... از کیفیت و قیاس خالق و مخلوق، به سادگی قابل تحليل و توضيح نیست. ما نیز از ظرایف این رابطه، تنها به ذکر چند اشاره می پردازیم.
١. ناز و نیاز
از وی، همه مستی و غرورست و تکبر
وز ما، همه بیچارگی و ...
... (گزیده،غزل۹-مسرت) ویا درابیات زیر،روی گردانی ازیار،دل کندن ازاو ودل سپردن به دیگری کاملاً هویداست: روم به جای دگر، دل دهم به یار دگر هوای یار دگر دارم و دیار دگر میان ما و تو ناز و نیاز برطرف است ...
... ساسانی در شاهنامه- نقش تمثیلی یا مستقیم سخن شاعر یا دیگران بیشتر برای بیان حکمت، نتیجه اخلاقی و عملی و تأملات برآمده از داستان و سرگذشت است. در منظومه های عاشقانه سخن گویندگان گویای ناز و نیاز دلدادگان ...