پیشنهاد و نظرسنجی برای برابرسازی جامعه و اجتماع (نگرسنجی)

Question

جامعه واژه‌ای عربی که از فعل جمع گرفته شده است و با واژگان : اجتماع،مجموع،جامع و ... هم ریشه است حال اگر بخواهیم این واژگان را برابرسازی فارسی کنیم نیازمند فعلی فارسی هستیم که بتوان همانند عربی به گونه‌ی خوشه ای از آن واژه ساخت. در اینجا فعل «هماییدن» را میتوان پیشنهاد کرد که معنی: جمع شدن، اجتماع کردن، گِرد‌هَم‌آمدن است
این کُنشی ( فعلی ) نوساخته است که برگرفته از هم+آی+یدن (هم + آی «آمدن» + یدن «نشانه مصدری» ) می باشد و روی هم رفته  «هماییدن» میشود.
برخی واژگان که میتوان از آن ساخت: همایه ( جامعه ) ، هماییده ( اجتماع ) ، همایش ( جلسه، کنفرانس ) ، گردهمایی ( میتینگ )

گزینه ها:

می‌پسندم

نمی‌پسندم

Answer 1

ریشواژه ی جئم یک ریشه ی سانسکریت و اوستایی است که به اربی راه یافته و میشود از همین ریشه نیز زادواژگانی ساخت.

نمونه ای از این ریشه در ساختار زبان پارسی: 

انجمن: ان(هم، باهم) + جم(جم شدن) + ن(پسوند نامواژساز)

جمیدن، جمان، جمانه، جماک، جمیک، جمک، پادجم، دُژجم، دُشجم و...

Comments

خواهشمندم اینهمه واژگان بیگانه را در متن هایتان مبهرید(بهره مبرید).

---

وارون سخنتان ساختار«پشتیبانیدن» درست است.

شاید خوش‌ساخت و روان نباشد اما از لحاظ زبان‌شناسی درست ساخته شده است.

*******************************

اگر احساس میکنید «پشتیبانیدن» خوب نیست میتوانید پشنهاد بهتری بدهید .(پذیرایم) 

این تنها یک پیشنهاد بود و پافشاری برای بکار رفتنش ندارم اگر استفاده شد که چه خوب اگر هم نشد که مشکلی نیست.

***********************************

«پسوند بان خود از ریشه کارواژه بانستن به مینوی نگهبانی است و باید کارواژی پیشوندی از آن ساخت»

سبک واژه سازی شما محدود است. از هر ساختی میتوان واژه جدید ساخت  اینقدر خود را محدود نکنید 

همانگونه که فعل پیشوندی داریم(برخاستن/برافروختن/افکندن) پس از پسوندها میتوان واژه تازه ساخت.

****************************************

به نگرم بهتر است بیشتر از این بحث را پیش نبریم چون خیلی به حاشیه و کج‌راهه رفته و از راه خود دور شده است و دنبال کردنش  تنها وقت هدر دادن است.

**************************************

در مورد واژگان بیگانه در نوشته هایم. 

اگر واژگان برابر فارسی خوب داشته باشند بکار میبرم .من واژگان قلمبه صلنبه و بدساخت را به‌کار نمیبرم همان بیگانه را روا تر میدانم بکار برم. چون به کج‌راهه رفتن درست نیست از دیرباز گفته‌اند «اندازه نگهدار که اندازه نکوست».

---

دوست گرامی من پیشنهاد خود را دادم بیک شما خود را فرزانه میدانید و دیگران را کودن

همواره حق با شماست

بدرود

---

بنده نه فرزانه هستم و نه دیگران کودن.

به گفته‌ی بزرگمهر: همه چیز را همگان دادنند و همگان به دنیا نیامده‌اند.

اگر من آدم حق به‌جانبی بودم که برای پیشنهادم دلیل نمیاوردم و نظرسنجی نمیگذاشتم. میگفتم این پیشنهاد برابر فلان واژه است و خلاص.

