زبان پارسی در فرارود(1)
........
اگر پهلوانی ندانی زبان
ورز رود را ماورانهر دان
(فردوسی)(۲)
موضوع وابستگی ماورانهر (به املای معمول «ماوراء النهر») با زبان و ادب فارسی دامنه ای فراخ و ارزشی ...
تاريخ بخارا، يکي از مهمترين و قديميترين تواريخ محلي بر جاي ماندة بخارا ميباشد. اصل اين کتاب را ابوبکر محمدبن جعفربن زکريا نَرشَخي در 332 هجري قمري به نام امير نوح بن نصر ساماني (حکومت: 331ـ343 ق) به ...
... الملک سپهر مولف ناسخ التواریخ، نویسندگان نامه دانشوران، اعتماد السلطنه مولف مرآت البلدان و... شهرتی یافته اند. جدیدهای فرارود احمد دانش و پیروانش در فرارود به ویژه در سمرقند و بخارا با تأکید بر معارف پروری ...
... درآورده است. وی در فرارود (ماوراءالنهر) می زیست و در ۶۱۷ هجری قمری در زمان هجوم مغولان آن دیار را ترک کرد. وی منسوب به شهر نخشب (نسف یا قارشی در ازبکستان امروزی) است. نسفی، یکی از بزرگترین عارفان و از ...
... توفان» يا «شهر صاعقه» را ميدهد. «بير» در پارسي باستان به معاني رعد و برق، صاعقه و توفان و «جند» که معرّب «کند» است به زبان فرارودي به معني مکان و شهر آمده است. با توجه به نامهاي مناطق و شهرها در خراسان ...
... بر اثر علاقه به آثار پورسینا، عیون الحمة او را به خط خود کتابت کردهاست. انوری سفرهایی به موصل، بغداد، بلخ، مرو، نیشابور و فرارود کردهاست، ولی در دوران کمال شاعری اقامتگاهش مرو، تختگاه سلطان سنجر ...
... گروههایی از مردم ایران به نزد شاه است، که به همراه خود یک شتر دوکوهانه برای پیشکش نمودن به شاه ایران همراه دارند.
در نوشتههای تاریخی آمده است، پیش از اینکه تازیان بر سرزمین فرارودان(:ماوراءالنهر) چیره ...
... آلبانی نامی عمومی و همان معنی خواجه را می دهد. فراموش نکنیم که کراوات ها همان مردم بلخ و فرارود هستند که سده ها پیش به جای امروزی حود کوچ کرده اند و برای این که در میان بیگانگان یکدیگر را بشناسند، دستمالی ...
آلپ ارسلان (به معنای شیر شرزه) پسر چغری بیگ و دومین حکمران سلجوقی ایران (پس از عمویش طغرل) 15 دسامبر 1072 میلادی (24 آذرماه) درگذشت و در مرو مدفون شد. وی پنج روز پیش از مرگ، در حضور جمع دستور اعدام یوسف ...
... گرفته شده اند . ترک _توران فريدون در تقسيم بندی و بخش جهان بين پسرانش ، سرزمين توران را به تور می دهد . يعنی اين نام بر گرفته از نام تور فرزند فريدون نمی باشد . در جغرافيای کنونی توران زمين فرارود است ...
... و طغيان را در سرزميني كه از بلنديهاي قفقاز تا خليجفارس و از خوارزم و فرارود تا «سند» را در بر ميگرفت، آرام سازد. سپس او نيز به شيوة آقا محمدخان در نوروز 1177 خورشيدي (20 مارس 1798 ميلادي)، به نام فتحعليشاه ...
... به وجود آمد، به ویژه پس از روی کار آمدن شاهنشاهی هخامنشی که سرزمینی گسترده از ماوراءالنهر(فرارود) تا میانرودان را در بر میگرفت رواج بسیار یافت و نامبردار شد. [بنابراین] نیاز به یک خط و زبان ارتباطی یگانه ...
... و تازه ای به منظور تحكیم رشته های فرهنكی و خویشاوندی (مهر، همدلی، انس و الفت) ساكنان ایران زمین و به ویژه میان كشور ایران و كشورهای فرارود و آسیای جنوبی صورت می گیرد كه اصحاب نظر آن را یك پدیده تازه جهانی ...
... اشغال كردند، به زدودن فرهنگ و تمدن ايراني آغاز كردند. نخست نام منطقه را از «ورارودان» (يا فرارودان) به عربي ترجمه و “ماوراء النهر“ ناميدند. در اواخر دوره تسلط اعراب بر منطقه، تركان در كسوت غلامان جنجگو، ...
... گرچه فتحعلي شاه هفده شهر قفقاز را از دست داد، و ناصرالدين شاه استانهاي فرارود (ماوراءالنهر) را به روسها بخشيد و آبرويي برايشان نماند و نامشان در اين زمينه به لجن آلوده شد ولي مانند اين دو نفر را باز ...
... كنيم كه مثلاً نوادگان رودكي هم اكنون در «فرارودان» باشند، به مليت تاجيكي آنها خدشه وارد نميآيد، به اتكا آنكه دنياي آنها ايراني بوده است. البته اين بدان معنا نيست كه منكر «ميراث مشترك» و «سرمايه مشترك ...
... به دربارفرا خواند. برخی بر این گمانند که او پیش از نصربن احمد به دربار سامانیان رفته بود، در آنجا بزرگترین شاعر دربار سامانی شد. در آن روزگار در محیط ادبی، علمی، اقتصادی و اجتماعی فرارود، آن چنان تحولی ...
... ملي بدون حساسيت بغدادنشينان و لعن و تكفير و ... آنان، برپا دارد و آنگاه خليقه را براندازد. از اينرو پس از آنكه فرمان امارات ماوراءالنهر (خوارزم و فرارود) را از خليفه گرفت، به 3 امير سرشناس آن سامان، ...