ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثَعالِبی نیشابوری شاعر، زبان شناس، نویسنده و تاریخنگار اهل نیشابور. ایرانینژاد و یا عربنژاد بودن وی نامعلوم است. تمام تألیفات ثعالبی به زبان عربی است. ثعالبی معروف ...
... که جامع اخبار اصفهان بوده هز به ما فروخی و ابونعیم و یاقوت مطالب بسیاری را تسلیم کرد، تا در محاسن و اخبار اصفهان و معجم الادباء و معجم البلدان قید ،کنند و از خلال آنها و همچنین آثار ثعالبی، درخشندگی ادبی ...
... اعراب به تیسفون پای نهادند و یزدگرد , شهریار ناکام , بقول ثعالبی ( .... با هزار طباخ و هزار رامشگر و هزار یوزبان و هزار بازبان .... ) از پایتخت گریخت . گرچه دینی را که اعراب به ایران می آوردند , مبشر ...
... این باره می گوید: زمانی که زبان عربی بر فارسی غلبه کرد اسامی بسیاری از اشیاء در زبان فارسی از میان رفت و کلمات عربی جای آنها را گرفت. از آن جمله است کلمات حق و باطل و صواب و خطا و حلال و حرام و غیره. ثعالبی ...
... را در نوشته های عربی و سپس پارسی می توانیم دنبال کنیم، در شاهنامه ثعالبی، روایتی عربی از رساله ی خسرو و رهی ضبط شده است. در این روایت، خسرو پرویز و جوانک گفتگو می کنند و یکی می پرسد و دیگری پاسخ می دهد، ...
... به لفظ راند:
منم آن شیر گله منم آن پیل یله
نام من بهرام گور و کنیتم بو جبله
شمس قيش و ثعالبی و مسعودی نه تنها همین بیت را با اختلافاتی نقل می کنند بلکه شعر عربی و فارسی به بهرام نسبت می دهند. ابن ...
... و شاعری زبردست در زبانهای عربی و فارسی بود گروهی از دانشوران و شاعران برجسته را در کنار خویش گرد آورد. ابوعلى تنوخی به نحوی مداهنه آمیز مجالس او را با مجالس برمکیان مقایسه می کند. ثعالبی بازگو می کند که ...
... نامک، آیین نامک و کتاب نقش های شاهان ساسانی را مهمترین مدرک تاریخ عهد ساسانی می داند. آیین نامک هم به دست ابن مقفع به عربی ترجمه شده و ابن قتیبه در عیون الاخبار و مسعودی در مروج الذهب و ثعالبی در غرر اخبار ...
... انداز هویت فرهنگی در کلام ثعالبی مؤلف کتاب معروف نتيجة الدهر بدین گونه وصف شده است:
بخارا در دولت آل سامان به مثابه مسجد و کعبه ملک و مجمع افراد زمان و مطلع نجوم ادباء ارض و موسم فضلاء دهر بود.
بدین ...
نام *شبدیز، اسب نامدار خسرو پرویز را بیشتر تاریخ نگاران و سرایندگان ایران و عرب آورده اند. گویند خسرو پرویز چنان این اسب را دوست داشت، که سوگند یاد کرده بود هر کس خبر مردنش را بیاورد، او را خواهد کشت. ...
... و دشمنی خویش را با او عیان ساخته بودند، تدارک دیده و به اجرا درآورد و به نظر می رسد که در این راه حتی از حمایت گروهی دیگر از اشراف نیز برخوردار بوده است. ثعالبی می نویسد: «وی برای تسویه حساب با همه کسانی ...
... اردشیر بابکان نسبت دادهاند. همچنین طبری و بلعمی و ثعالبی که دربارۀ هوشنگ به تفصیل سخن گفتهاند ... باز اشارهای به روایت سده و آن پنج بیت نخستین آن ندارند. همچنین در مجمل التواریخ که یک مأخذ مهم او شاهنامۀ ...
