چهار مقاله نام کتابیاست از نظامی عروضی سمرقندی. نام اصلی کتاب مجمعالنوادر است. از آنجا که در این کتاب از چهار فن، دانش دبیری، شاعری، طب، و نجوم، در چهار گفتار جداگانه سخن رفتهاست، از قدیم به نام ...
... (متوفی ۱۳۹۱/۹۹۱ ) پرداخته شد سرشار از زیبایی ودل انگیزی گشت. چهار مقاله عروضی در قرن دوازدهم میلادی، گرچه پر از واژگان عربی است ولی شاهکاری است که خواندنش نه ناخوشایند و نه خالی از صفا و صمیمیت است. تباهی ...
... را نشان می دهد. به گفته خلف بن متی، انجمنی متشکل از ده نفر در بصره جلساتی را برگزار می کرد که از جمله اعضای آن عبارت بودند از: خلیل بن احمد، ستی مذهبی که نظام عروضی را توسعه داد؛ شاعری رافضی به نام سید ...
... و از همین پیوستگی تاریخی شعر و موسیقی است که بعضی معتقدند شاید بحور عروضی یادگار باقيمانده الحان معروفی باشد از روزگاری که شعر و موسیقی با یکدیگر پیوند داشته اند زیرا صاحب اغانی از ابوالنضير نقل می کند ...
... از دیگران گرفته است، باز نموده ام.
از معاصران هم فروغ فرخزاد در یکی از مصاحبه هایش شاید با شادروان طاهباز، در مجله آرش میگوید تا مدتی کارم این بود که «دیوان پشت دیوان میخواندم»، و باز از گذشتگان، عروضی ...
... و فکری مورد کاوش و دقت قرارمی دهیم. سطح زبانی: الف) سطح آوایی: موسیقی بیرونی یا عروضی غزلهای وحشی به شرحی است که در ادامه می آید. بحور و اوزانی که او به کار می گیرد، مطبوع، دلنشین و متنوع اند. ازبحرهای ...
... کتب
۱. علم برین. دانشنامه علائی تألیف ابنسینا. تهران: انجمن آثار ملی، ۱۳۳۱.
۲. چهار مقاله تألیف نظامی عروضی سمرقندی، با شرح لغات و توضیح عبارات مشکل و نسخه بدلها.. تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۱.
۳. ...
... ی نظامی عروضی آمده است ، به نقل از امیر مغزی که او گفت : « از امیر عبدالرزاق شنیدم به طوس .....» ( تصحیح دکتر محمد معین ، تهران ، کتابفروشی زوار ، چاپ سوم ، ص 75 تا 83 ) . 6 – ابوالعلاء سودآور، یادداشت ...
... کردهام و متوجه شدهام که ترکیب «تلفن همراه» در هیچیک از بحور عروضی جای نمیگیرد و فقط میتوان در شعر روحوضی آن را به کار برد و با ضرب بیان کرد، و نمیتوان آن را در یک بحر مناسب عروضی مثل رمل، هزج، یا ...
... برگرفته از ترجمۀ پارسی تاریخ یمینی، تاریخ بیهقی، جهانگشای جوینی و چهارمقالۀ نظامی عروضی است. به ادعای احمد کسروی، اولیاءاللّه آملی این قسمت الحاقی را، بدون ذکر نام خودش ، به نسخۀ اصلی افزوده است؛ و ظهیرالدین ...
... کرده اند تشیع بوده و علت اختلاف او با محمود نیز بیش از هر چیز اختلاف مذهبی بوده که نظامی عروضی در چهار مقاله بدان اشاره کرده است،آیا محمود را تا این پایه ابله دانسته اند که کسی نخست مذهب او را ستایش ...
زماني که بوعلي سينا در دربار ملكه سيده در ري به كار ديواني مي پرداخت، فعاليتهاي طبي و فلسفي خود را ادامه مي داد. ري پس از نيشابور بزرگترين شهر در ناحيه مشرق به شمار ميرفت. عمارتهاي سلطنتي، جمعيت انبوه ...
... از کتاب های پهلوی نقل شده است .
اگر گفته ی همه ی مؤلفان و پژوهشگران تاریخ ادبیات ایران و تذكرهنویسان پذیرفته آید كه نخستین شعر فارسی- و لو درهم شكسته و بدون آهنگ عروضی- از آن اوست، پس بهرامگور ...
