دكتر احمد كتابي- عضو بازنشسته هيأت علمي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي
آبشخور نوشتار : روزنامه ی اطلاعات
بخش نخست :
پیشگفتار: ايران زمين، در طول تاريخِ سرافرازِ خود، سخنوران سُتُرگ ...
در اصطلاح موسیقی به آنکس که سازی بنوازد و یا آوازی بخواند موسیقی دان میگویند ، بسیارند کسانی که نه سازی مینوازند و نه آوازی میخوانند ولی احساس موسیقی با جوهر روح آنها چنان آمیخته شده است که اگر بجای حرفة ...
گویند یکی از بزرگان معاصر ( سیدمحمد حسین حسینی تهرانی) گفته است که من مدتها رابطه ی خدا و خلق را نمی توانستم به درستی دریابم و سالها در چگونگی این رابطه و پیوند غرق تفکر و اندیشه بودم تا آنکه با خواندن ...
خوشنویسی پارسی و ژاپنی همانندیهای بسیاری دارند. در ژاپن کودکان یادگیری نحوه نوشتن حروف زیبا را از دوران ابتدایی آغاز می کنند. خوشنویسی به یکی از پیراسته ترین فرهنگ ها تبدیل شده است. در سال 1996 میلادی ...
... بختیاری» است چون ما چهارمحالهای دیگر هم داریم و این به معنای جایی است که چهار محل دارد.
شعر حافظ در رسانه ملی توسط یک مجری غلط خوانده میشود. بیت «دلِ بیمار شد از دست رفیقان مددی/ تا طبیبش به سر آریم ...
... زیر دقیقا بر وزن و قافیه ی شعر حافظ سروده شده است: گرچه دوری می کنم بی صبر و آرامم هنوز می نمایم این چنین وحشی ولی رامم هنوز (گزیده،غزل ۲۲،مسرت) برنیامد ز تمنای لبت کامم هنوز برامید جام لعلت دردی ...
... شعر حافظ شیراز می رقصند و می خوانند
سیه چــشمان کشـــمیری و ترکان سمرقنــدی
و این شهریار آذربایجان است که می سراید :
چو از شهنامه ، فردوسی چو رعدی در خروش آمد
بـه تــن ایرانیـان را خون ملیـت ، ...
... سعدی و حافظ وجود دارد که بررسی آن سودبخش است. برای مثال به این بپردازیم که واژه «گریه» در اشعار هر کدام از این دو شاعر بزرگ چقدر تکرار شده است؟ در شعر حافظ،گریه یا «گریهاش… آمد» یا «گریستن» یا «گریه با ...
دکتر نسرين فقيه ملک مرزبان
برگرفته از : روزنامه ی اطلاعات
اشاره: هشتمین مجموعه درسگفتارهایی درباره حافظ به بررسی «نفس مسیحایی در شعر حافظ» اختصاص داشت که با سخنرانی خانم دکتر نسرین فقیه ملک مرزبان، ...
زندگي حافظ با بعضي ناملايمات و مخالفت حسودان با وي همراه بوده است . راز ماندگاري آثار حافظ در ارتباط با قرآن و تاثيرپذيري وي از قرآن است حافظ در روزگار خود با بسياري از زاهدان خشك روبرو بوده است.زاهدان ...
... 635ق) مشهور به خلّاق المعانی، که از معنی شکافترین و مضمونبردارترین شاعران فارسي است، استاد حافظ در شیوة سخنسرایي ميباشد. پس از او هنر سعدی نیز تأثیر مشابهی بر شعر حافظ داشته است. و پس از او خواجو ...
... چو حافظ نگشاد از رخ اندیشه نقاب
تا سر زلف سخن را به قلم شانه زدند
ـ صبحدم از عرش میآمد خروشی، عقل گفت
قدسیان گویی که شعر حافظ از بر میکنند
ـ شعر حافظ در زمان آدم اندر باغ خلد
دفتر نسرین و گل ...
... که نوبت بغداد و وقت تبریز است ـ به شعر حافظ شیراز می رقصند و می نازند سیه چشمان کشمیری و ترکان سمرقندی ـ شکر شکن شوند همه طوطیان هند زین قند پارسی که به بنگاله می رود حافظ با وقوف کامل بر منابع عظیم ...
... توجه است. از ديگر خصوصيات شعر مولانا كه ميتوان گفت در ميان اشعار تمام شعرا تازگي دارد، ضرباهنگ است. هنگامي كه غزلهاي حافظ و سعدي يا پروين اعتصامي را ميخوانيم، زيبايي وخيال را به ويژه در شعر حافظ ...
... آنها را يافت. ما در شعر حافظ چهار هجاي ساكن را كه پشت هم آمده باشند، نميبينيم يا بهندرت ميبينيم كه حافظ كلمات را در شعرش ناقص كرده يا تشديد روي آنها گذاشته باشد تا شعر درست خوانده شود. حافظ به دقت و ...
... همين وسعت مشرب را در شعر خود بياورد، بهطوريكه اگر مثلا به شخصي شك و شبههاي دست دهد ميبيند كه از آن شكهاي گذراي شيرين به حافظ هم دست داده يا مثلا فردي منتظر دريافت چيزي است و اين را هم در شعر حافظ ...
ميرجلالالدين كزازي: شعر حافظ به آب ميماند ميرجلالالدين كزازي گفت: شعر حافظ به آب ميماند؛ روان و نغز است و مانند آب كه رنگ و ريختهاي فراوان ميگيرد، ميتوان گزارشهاي مختلفي از شعر او به دست داد. ...
... ميکند؛ اما يک رابطه حسي اما عميق و به دور از تفسيرهاي پيچ در پيچ است. همين ويژگي شعر حافظ است که بر ادبيات عرفاني اسلامي دورههاي پس از خواجه بيشترين تاثير را داشته است. شاعر «هر كس حكايتي» گفت: جدا ...
... بگرديم و بگوييم شعر حافظ به چه درد ميخورد و شعر مولانا چه فايدهاي دارد؛ چون شعر با زبان ارتباط دارد و رابطهي بين شاعر و مخاطب، رابطهي خبري نيست. زبان شعر، زبان خاصي است و هميشه بر بيش از آنچه زبان ...
... همه، نه آن چنان و از آن دست كه مثلاً در حافظ وجود دارد و استاد خرمشاهي14 در طي مقالهاي عالمانه، با نام كژتابي در شعر حافظ، به دست دادهاند و منشأ آن را در ساختمان تشبيه، كشف كردهاند. بايد عرض كنم در ...
... گرديم شعر حافظ شيرازي ديگر گونه معنی می يابد : اگر آن ترک شيرازی بدست آرد دل مارا به خال هندويش بخشم سمرقند و بخارا را کوز جايگاهی است دايره مانند و گرد که با (چيت ) و يا شاخه های درختان محصور می گردد ...
... از سينه چاكان حافظ رنجيدند. حال من واقعاً از روي انصاف به شما مي گويم اين شعر را مقايسه كنيد با شعر حافظ: پيرهن چاك و غزلخوان و صراحي در دست نيمه شب يار به بالين من آمد بنشت اين دختر كه خيلي هم زيبا ...
... سرانجام بختش كند خاكسار / برهنه شود آن سر تاجدار (پنجم ۱۰۹/۳۵۲) این کاربرد دوگانة واژة بخت تنها به شاهنامه محدود نمی¬شود و چنانکه در جای دیگر نشان داده-ام(خطیبی ۱۳۸۷، ص۲۹۵-۲۹۶) در شعر حافظ نیز در چند بیت ...
... فريدالدين عطار، بس دلنشينتر است. در شيراز، «شهرگل» نه تنها در شعر حافظ و سعدي، بلكه با قلم سحرانگيز نقاشان نيز ميخكهاي سرخ و زنبقهاي بنفش نيز به تصوير درميآمد. مشهورترين نقاش شيرازي، «استاد لطفعلي ...
... دكتر رياحي ارتباط تلميح به اين داستان با بهرهگيري مستقيم شاعر از شاهنامه فردوسي را در بررسي شعر حافظ مطرح كردهاند.(ßرياحي 193:1374) (6) براي نمونه از شاهنامه: درود فريدون فرخ دهم سَخُن هر چه ...
... و سرمستی و رهایی از بندِ تعلقات میشود و این فحوای مثبت در شعر حافظ به اوج شکوفایی خود میرسد، به گونهای که رند و رندی از واژههای نهادین شعر او به شمار میآید. در مرحلۀ سوم، رند دوباره معنایی منفی مییابد، ...
... با شهروند بي تفاوت و مصرف كننده دارد. آن ، خود را در برابر امروزيان و آيندگان مسئول مي داند و اين بي دغدغه تنها مصرف كننده فرهنگي است و حسرت افزاتر آن كه مصداق بدون ترديد اين شعر حافظ هم هستند و آن چه ...
... که در شعر حافظ موج می زند، توجه به شادی است که در معنای عمیق و فلسفی، شور حیات داشتن است: دور فلکی یکسره بر منهج عدل است خوش باش که کافر نبرد راه به مقصود حکیم شیراز نظاره گری اجتماعی است و مانند ...
... مثنوي ميپرداخته و از او سرودههايي بر جاي مانده است. مصطفي لدني (سده دوازدهم هجري) به فارسي و تركي شعرهايي سروده است. حاجي مصطفي مخلصي (سده دوازدهم هجري) از شعر حافظ پيروي كرده است. فوزي موستاري (سده ...
نفس باد صبا مشك فشان خواهد شد عالم پير دگر باره جوان خواهد شد ارغوان جام عقيقي به سمن خواهد داد چشم نرگس به شقايق نگران خواهد شد اين تطاول كه كشيد از غم هجران بلبل تا سرا پردهء گل نعرهزنان خواهد ...
... بيشتر از نوع كسبي هستند و نه كشفي و انديشههاي عرفاني صائب اغلب برخاسته از عرفاني نظري است. زبان راز محمل شهود و كشف عارفان و شاعران عارف است؛ آن چنان كه در شعر حافظ، مولوي و ... شاهد آنيم. حال آن كه وجه ...
... حافظ به طور عموم به كساني اطلاق ميشود كه ميتوانستند قرآن را تمام از بر بدون غلط بخوانند چنانكه او گفته است: ز حافظان جهان كس چو بنده جمع نكرد
نفش قرآن بر شعر حافظ
شعر حافظ، همواره تأثیرات عمیق ادبی، ...
... و بيانش بيان احساسي عميق و عارفانه. شعر حافظ در زمان آدم اندر باغ خلد دفتر نسرين و گل را زينت اوراق بود حافظ به طرز انديشه و شعر و کلام و عرفانش اعتقاد دارد و خوش ميسرايد: صبحدم از عرش مي آمد ...
... امروز، حافظ را پيرو كيش مهر مي دانند و چند سخن از او گواه مي آورند و از آن ميان مي گويند كه مهريان نشانه و داغي بر چهره خود ميزدند و اين شعر حافظ همين را مي گويد:
يادباد آنكه نهانت نظري با ما بود ...