1 - خانه :
تالشیِ آستارا : کَه kâ
کُردیِ سنندج : ماُل mâol
2 - دختر :
تالشی : کِلَه kela
کردی : کنیشک – kanišk
3 - پسر :
زوئه zua
کردی : کُر – kor
4 - مرد :
تالشی : مِرد merd
کردی : پیاگ – piyag
5 - زن :
تالشی : ژِن žen
کردی : ژِن žen
6 - درخت :
تالشی : دو do ؛ دار dār
کردی : دار dār
7 - برگ :
تالشی : لیوَه liva
کردی : گَلَه – gala
8 - ابرو :
تالشی : باو bâv ؛ بِرَه bera
کردی : برو – bero
9 - مرغ :
تالشی : کاگ kâg ، کَرگ karg
کردی : مامر – māmer
10 - خروس :
تالشی : سوک suk
کردی : کَلَه شِر kalašer
11 - گوسفند :
تالشی : پاس pâs
کردی : پَز paz
12 - سیب :
تالشی : سِف sef
کردی : سِف sef
13 - گلابی :
تالشی : هولَه hula ؛ اَمبِرو ambero
کردی : همرو hamro
14 - قاشق :
تالشی : کِچَه keča
کردی : کُوچِک kōček
15 - برهنه - لخت :
تالشی : لُوت lūt
کردی : روت rut
16 - کجایی :
تالشی : کی یویش kiyoyš ؛ کیا kiyā
کردی : های له کیو – hāylakiyo
17 - امروز :
تالشی : امروژ ǝmruž ؛ اوری uri
کردی : امرو ǝmro
تطبیق واژه هایی از زبانهای تالشی و لُری (2)
1 – خانه :
تالشی : کَه – kâ
لُری : هونه – huna
2 – مادر :
تالشی : نَنَه – nânâ
لری : دی – dey ؛ دا – dā
3 – پدر :
تالشی : دَدَه – dâdâ
لری : بو – bo
4 – خواهر :
تالشی : هووَه – hova
لری : دَیَه – daya
5 – برادر :
تالشی : بوئه – bua
لری : کَه کا – kakā
6 – زنبور :
تالشی : مِش – meš
لری : گُنج – gonj
7 – استخوان :
تالشی : اَستَه – âstâ
لری : هَس – has
8 – چربی :
تالشی : پی – pi
لری : پِه – pe
9 – بینی ، دماغ :
تالشی : وینی – vini ؛ وِنی – vēni
لری : نوفت – noft
10 – سنگ :
تالشی : سِق – sēq ؛ کِت – ket
لری : بَرد – bard ؛ کِچوک – kēčok
11 – اکنون ، حالا :
تالشی : اِستِه – ēstē
لری : ایی سو – eiso
12 – پسر : ت
الشی : زوئه – zua
لری : کُر – kor
13 – دختر :
تالشی : کِلَه – kela
لری : دواَر – duar
14 – تمشک :
تالشی : هِندِل – hēndēl
لری : تی تِرَه – titera
15 – شکم :
تالشی : لَوَه – lâvâ = درون شکم ؛ تِر – tēr = بیرون شکم ، شکل ظاهری شکم
لری : کوم – kom
16 – دیدن :
تالشی : ویندِه – vinde
لری : دی یَن – diyan
17 – آیینه :
تالشی : اُوَینَه – ovâynâ
لری : اِینَه – eyna
18 – پریدن :
تالشی : واشتِه – vâšte
لری : بُل – bol
19 – خورشید :
تالشی : هَی شی – hayši
لری : اَفتو – afto
20 – سگ : تالشی : اِسپَه – ēspâ = سگ بزرگ ؛ کِتَه – kētâ = سگ کوچک
لری : کِتو – kētu
تطبیق واژه هایی از زبان های تالشی و لَکی (3)
1 - فارسی : دانستن
لکی : زناستن zenāsten
