لیلی و مجنون داستانی ایرانی است که حقیقت یا افسانه بودن آن جای بحث بسیار دارد. در ادبیات عرب شعرهای زیادی در وصف لیلی و عشق سوزناک او وجود دارد، که به مجنون یا قیس عامری نسبت میدهند، اما ظاهراً از شاعران ...
نظامی در دیباچهی کتاب لیلی و مجنون آرزو و دعا میکند که پسرش بدان جا از هوشیاری و سرفرازی برسد که بتواند شاهنامه خوانی کند!
دارم به خدا امیدواری
کز غایت ذهن و هوشیاری
آنجات رساند از عنایت
کآماده ...
... از آنجاست که لیل به معنی شب است و تسمیۀ نام معشوقۀ مجنون بر وجه سیاهی موی او (و به تبع آن، چشمان او) بوده است، همچنانکه نظامی گنجوی در آغاز منظومۀ لیلی و مجنون می گوید: "در هر دلی از هواش مِیلی / گیسوش ...
... دل گفتا گر این ماه آدمی بود / كجا آخر قدمگاهش زمی بود (نظامی، خسرو و شیرین، برگ ۱۹۹، ب ۱۳۵) گر آدمی چو آدمی باش / ور دیو چو دیو در زمی باش (نظامی، لیلی و مجنون، برگ ۱۹۹، ب ۷۷) این نكته را نیز باید خاطرنشان ...
... و برخوردار از جنبه های قوی علت و معلولی و... که به آن ها خواهیم پرداخت. دلیل دیگر گزینش داستان های شاهنامه در قیاس با سایر آثار کهن داستانی ما همچون مثنوی مولوی و آثار نظامی (لیلی و مجنون، خسرو و شیرین ...
... این آثار و شخصیت ها می توان از” لیلی و مجنون” نظری،” بهرام و دل آرام ادیبی”، “اسکندر نامه” آخوند زاید بایی، “غار هزار بودا و فرهاد و شیرین” نیم سید که همگی اویغور و آثارشان نیز به اویغوری نوشته شده است ...
... در قرن ششم هجری است. (۴) گلستان، ص۱۴۶: نصیحت کن مرا چندان که خواهی / که نتوان شستن از زنگی سیاهی البته مضمونی مشابه پیش از سعدی در لیلی و مجنون نظامی(ص ۱۹۴) در بیت زیر به کار رفته است: ناسود ز چاره بازجستن ...
... تقدیم شد. 3- مثنوی سوم منظومه ی لیلی و مجنون است که نظامی آن را در سال 584 هجری به نام شروانشاه ابوالمظفراخستان بن منوچهر ساخته و بعد ها نیز در آن تجدید نظرهایی کرده که 4500 بیت دارد. 4- مثنوی دیگر ...