... (بیهقی)، اسپرایین (برهان قاطع)، و اسفرائین (ثعالبی، یتیمة الدهر، یاقوت و قزوینی) نیز آمده است. اما گویاترین و موثق ترین سند، که هیچگونه دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته و زیر نظر حکومت مرکزی بوده و نام این ...
... . به غیر از مدت سلطنت ، هولاگو و گرشاسب را وجه تشابه دیگری نیز بود ؛ حکومت هیچ یک مستقل نبود . ثعالبی به نقل از طبری می گوید که « پادشاهی از آن رو پسر طهماسب بود و گرشاسب یار و همکار بزرگ او بود » و به ...
... دارد.به بحث اصلی برمیگردیم. کتاب«شاهنامهی کهن پارسی تاریخ غرر السیر»نوشتهی«حسین بن محمد ثعالبی مرغنی»در گذشته به تاریخ 429 ه ق توسط«سید محمد روحانی»2به فارسی برگردان شده است.لازم به ذکر است متن اصلی ...
... ایرانی است و جزء ستخم و ستهم و تهم که به معنی زورمند است در نام تخم اروپ و تخم سپاد نیز دیده میشود. همچنین است نام مادر او روتابک که در غرر اخبار ثعالبی روذاوذ و در شاهنامه رودابه شده و این اسم را نیز ...
... شماره ۴۵، پائیز ۱۳۷۹، صص ۵۳- ۳۲ ۲- متاسفانه جای این قصه در نمونه همزاد شاهنامه؛ یعنی شاهنامه منثور ثعالبی خالیست و پیش از آن نیز در هیچ منبع دیگری نشانی از این قصه یا صورتهای مشابه آن نمیبینیم و این ...
پیشینه استفاده از کلمه "روزنامه" یا " روزنامچه" در ایران را می توان در قرون اولیه اسلامی پی گیری کرد. این واژه در کتبی چون یتیمه الدهر ثعالبی و معجم الادبای یاقوت حموی، به معنای شرح زندگی و بیان وقایع ...
... كهن از جمله در كتاب (( غرر اخبار الملوك )) ثعالبی از شعرهای شاهنامه مسعودی نقل شده است . 2 – دومین شاهنامه سرا ، ابومنصور محمد دقیقی است كه نخست در دربار (( ابوالمظفر امیر چغانیان )) بوده و به كیش زردتشتی ...
... نشان، پوشیده بود و هر یک از این فرش ها فصلی از سال را نشان می دادند». قالی بزرگی که در تالار باریکی از قصرهای سلطنتی تیسفون بود و «وَهاری خسرو (بهار کسری)» نام داشت یا طبق نقلی از ثعالبی آن را «فرش زمستانی» ...
... بلاذری، حمزه اصفهانی، ثعالبی و دیگران– قرار گرفت. در ترجمههای عربی خداینامه طبعاً بسیاری از عناصر زردشتی حذف گردید. ترجمههای خداینامه به عربی و احتمالاً اصل پهلوی آن مورد استفاده نویسندگان و سرایندگان ...
... که از گفتار ثعالبی در «غُرَر اخبار ملوک فُرس و سیرِهم» دریافته میشود، گمان میرود که در زمان اشکانیان نیز جشن مهرگان با ویژگیهای عصر هخامنشی برگزار میشده است. زمان جشن مهرگان همانگونه که گفته شد، ...
... انگیز آن اشاره کرده اند : ثعالبی نیشابوری در (غرر اخبار ملوک فرس و سیرهم ) می نویسد : فریدون پس از فراغ از کار ضحاک، چرم کاوه را به دُر و جواهر بیاراست و درفش کاویان نامید و پس از او ملوک در جنگ ها و ...
... نمونه همچشمی و رقابت میان باربد و سرکش به دست فردوسی و ثعالبی رسیده و برای ما به یادگار مانده است. داستان چنین است: سرکش رامشگر، سرپرست نوازندگان و خوانندگان دربار خسروپرویز بود. باربد خُنیاگر برای ...