**************************

 دوست گرامی، من هدفم از واژه‌سازی پروراندن، کارامدکردن و هنجارمند کردن فارسی امروزین است و نه پارسی میانه یا اوستایی. دنبال زنده کردن واژگان مرده نیستم. از امکانات همین فارسی کنونی برای واژه سازی بهره میبرم.

من هدفم، ساخت زبان جدید نیست. میخواهم زبان مادری‌ام را توانا کنم دنبال اختراع زبانی جدید نیستم. ( مثلا دکتر حیدری ملایری، واژگانی به قول خودش بر پایه‌ی زبان‌شناسی ساخته است اما چه کسی آنرا بکار میگیرد!!!!   آدم هیچ حس فارسی بودن از آن واژگان نمیگیرد)

من واژه‌ها را برای کاربرد میان مردم میسازم و نه برای پر‌ کردن برگه‌های لغت‌نامه‌ها، که هیچ وقت مورد استفاده نباشد.

پایدار باشید.بدرود

---

نمونه‌ها آورده شدند.

-چونانکه پیشتر آمد، سئاله‌ی ح.م.ی در زبان‌های سامی فرشَسته ای نه‌دارد که این خود بدین مانا است که این بنواژه در تازیک سپنجیده است.

-از آنجا که چم و کاربرد همایش میان پارسیوان‌ها جا افتاده است، شاید بهترین گزینه، گستردن هماییدن در راستای همایش باشد.

با این روند:

- همایستن/ هماییدن: به محفل/ کنفرانس/ میتینگ اندر شدن. هنجمنیدن

-همایستار: انجمن‌آرا

-همایستاک: شیوه‌نامه‌ی کنفرانس

و بسیاری دیگر.

- درباره‌ی واژگان مرده، سراسر با این نگرش پادورزم، در همین فرهنگ‌نامه‌های هماسره(معاصر)

ده‌ها واژه و ستاک نابِ فرموشته توان یافت که باید بازرانده شوند.

-دژناک (اشکال کار) نه در زبان پارسی که در میان تودگان است که دچار اژگهان(تنبلی ذهنی) استند و 

پدیرِ(در مقابل) یادگیری، همی پژوژند.

Answer 2

نگرش استاد ایرزاد:

جمع، واژه ای پارسی است که اَرَبیده و وات " ع" یکی برای لَفزِش یا تلفظ و واگویی آسان تر و دیگری چون در زبان اربی می خواستند سِتاک یا ریشه دست کَم سه تایی یا ثلاثی باشد به آن " ع " افزوده و اِزافه ( اضافه ) شده،

در اسل ( اصل ) از گام ، کام و هم ریشه با :

انگلیسی : come

آلمانی : kommen

می باشد و این جور جَمع ( جَئم ) را می فهمیدند : به هم رسیدن و گِرد هم آمدن ، گامیدن ، کامیدن ، آمدن.

ما از دو وات " ج و م " سه واژه داریم که با سه سِدادار گوناگون اَدا می شود :

جَم : با آوای کوتاهِ : اَ

جَئم ( جَمع ) : با آوای کوتاه کِشیده : اَاَ

جام : با آوای بُلند : آ

می توان از جَئم کارواژه ساخت :

جَئمیدن ، جَئماندن یا جَمئیدن ، جَمئاندن

Comments

حتی اگر جمع ریشه در پارسی هم داشته باشد باز بهتر است از واژگان دیگر استفاده شود چون با ساخت واژگان (جَئمیدن ، جَئماندن یا جَمئیدن ، جَمئاندن) باز هنوز جامعه /اجتماع/مجموع از زبان فارسی بیرون نخواهد رفت و برعکس ماندگار خواهند شد. اما واژگان نو مانند نمونه‌های بالا باعث بیرون رفتن این واژگان خواهد شد.

---

همرای ام(موافقم)

Answer 3

واژه ی همایش با «با هم آمدن» برابر است نه با هم بودن یا با هم نشستن.
شاید برای برابرواژه‌یابی به دو ریشه یا بیشتر نیازمند ببویم.

