... نوشت شاعر بزرگ ایرانی قرن ششم هجری، خاقانی که قصیده های فاخر و پرطنینش ابهتی چون سمفونی های بتهوون دارند زاده ی شیروان قفقاز در جمهوری آذربایجان امروز بود با مادری مسیحی احتمالاً ارمنی که بسیار به او دل ...
... معنویت کنج خانقاه می رسد. با وجود آن که این دگرگونی حال را در چندین شعر او می توان دید، ولی در قصیده آخرین خاطره بهجت آباد که در سال ۱۳۵۱ شمسی سن شصت و پنج سالگی) سروده شده، نمود این تحول از سایر اشعار ...
... اشیل که این نام بدو گرفته است.
هفت قصیده - يا سبعه معلعه، معلقه (مؤنث معلق) زنی که شوهرش ناپدید شده باشد و او نه شوهردار بشمار میرود و نه مطلقه و نیز مطلقه هريك از معلقات را گفته اند و آن هفت قصیدة عالی ...
... پارسی (ملک الملوک) عربی است. متنبی، شاعر نامی عرب، در قصیده ای که در اثنای دیدار از دربار در جمادی الاول ۳۵۳/مه ۹۶۵ در شیراز سرود از این لقب به صورت رسمی برای عضدالدوله استفاده کرد. مدالی که در ۹۶۹/ ۳۵۹ ...
... آلت موسیقی بنوازیم دو نیمه از نظر صوتی با هم اختلاف خواهند داشت یا دست کم هر کدام طعم خاص خود را دار است این خصوصیت را در شعر قافیه بعهده دارد زیرا می بینیم که دو قصیده در يك موضوع و يك وزن که با دو قافيه ...
... و عارفانه آن غزل های حافظ است.
۲- قصيده: معنی لغوی آن «قصد شده و مقصود» است و از آن رو آن را قصیده نامیده اند که در سرودن آن قصد معینی در کار است. قصيده از نظر شکل همچون غزل است، یعنی ابیاتی است که وزن ...
... سبک قدما رجعت کردند. در خراسان کسانی مانند شهاب ترشیزی سبك صائب و کلیم کاشانی را رها کردند و به روش انوری و خاقانی شعر سرودند. در عراق مشتاق و هاتف و آذر بیگدلی و صباحی در غزل از سعدی و حافظ و در قصیده ...
... مقدس در حضور موبدان خوانده می شده است.
۲- چکامک یا چامه (به معنی سرود و قصیده)، دوازده هجایی و شاید نوعی شعر روستایی و وصفی بوده است. چامه مأخذ دوبیتی های بعد از اسلام است که در بحر هزج مسدس سروده شده ...
... منظور اظهار مهارت و استادی شان می سرودند، سروده های ساده بسیار داشتند که قصه دل و ندای ذوقشان بود. بیشتر مثنوی ها و همه غرلها و بیشتر قصیده ها به زبان ساده روان و گاه نزدیک به زبان محاوره ساخته می شد. ...
... شب ماه رمضان در قهوه خانه سخنوری آغاز می شد و تا پایان این ماه ادامه می یافت. مردمی که بسیاری از آنان سواد خواندن و نوشتن نیز نداشتند چندین هزار بیت شعر فارسی و بحر طویل و معما و لغز و مسمط و غزل و قصیده ...
... تهران تشکیل شد. به یاد دارم یکی از دبیران دانشسرا مرحوم دکتر مهدی حمیدی شیرازی که بعدها شهرت فوقالعاده در شاعری یافت، روزی در کلاس قصیدهای را که خود سروده بود، خواند که با این بیت آغاز میشد:
سخت آشفتهام ...
... کرد. بهار در این میان شعری سرود که میتوان آن را یکی از نخستین بیانیه های شعر نو و نقد شعر سنتی محسوب کرد. این شعر قصیده ایست به مطلع:
تا به چند اندر پی عشق مجازی
چند با یار مجازی عشقبازی
و در ...
... مهار سازد. اینك چندبیتی از آن قصیده رانقل می نمائیم:
بر سمرقند اگر بگذری ای باد سحر
نامه اهل خراسان ببر خاقان بر
نامه ای مطلع او رنج تن و آفت جان
نامه ای مقطع او درد دل و سوز جگر
نامه ای بر رقمش ...
... دانست عروض و قافيه، أتاتين، قول و غزل، قصیده و رباعی و دو بیتی ومخمس و تشبیه و استعاره و کنایه، ریاضی، مثلثات، فیزیک، ستاره شناسی و گردش افلاک، اندکی طب و علم مختلف می دانست. موسیقی هم حساب داشت رنگ مو ...
میرزا حبیبالله متخلص به قاآنی، فرزند محمّدعلی گلشن از شاعران و قصیدهسرایان بزرگ دربار فتحعلی شاه، محمّدشاه و اوایل پادشاهی ناصرالدینشاه قاجار بود. قاآنی این کتاب را به پیروی از گلستان سعدی بگونه ...
... و تا پایان عمر در مزرعۀ خود انزوا اختیار کرد و جز به ندرت قصیدهای نمیسرود. با اینهمه در آغاز حکومت خواجه نجمالدین عل مؤید و به سبب فضایل اخلاقی و دانش دوستی او، در چند قصیده او را مدح گفت (همو، 78-81، ...
روزی شاه عباس به تماشای خزینه جواهرات سلطنتی رفته بود . شاعری که شانی تخلص می كرد، قصیده ای با این مطلع در مدح شاه عباس خواند : اگر دشمن خورده باده و گر دوست به طاق ابروی مردانه اوست! شاه عباس خیلی خوشش ...
... «مجموعه اشعار دهخدا» با مقرمه مشروح در ترجمه احوال و آثار وی.. تهران، ۱۳۳۴.
۴. ناصر خسرو. جامع الحکمتین. تهران: انیستیتوی ایران و فرانسه، ۱۳۳۲.
۵. شرح قصیده ابوالهیثم. تهران: انیستیتوی ایران و فرانسه، ...
... ابیاتِ قبل یا بعد از آن احساس نمیکنیم؟
بیت برای خود «خانه»ای است مستقل با سقف و چهاردیواری و در و پنجره که میتواند به مخاطب خود آرامش بدهد. در مورد قصیده هم وضع تقریباً به همین منوال است، با این تفاوت ...
... علی طباطبائی، میرزا ابوالقاسم فرزند حسن، شیخ موسی فرزند شیخ جعفر نجفی و ملا رضا استرابادی است. از شاگردان او اطلاعی در دست نیست. اشعار او شامل: غزل، قصیده، مثنوی، ترکیب بند، ترجیع بند، رباعی و غیره است. ...
... مردم دانا هر طور نمیتوان رفتار کرد. قدرتهای سیاسی در قدیم با علم به این نکته حرکتها و فکرهای خردگرایانه را به سرعت خاموش میکردند. در تاریخ قدیم، اگر قصیدهسرایی رواج داشته، به این معناست که همیشه ...
... چگونه یاد شده است. استقراي من در این زمینه تام نیست و تنها نمونهوار اشاره میکنم. شاعران كهن ايران کسی که به این مقوله خوب پرداخته، فرخی است. او سلطان قصیده است؛ منتها وقتی درباره قصیدهسراها حرف ...
... نیزه و کمان " و " شب و روز " و قصیده دیگری با عنوان مناظره " عرب و پارسی " از آثار معروف وی میباشند . شیوه نو و تازه در سرودن این قصاید دارای اهمیت است گرشاسب نامه : داستان منظوم گرشاسب ، پهلوان ...
... سخن سنج وزین، برنا شاعر اوستاد، شاعر والا نژاد، دهقان زاده ی دانشور و خوانده کتاب، کسی که از شعوبی مردمش در گوش درهای ثمین داشت ( قصیده ی آفرین فردوسی ج یک ص 660)، شاعر دهقان نژاد؛ حکیم پاک اصل، حکیم نامی، ...
... انوری استاد قصیده سرای شعر پارسی و آراسته به هنرهای خوشنویسی و موسیقی بودهاست. او از دانشهای ریاضیات، فلسفه و موسیقی بهرهور و در دستورات اخترشناسی به زبان خود مرجع بودهاست. وجود گواهها و نشانههایی ...
... زندانهای دهک، نای، سو و مرنج گذشته است. شغل رسمی او کتابدار سلطنتی بوده است.
مسعود سعد یکی از قصیدهسرایان بود و سبک شعر او خراسانی است. دیوان او بهترین گواه مهارت وی در سرایش هرگونه شعر فارسی است. ...
... نام شعری برگرفته از نام پادشاه قصیده از نخستین شعرهای فارسی است. این شعر بیشتر برای مدح و ستایش و در خدمت شاهان بوده است و برخی شاعران درباری یا نزدیک به دربار، نام شعری خود را از نام پادشاه میگرفتهاند: ...
... عجیب این بیت سرآغاز قصیده ای است بهاری از او که در آن توصیف بهار با تشبیهات وتصویرسازی های شگفتی همراه است به عنوان مثال: چرخ بزرگوار یکی لشکری بکرد لشکرش ابر تیره وباد صبانقیب نفاط برق روشن ...
زندگی نامه و آثار
افضلالدین بدیل خاقانی شروانی را باید یکی از شاعران طراز اول و صاحب سبک ادب پارسی دانست که قصیدهسرایی را به پایگاه بلندی رساندهاست. اساساً شهرت و توان شاعری خاقانی بازبسته به سرودن ...
... زیادی نمانده است جز حدود سه هزار بیت شعر و چند رسالۀ مختصر و حال آنکه در قصیده و غزل و مثنوی و رباعی توانا بوده است و در نویسندگی استادی صاحب سبک. جلوۀ درخشان ذوق و هنر عبید در نکته یابی و انتقادهای ظریف ...
...
برو تو جای پدر همچو من به مردیكوش كه چرخ، كار تر ابر مزار خویش نهاد
سلطان اویس پاسخی تلخ و گزنده بر این قصیده فرستاد كه نقل آن در این جا زاید به نظر رسید.
بایسنقر سلطان:
(۸۰۲ـ ...
... می گوید: « انشدُ فلانً شعرن» برابر فارسی آن یعنی: «فلانی قصیده ای سرود و به آواز خواند».
در زبان فارسی رباعی را «ترانه» می گفتند. همچنین نام هایی مانند «خسروانی» ، اورامن، لاسکوی و پهلوی از دوره ی پیش ...
... شعرهای مذهبی است که دارای صبغهُ حماسی میباشد .
۶ – «مثنوی اصفهان» درباره اوصاف شهرتاریخی اصفهان و ویژگیهای گوناگون آن است .
۷ – « حاصل هستی » کـه عبارت است از انواع شعر مانند مـثـنـوی ، قصیده ، غــزل ...
... پل خواجو اشعار زیبایی سروده و در این سرودهها زیباییهای آن را ستودهاند. از جمله این سرودهها قصیده بلند صائب تبریزی در وصف یکی از روزهای جشن و چراغانی در کنار این پل است. به نوشته تاریخ نگاران و پژوهشگرانی ...
...
در قصیدهی معروف انوری، با مطلع «برسمرقند اگر بگذری ای باد سحر»، چندین بار از ایـران یاد شده است. در این قصیده، شاعر از شـاه میخواهد که از سمرقند به ایـران ـ که گاه به معنا و معادل خراسان آمده است ...
... و عارفی بلنداندیشه بود، مردی پ ُردل که بسیاری از نابسامانیها و ستمهای جامعه معاصر خود را بی پروا باز نموده است. سیف بسیاری از سروده های سعدی را پاسخ گفته و در چندین قصیده سعدی را فروتنانه ستوده است. ...
... بهاریه های پُرنقش و نگار، و گاه خوشایند و دلپذیر، در قصیده های پُرساز و برگ همان روزگار- که به جمال و جلال آداب و تشریفات درباری است- سنجید و دید. قدرت و نفوذ کلام فردوسی تنها برآمده از سادگی بلند، استواری ...
... غمی درپیش چون کوه دماوند حکیم خاقانی شروانی: گونیست به جور کم زضحاک نی زندانت کم ازدماوند در بین شاعران پارسی گوی بی گمان اثری به قوت قصیده دماوند محمد تقی بهار ملقب به ملک الشعرا که در سال 1301 ...
... نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۳. ۹. حافظ شیرین سخن، دکتر محمد معین، به کوشش مهین دخت ، تهران، انتشارات معین، ۱۳۶۹. ۱۰. حافظنامه، ۱ج. ۱۱. حافظ و الهیات رندی، دکتر محمود درگاهی، تهران، انتشارات قصیدهسرا، ۱۳۸۲. ...
محمدامین ریاحی- سر چشمه های فردوسی شناسی شاعر معروف نورالدین عبدالرحمان جامی ( ف.898 ه.ق ) ، در بهارستان خود که آن را در سال 892 ه.ق برای فرزندخردسال خود نوشته ، در روضه ی هفتم در احوال شعرا شرحی درباره ...
... کاخی که در غزنه بنا کرد و نظیرش تا آن روز دیده نشده بود ، و وصفش را فرخی در قصیده ای آورده است . محمود که نخستین کسی بود که از خلیفه لقب ( سلطان ) گرفته بود ، می خواست ( فاتح بزرگ ) و ( پادشاه بزرگ ) ...
... خون دو دیوان به گردن است معزی خواسته ابتکاری به خرج دهد و مضمون کهنه ی مبتذل را تازگی بخشد و پایه ی اغراق را بالاتر برد . این است که پای فردوسی را به میان کشیده و ضمن قصیده ی مدحیه یی ابیات زشت و بی مزه ...
... در قصیده یی در مدح سیـّدی علوی به گونه یی سخن میگوید که اگر از تسنن او بی خبر بودیم ممکن بود شیعه اش بپنداریم: بود با زهرا و حیدر حجّت پیغمبری لاجرم بنشاند پیغمبر سزایی با سزا با این وجود نمی توان امیر ...
... اَرْغُـشت میرفتهاند (میرقصیدهاند). شعلههای آتشدانی برافروخته پذیرای خوشبوییها (مانند اسپند و زعفران و عنبر) میشد و نیز گیاهانی چون هوم که موجب خروشان شدن آتش میشوند. از آنجا که نشانههای بسیاری، ...
شاعری پیش صاحب بن عباد قصیده ای آورد,هر بیت از دیوانی و هر معنی زاده ی سخندانی. صاحب گفت : از برای ما عجب قطار شتر آورده ای که اگر کسی مهارشان بگشاید ,هر یک به گله ای دیگر گراید ! بهارستان جامی
... بافت یعنی علویست و با قافله حجاز به شهری در آمد که از حج همیآیم و قصیده ای پیش ملک برد که من گفتهام. نعمت بسیارش فرمود و اکرام کرد تا یکی از ندمای حضرت پادشاه که در آن سال از سفر دریا آمده بود گفت من ...
... شناس ملک الشعرای بهار و حاوی نتیجه بررسی و تحقیق او در تعیین ارزش ادبی و ویژگیهای سخن پروین بود شامل بیش از یکصد و پنجاه قصیده و مثنوی در زمان شاعر و با قطعه ای در مقدمه از خود او تنظیم شده بود. پروین ...
... از هم عصران رودکی ،منجیک ترمذی (نیمه دوم سده چهارم) و پس از او فرخی (429 ق) استاد موسیقی زمانه خویش بودند. شاعران، معمولاً قصیده هایشان را با ساز و در یکی از پرده های موسیقی می خواندند. هرکس که صدایی ...
... سینا در شعر نیز دستی داشته و اشعار زیادی به زبان عربی سروده است و حتی منظومههایی مثل قصیده ارجوزه در مسايل علمی ساخته است. اشعاری نیز به زبان فارسی از او روایت کردهاند که برخی از آنها به نام دیگران ...