند که امارد ها شکست میخورند و سرزمینشون به خاک تپور ها ضمیمه میشود البته امارد ها در نهایت زمان فرهاد اشکانی به خاراکس تبعید میشوند و امروز قوم طبری از ریشه تپور هست و قوم گیل از ریشه گلای ها یا گلائه ها هستند و قوم تالش از قوم کادوسیان هستند و قوم دیلم هم که امروزه در گیلان به خودشون تات یا اشکوری یا گالش میگن و کوهنشین هستند هم احتمالا یا از قوم دیلی مایی ماد هستند که از اذربایجان اومدند یا بازمانده دربیک ها هستند که در شرق گیلان و رودبار سکونت داشتند.
پاسخ دادن

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML