تطبیق واژه هایی از زبان های تالشی و تاتی
- توضیحات
- دسته: زبان و گویش
- بازدید: 1137
تطبیق واژه هایی از زبان ها و گویش های گوناگون ایرانی
.........
تطبیق واژه هایی از زبان های تالشی و تاتی.(1)
1 – پدر :
تالشی آستارا ( گیلان ) : دادا ، دَدَه dâdâ
تالشی فومن ( گیلان ) : دَدَه dada
الموت ( قزوین ) : دادا dādā
تاتی تاکستان ( قزوین ) : پی یِه piye ؛ دَدِه dade ؛ دادا dādā
2 – پدر بزرگ :
آستارا : بوبو bobo
فومن : بابا bābā
الموت : بَبَه baba
تاکستان : بابا bābā ؛ پِللِه پی یِه pellepiye
3 – مادر :
آستارا : نانا ، نه نه nânâ
فومن : دِدِه dede
الموت : نَنِه nane
تاکستان : مایِه māye ؛ نَنِه nane
4 – مادربزرگ :
آستارا : ماما ، مه مه mâmâ
فومن : مَمَه mama
الموت : ماما māmā
تاکستان : ماما māmā
5 – گرگ :
آستارا : واگ vâg
فومن : وَرگ varg
الموت : وِرگ verg
تاکستان : وَرگ varg
6 – مرغ :
آستارا : کاگ kâg
فومن : کَرگ karg
الموت : کِرگ kerg
تاکستان : کَرکِه karke
7 – جوجه :
آستارا : کیجَه kija
فومن : کیجَه kija
الموت : چیلِه čile
تاکستان : چیللی یِه čilliye
8 – اجاق خوراک پزی :
آستارا : کی یَه kiya
فومن : کیلاقا kilāqā
الموت : کَلِه kale
تاکستان : کِلِه kele ؛ کِلَه kela
9 – گردو :
آستارا : ویز viz
فومن : ویز viz ؛ وی یوز viyuz
الموت : آقوز āquz ؛ گِردِکان gerdekān
تاکستان : اوز uz
10 – مشکل ، سخت ، دشوار :
آستارا : چَتین čatin
فومن : چَتین čatin
الموت : چَتِن čaten
تاکستان : چَتِن čaten
تطبیق واژه هایی از زبان های تالشی و تاتی ( بخش دوم ).(2)
1 – داماد :
آستارا ( تالشی ) : یِزنَه – yezna / یَزنَه – yazna
رضوانشهر ( تالشی ) : زِما – zēmā
فومن ( تالشی ) : زِما – zēmā
کلور ( تاتی ) : زاما – zāmā
تاکستان ( تاتی ) : زُما – zomā
2 – عروس :
آستارا : وای – vây / وَیو – vayu
رضوانشهر : وَیو – vayu
فومن : گِشَه – geša
کلور : وَیو – vayu
تاکستان : وِیِه – veye
3 – لباس :
آستارا : اُلات – olât
رضوانشهر : خَلا – xalā
فومن : خَلا – xalā / رَخت – raxt
کلور : خَلاو – xalāv
تاکستان : اَرماز – armāz / جُومه – jōme
4 – سوراخ :
آستارا : هِل – hēl
رضوانشهر : خِل – xēl
فومن : خِل – xēl
کلور : خِل – xēl
تاکستان : لوکِه – luke
5 – بازی :
آستارا : تامشو – tâmšo / هُویَه – hūya / هووَه – huva / هُوا – hūâ
رضوانشهر : مِزا – mēzā
فومن : مِزا – mēzā
کلور : مِزا – mezā
تاکستان : وازی : vāzi
تطبیق واژه هایی از زبان های تالشی و آذری کُهنِ ( تاتی ).(3)
1 – دختر :
تالشیِ آستارا : کِلَه – kela ؛ کینَه – kina
تالشی ماسال : کینَه – kina ؛ کیلَه – kila
آذری روستای کَرینگان ( آذربایجان شرقی ) : کینا – kinā
آذری روستای گلین قَیَه ( آذربایجان شرقی ) : کینَه – kina
2 – خانه :
آستارا : کَه – kâ
ماسال : کَه – kâ
روستای کرینگان : کا – kā
روستای گلین قَیَه : کَر – kar
3 – گرگ :
آستارا : واگ – vâg
ماسال : وَرگ – varg
روستای کرینگان : وارگ – vārg
روستای گلین قیه : وُرگ – vorg
4 – بازی :
آستارا : تامشو – tâmšo ؛ هُویَه – hūya
ماسال : مِزا – mezā
روستای کرینگان : تَمِشو – tamešo
روستای گلین قیه : هُویَه – hūya
5 – ماه ( کُره ماه ) :
آستارا : اُشِم – ošēm
ماسال : مِنگ – mēng ؛ مَنگ – mang
روستای کرینگان : اوشما – ušmā
روستای گلین قیه : اُشمَه – ōšma ؛ اوشمَه – ušma
...........
منابع و پی نوشت :
(1). از آستارا تا فومن ( تطبیق واژه هایی از گویش های مختلف زبان های تالشی و تاتی ) ، ضیاء طرقدار ، نشر فرهنگ ایلیا ، چاپ اول 1396 ، ( واژه های تالشیِ آستارا و فومن و واژه های تاتی تاکستان از این منبع ). واژه های منطقه الموت در شمال استان قزوین مربوط به روستاهای بخش الموت غربی می باشد که از گویش وری اهل آن منطقه به صورت مستقیم پرسیده شد .
(2). همان ، ص 48 – 85
(3). همان ، ص 47 و 66 و 74 و 77 .
شهرستان فومن و ماسال و آستارا در منطقه تالش در جنوب غربی و غرب استان گیلان قرار دارند . شهر کلور در شهرستان خلخال در جنوب استان اردبیل قرار دارد . منطقه الموت در شمال استان قزوین قرار دارد . شهرستان تاکستان در جنوب غربی استان قزوین قرار دارد . روستای کرینگان از روستاهای دیزمار شرقی از توابع بخش مرکزی شهرستان ورزقان و روستای گلین قَیَه در شهرستان مرند در استان آذربایجان شرقی قرار دارند .
نویسنده و گردآورنده : ضیاء طرقدار ( گروه پژوهندگان مهرمیهن )