چمگان واژه «جمع» اندر واژه‌نامه ی سخن :
1-چند نفر یا عده-ای که در یک جا گرد آیند؛ گروه؛ جمعیت
2-(ریاضی) یک-ی از چهار عمل اصلی حساب که به کمک آن، حاصل روی هم گذاشتن چند عدد یا کمیت معلوم میشود
3-دو یا چند چیز را در کنار هم یا در یک مجموعه قرار دادن
۴-فراهم کردن، گرداوری: جمع ثروت
5-بدون پریشانی و آشفتگی؛ آسوده: حواس جمع، خاطر جمع، خیال جمع
6-گرد هم آمده، مجتمع
7- (ادبی) در دستور زبان، ویژگی کلمه-ای که بر بیش از دو چیز یا دو شخص دلالت کند، مانند کتابها، کودکان، منازل
8-(تصوف) حالتی در سالک که در آن به غیر حق توجه ندارد؛ مق. تفرقه

 

نیز جمع کردن و جمع بستن و جمع زدن

برای اینان همه باییم برابرواژه یافتن.

از ریشه ی اوستاییک «هک-» واژگان هازه (جامعه) و هازمان (اجتماع) ساخته ببوده اند که کمابیش درست اند.

من تاکنون  الفنج را گزیده بوده ام که فرزام نیست و بیشتر به چمه ی اندوختن است.

Comments

بله واژه جمع چندین چم دارد.

هدف من گزینه 1 و 6 است و آن چم که تعدادی از افراد را در بر بگیرد نظر دارم که فعل «هماییدن»را برای آن پیشنهاد دادم.

 باقی از کاربرد های غلط این واژه در فارسی است که هرجا واژه کم آورده اند از آن بهره برده اند بدون در نظر گرفتن معنا و کاربرد آن. 

***************************

برای جمع ریاضی فعل افزودن/افزاییدن را درایم.

*****************************

4.گرداوری خوب است.

****************************

7.برای دستور زبان بیشال را گذارده‌اند.

***************************

تصوف که کلا تمامش عربی است و واژگان بکار رفته کاربردشان مفهومی و مجازی است و چندان معنای اصلی را در بر نمیگیرد. برابرسازی سخت و موشکافانه ای نیاز مند است.

---

اندرباره ی نادرستی «بیشال» پیشتر یاداور و ایاسنده ببودم.
جمع بستن/زدن با افزودن/زیاد کردن یک-ی نیست.

برای جمع کردن (پادچیدن؟ برچیدن؟) چیز-ی چه برابرواژه-ای پیش نهید؟

-- پنج را با سه به‌افزای/زیاد بکن ؟  - پنج را بر سه به‌افزای/زیاد بکن؟ -  این شمارگان را با هم به‌افزای/زیاد بکن؟ - آب را به‌افزای - گرما را به‌افزای - کوششت را به‌افزای --

هنگام-ی که درستی و فرزامی ی برابرواژه ی نو را خواهید دانستن اندر آن چند سهمان بنهید و به‌ازمایید.

---

درستی یا نادرستی بیشال را نمیدانم.

***********************

برای جمع کردن چیز-ی چه برابرواژه-ای پیش نهید؟

اینجا منظورتان همان «گردآوری» است؟

***************************

برای هر چیزی نمیتوان  فعل نوساخته ساخت برخی وقتها باید از همان داشته‌ها بهره برد.

اینجا استفاده از افزودن (کاربرد در ریاضی) به جای جمع کردن کارکرد خوبی دارد. کافی است به کار ببریم به راحتی جا می افتد.

اینکه احساس میکنید یک جای کار میلنگد تنها حسی درونی نسبت به واژه ایست که سالها به کار برده اید و اکون میخواهید چیز جدیدی را جایگزین کنید.

