اگر عزیزالدین نسفی و نجم رازی و شیخ اشراق در زمانی پیرامون سه هزار سال پس از زرتشت، با دو گسستگی بزرگ تاریخی، یورش اسکندر و ظهور اسلام و گرویدن ایرانیان به دین نو و دیگر شدن دبیره و دفتر و دیوان، برخوردار ...
... همه ی سخن سرایان ایرانی می توان به این برآیند دلپذیر دست یافت.اگر به ژرفی به این دو بیت بنگریم خواهیم دید که خود دفتریست آموزنده برای شاد بودن و شاد زیستن.
فرمان فرهنگ ایران:
پند رودکی سمرقندی ...
... را می گیرد! همچنان در فکر آن بیتم که گفت
پیلبانی بر لب دریای نیل
حال موری گر ندانی زیر پا
همچو حال تست زیر پای پیل!
فرمان فرهنگ ایران : مردمان ، جانوران و گیاهان حق برابری از جهان دارند! ...