تطبیق واژه هایی از زبان های تالشی و کردیِ ( ایلام )

1 – ستاره :

تالشی : اُستُوَه ostova ؛ سوئه sua ؛ سارَه sāra  ؛ سارِه sāre

کُردی : آسارَه āsāra

2 – پنهان :

تالشی : نین nin

کردی : آشار āšār

3 – خورشید :

تالشی : هَی شی hayši ؛ آفتاو āftāv

کردی : آفتاو āftow

4 – آهن :

تالشی : اُسن osǝn

کردی : آهَه āha

5 – زغال روشن :

تالشی : زیل zil

کردی : اِزگِل ezgel

6 – اَسب :

تالشی : آسپ âsp

کردی : اَسب asb

7 – سفید :

تالشی : ایسپی ispi

کردی : اِسبِی esbey

8 – اژدها :

تالشی : آژدَهو âždâho

کردی : اُژدِها oždehā

9 – لخت و برهنه :

تالشی : لُوت lūt

کردی : اَبیر abir

10 – عرق بدن :

تالشی : آک âk

کردی : اَرَخ arax

11 – اکنون ، حالا :

تالشی : استه ǝstǝ

کردی : ایسَه isa

12 – باد :

تالشی : وا vā ؛ وو vo

کردی : با bā

13 – ورم ، آماس ، ورم کردن :

تالشی : پاندام pândâm ؛ پاندامی یِه pândâmiye

کردی : با کِردِه bā kerde ؛ پِشام pešām ؛ پِنوم penom

14 – پدر :

تالشی : دَدَه dâdâ

کردی : باوگ bowg ؛ بوک bowk

15 – برادر :

تالشی : بوئه bua ؛ بِرا berā

کردی : بِرا berā

16 – بره گوسفند :

تالشی : وَرَه vara ؛ وَه va

کردی : بِرَه bera

17 – کافی ، بس :

تالشی : واس ، وَس vâs ؛ vas

کردی : بَس bas

18 – برگ :

تالشی : لیوَه liva

کردی : بَلگ balg

19 – بلند ، مرتفع :

تالشی : بارز bārz ؛ بلِند bǝlend

کردی : بِلِنگ beleng ؛ بِلو belo

20 – زیر بغل :

تالشی : کَشَه بن kâšâ bǝn

کردی : بِنَه کَش bena kaš

21 – بانگ ، صدا :

تالشی : وانگ ، وَنگ vâng ، vang ؛ ساس ، سَس sâs ، sas

کردی : بونگ bong

22 – آغوش ، بغل :

تالشی : وانگونَه vângonâ ؛ وانگو vângo

کردی : بَه خَل baxal

23 – پوشاک ، لباس :

تالشی : اُلَت olât ؛ رَخت raxt

کردی : پِرتال pertāl

24 – پریدن :

تالشی : واشتِه vâšte ؛ واز vāz

کردی : پَری یِن pariyen

25 – گوسفند :

تالشی : پاس ، پَس pâs ، پَس

کردی : پَس pas

26 – شُش یا جگر سفید :

تالشی : پف pǝf

کردی : پِف pef

27 – پُل ( سازه روی رودخانه ) :

تالشی : پارد ، پَرد pârd ، pard

کردی : پول pul

28 – تَگرگ :

تالشی : تاقرسَه tâqǝrsâ

کردی : تِگِر teger

29 – دیوانه :

تالشی : تور tur

کردی : تور tur

30 – گرد و خاک :

تالشی : توز toz

کردی : توز tuz ؛ توس tus

31 – گِل :

تالشی : گلی gǝli ؛ تُول tūl

کردی : تولِم tolem

32 – جهیدن :

تالشی : ویشتِه vište

کردی : جیستِه jeiste

33 – خارش ، خاریدن :

تالشی : کِر ker ؛ کِری یِه keriye

کردی : خارشت xārešt

34 – خواب ، خوابیدن :

تالشی : هان hân ؛ هتِه hǝte ؛ ختِه xǝte

کردی : خاو xow ؛ خَفتِن xaften

35 – دختر :

تالشی : کِلَه kela ؛ کینَه kina

کردی : دِت det ؛ دُت dot

36 – داماد :

تالشی : زما zǝmā ؛ یزنَه yezna

کردی : زوما zomā ؛ دوما domā

37 – زنده :

تالشی : ژی ži ؛ ساق ، سَق sâq ، saq

کردی : زِنَه zena

38 – پایین :

تالشی : جینَه jina ؛ جی یِه jiye ؛ جیر jir ؛ ژی ži ؛ سَبَژی sabaži

کردی : ژیر žēr ( کشیده = ē )

39 – ترس :

تالشی : سام ، سَم sâm ، sam

کردی : سَم sam

40 – رنگ آبی :

تالشی : کاو kâo

کردی : کو kow ؛ کِیو keyow

41 – چشمه :

تالشی : هونی huni ؛ خونی xuni

کردی : که نی kani

42 – آبگیر ، استخر طبیعی :

تالشی : بیل bil ؛ گُول gōl

کردی : گوری gori

43 – لیسیدن ، لیس زدن :

تالشی : پِلِشتِه pelešte

کردی : لِشتَه lešta

44 – مرغ :

تالشی : کاگ kâg ؛ کَرگ karg

کردی : مِرخ merx

45 – ناخن :

تالشی : نانگر nângǝr ؛ مَنگِر manger ؛ مَنگِه mange

کردی : ناخو nāxo

46 – گاو نر :

تالشی : کَلَه kâlâ ؛ وشَن vǝšân ؛ وَرزا varzā

کردی : وَرزا varzā

47 – جنگل :

تالشی : ویشَه visa

کردی : ویشَه vēša

48 – یورش ، حمله :

تالشی : دارزِه dârǝze ؛ دارزی یِه dârǝziye

کردی : یورشت yorešt ؛ هلمت halmat

49 – خشک :

تالشی : هشک hǝšk

کردی : هوشک hošk

50 – یک دانه ، یک عدد :

تالشی : ایی گلَه i gǝla

کردی : یَی گِلَه yay gela

منابع و پی نوشت :

(1). واژه های زبان تالشی مربوط به گویش شمالی زبان تالشی می باشد و در بعضی موارد واژه های گویش جنوبی زبان تالشی نیز آورده شده است .

(2). واژه های کردی از این منبع : فرهنگ واژه گان لُری و کُردی ( تطبیق واژگان لری و کردی با زبان های ایران باستان ) ، کرم علیرضایی ، انتشارات شید اسب ، چاپ اول 1377 . ( واژه های کردی و لری گویشِ استان ایلام – دهلران ) . نکته : در این کتاب واژگان کُردی با واژک ( ک ) نشانه گذاری شده اند و واژگانی که نشانه ویژه ای ندارند ، میان دو گویش کردی و لری مشترک می باشند . ( مقدمه کتاب – ص 7 ) .

نویسنده و گردآورنده : ضیاء طرقدار ( گروه پژوهندگان مهرمیهن)