اینجا با افزایش معنایی طرف هستیم مثلا سپر در قدیم در جنگها انفرادی به کار میرفته که برخی آنرا امروزه برای سپر ماشین و سپر موشکی بکار گرفته‌اند و به آن افزایش معنایی داده اند  این واژه هنوز کارکرد پیشین را دارد و کارکرد جدید هم یافته است. در کاربرد افزودن به جای جمع هم همین اتفاق می افتد هم معنای پایه را دارد و هم معنای نزدیک به پیشین یعنی جمع‌کردن (در ریاضی) را خواهد داشت‌.

---

اندرباره ی «سپر» درستانه گوید. چون سپر واژه-ای فراگیر است و هر گونه ی آن باز هم سپر است. بژ اندرباره ی دیگر واژگان که چمه ی فراگیر ندارند و اواز ویژه ی همان چیز اند نتواند درست بودن.

اگر چه من باورم این نیست که پارسیک از هر سویه مانند انگلیک، فرانسه‌ایک، ... باشد. بژ اندر پارسیک سره هر مفهوم باید واژه ی خویش را دارده باشد. نمونه‌وار وستی (ترجمه) کارواژگان انگلیک treat, launch, deal آسان نیست مگر این که یکایک چمگان آن را جداگانه مشخص کنیم و سپس به‌اموزیم. ما خواهیم که کارواژگان اندر پارسیک سره مانند کارواژگان انگلیک نباشند. نیکبختانه برای جمع زدن و افزودن اندر  انگلیک دو کارواژه است : add , add up

جمع کردن clear away, remove, liquidate

نمونه‌وار به این نوشتگ بنگرید.

---

و نیز برگستوان سپر ویژه ی اسب است و نشاید گفتن : برگستوان موشکیک و برگستوان خودرو.

---

راستش اینکه هر فعل یا واژه‌ای برابری ویژه‌ی خود داشته باشد بسیار نیکوست.اما با شرایط زبانی کنونی فارسی چنین چیزی امکان پذیر نیست 

چون زبان فارسی در گردانش (تحول) از پارسی میانه به پارسی نو(کنونی) بسیاری از واژگان و فعلهای خود را از دست داده است و امروز فارسی دچار مشکل است و دست ما هم باز نیست پس یا باید:

۱. از همین داشته‌های کنونی بهره ببریم(مانند حرکتی که در بالا برای هماییدن انجام گرفته) که ساده‌ترین و کم‌دردسرترین راه است و از سویی مردم‌پذیری بیشتری دارد چون از ساختارهای زنده بهره برده میشود.

۲.فعلها و واژگان کهن(پارسی میانه) را زنده و بهسازی کنیم که این راه مردم‌پذیری کمتری دارد و جا اندازی واژگان هم سخت‌تر است اما تا حدودی امکان پذیر است.

پس باید با شرایط روز فارسی  و اینکه دستمان در همه جا باز نیست کنار بیاییم و خیلی دنبال ایده‌آل گرایایی نباشیم اما تا جای ممکن تلاش خود را بکار ببریم تا وضعیت را بهنجارتر از وضعیت کنونی کنیم.

---

بله در برخی موارد امکان پذیر نیست مانند همین برگستوان.

اما با شرایط کنونی فارسی بهتر است انعطاف پذیری داشته باشیم .نمونه:

در مورد خط و الفبا ما واژگان خط و دبیره را داریم پس «دبیره» را برای نوشتارها بکار ببریم و در تقسیم‌بندی ریزتر بگوییم دبیره الفبایی/دبیره ابجد/دبیره ابوگیدا

  و از آن سو  واژه‌ی «خط» که عربی(؟) است را برای خط مستقیم، کج و مورب که در ریاضی کاربرد دارد استفاده کنیم. اینگونه دو مفهوم را با دو واژه‌ی گوناگون از هم جدا و تمایز داده‌ایم:

دبیره (script)

خط (line)

اینگونه واژه خط که کاربرد بالایی دارد و از دیرباز استفاده شده را نگه داشته‌ایم  و مفهوم دیگر را از آن جدا سازی کرده‌ایم.