... آید همی» غزلی است که بنا بر روایت چهار مقاله ی نظامی عروضی رودکی همراه با چنگ آن را در پرده ی عشاق نواخت.
هر هنرمند آهنگساز برای تلفیق «عروض» در شعر و «ضرب و ریتم» در موسیقی ممکن است به دو شیوه عمل کند: ...
... و شکوه نرسیده اند . نظامی عروضی سمرقندی در (( چهارمقاله )) وقتی را فردوسی را میستاید , میگوید : (( بیست و پنج سال در آن کتاب مشغول شد و الحق هیچ باقی نگذاشت و سخن را به آسمان علیین برد و در عذوبت , به ...
امیر خراسان را پرسیدند که تو فردی فقیر و بی چیز بودی و شغلی پست داشتی، به امیر خراسان چون افتادی؟ گفت:روزی دیوان«حنظله ی بادغیسی» همی خواندم ، بدین دو بیت رسیدم: مهتری گر به کام شیر در است شو خطر کن ...
... تا زبان اندر کشد سوسن که تو سوسنتری» موسیقی شعر در غزلیات شمس موسیقی یا آهنگ شعر به نظر نویسنده این سطور چند جلوه و نمایش دارد: 1. موسیقی بیرونی (وزن عروضی) 2. موسیقی کناری (قافیه و ردیف و آنچه ...
... و باید در سیاست مدنی از او پیروی کرد . او خداشناسی را در اجتناب از شهوات جسمی میدانست . که این امر مستلزم تزکیه نفس است . عروضی سمرقندی در زمستان 508 سلطان کس بفرستاد تا خیام را بیاورند تا درباره رفتن ...
... به کوتاهی اندک اشاره ای می کنیم به "شیوه" بیان و بازنمود این معنا، به چگونگی سخنی که معنائی را هستی می بخشد. این سخن ساده بلند و باشکوه است و این را همه گفته اند و از آن میان نظامی عروضی، که گفت فردوسی ...
... از خلافت عباسی و عمال آن ، با فردوسی اشتراک نظر داشتند . دنباله ی سفر را نظامی عروضی چنین نقل می کند که فردوسی از هرات به طوس و از آنجا به طبرستان به نزد سپهبد شهریار بن شروین رفت و خواست شاهنامه را به ...
... دیگر نیز ، چه پیش از او و چه بعد از او ، داشتند ؛ چنانکه نظامی عروضی بدان اشاره کرده : ( پس پادشاه را از شاعر نیک چاره نیست ، که بقاء اسم او را ترتیب کند و ذکر او را در دفاتر و دوادین ثبت گرداند ، زیرا ...
دکترمحمدعلی اسلامی ندوشن نظامی عروضی ، فردوسی را از دهقانان طوس می داند . دهقانان ، از ایرانیان اصیل بوده اند ؛ طبقه ای توانگر ، یا نیمه توانگر که پیوستگی خود را ایران گذشته حفظ کرده بودند . اینان ، بازمانده ...
... نبود که عظمت مقام دانای طوس و ارزش والای سخن او را نشناسد . مگر او خود داستان پشیمانی محمود را از رفتار با فردوسی و مناعت طبع دختر والاگهر حکیم را در رد صله ی سلطان برای نظامی عروضی روایت نکرده بود ؟ پس ...
دکتر الهه معروضی
سبزه به آب دادن سیزدهبهدر: سبزۀ نوروز در آب است نه خاک. وقتی سبزه در خاک بروید آخرش خوشه، دانه، نان و غذا میشود. وقتی در آب میروید نمیتواند ثمری داشته باشد و دوباره آن را در آب ...
... فارسی مطابق نظریات سنتی در شعر فارسی تعداد ارکان عروضی هر شعر در محور عمودی همواره ثابت میماند. نیز بنا به اقتضای قالب یا نوع ادبی شعر (نظیر غزل، مثنوی و رباعی)، قافیه با فرمولی ثابت تکرار میشد. نظر ...
... سامانی و وزیران و رجال در بارش نائل گردید و ثروت و مکنتی زیاد به دست آورده است چنانکه به گفته نظامی عروضی هنگامی مه به همراهی نصر بن احمد از هرات به بخارا می رفته، چهار صد شتر بنه او بوده است. علاوه ...