تالشی : زنی یِه zǝniye
۲- فارسی : بدان
لکی : بزان bezān
تالشی : بزن bǝzǝn
۳- فارسی : داماد
لکی : زما zomā، زاما zāmā
تالشی : یِزنَه yezna ؛ گویش جنوبی : زما zǝmā
۴- فارسی : مدفوع حیوانات مانند گاو
لکی : چسلی čweselē
تالشی : سل sǝl
۵- فارسی : دراز
لکی : در doer
تالشی : دُز doz
۶- فارسی : زندگی
لکی : ژی یاین žiyāyn
ژی یِه žiye
۸- فارسی : زن
لکی : ژن žan
تالشی : ژن žen
۹- فارسی : شاد
لکی شا šā
تالشی : شو šo( گویش جنوبی : شا šā ؛ شار šār )
۱۰- فارسی : روز
لکی : روژ ، روج ruž، ruj
تالشی : روژ ، روج ruž ،ruj
۱۱- فارسی : سوزن
لکی : درزن darzen
تالشی : دارزَن dârzan
۱۲- فارسی : تیز
لکی : تیژ ، تیج tēž ، tēj
تالشی : تیژ ، تیج tiž ، tij
۱۳- فارسی : جوجه تیغی
لکی : ژژو žežu
تالشی : ژَژو žažo
۱۴- فارسی : پریدن
لکی : واز vāz
تالشی : واشتِه vâšte ( گویش جنوبی : وشته vašte ؛ واز vāz )
۱۵- فارسی : سفید
لکی : اسپی espē
تالشی : ایسپی ispi
۱۶- فارسی : اکنون،حالا، الان
لکی : ایسه ēsa
تالشی : استه ēstē
۱۷- فارسی : اشک
لکی : اسر aser
تالشی : آست âst ( گویش جنوبی : اَسرگ aserg )
۱۸- فارسی : خواهر
لکی : خوه xwaa
تالشی : هووه hova ( گویش جنوبی : خواَر xoar ؛ خا xā )
۱۹- فارسی : قهوه ای
لکی : رش raš
تالشی : رش raš
۲۰- فارسی : روسری
لکی : لچک lačak
تالشی : لچک lačak
۲۱- فارسی : یاد،هوش،طرف،جهت
لکی : ویر vir
تالشی : ویر vir( طرف ، سوی : وَر var ؛ وَه vâ ؛ مثال : اَ وَر a var : آن طرف )
۲۲- فارسی : زمین پست
لکی : دول dul
تالشی : دول dul ( زمینی که در گودی قرار دارد )
..........
منابع و پی نوشت :
(1). واژه های تالشی از گویش آستارا و رضوانشهر می باشد . واژه های تالشی رضوانشهر از این منبع : فرهنگ تاتی و تالشی ، علی عبدلی ، انتشارات دهخدا ، چاپ اول 1363 ؛ واژه های کُردی سنندج به صورت مستقیم از بانویی سنندجی پرسیده شد .
(2). واژه های تالشی از گویش آستارا و واژه های لُری از گویش یاسوج می باشد ؛ واژه های لُری یاسوج از گویشوری اهل استان کهکیلویه و بویراحمد پرسیده شد .
(3). واژه های تالشی مربوط به گویش شمالی زبان تالشی است و در بعضی موارد واژه های گویش جنوبی زبان تالشی نیز آمده است . واژه های لَکی مربوط به گویش و لهجه استان لرستان شهرستان خرم آباد می باشد که از گویشور زبان لکی به صورت مستقیم پرسیده شد .
ā : صدای آ /â : صدای بین آ و اَ / ē ، ǝ : صدای اِ کوتاه ، در انتهای حلق یا دهان ، صدای بم تر / e : صدای اِ بلند ، در ابتدای حلق یا دهان .
........
نویسنده و گردآورنده : ضیاء طرقدار ( گروه پژوهندگان مهرمیهن )