پژوهشی درباره واژه خبر

Question

این واژه پارسی است :

خَبَر : خَ - بَر

خَ : پیش وند = به سوی بیرون به شکل و چهر های : اَز، زَ ، زُ، سِ، شُ ، اِخ و هم ریشه با : ex, out , aus

بَر : بُن کنون ( مضارع ) از کارواژهء ( مصدر ) بُردن

خَبَر =به سوی یا تَراف ( طرف ) بیرون بُردن

واژهء ویچاردَن به مینه ء خَبر دادن دیس کهن گُزاردن پارسی امروز است :

وی - = گُ ( تمام کارواژه هایی که امروز در پارسی پیشوند گُ دارند در گذشته ها با " وی" لَفزیده می شدند: گُریختن، گُداختن، گُذاشتن ، گُماشتن، گُمیختن ، گُسیختن ، گُشودن، گُساردن، گُستردن. . . و پیشوند " وی" به مینهء : پاد ، ضِد ( زِد ) ، پَخش . . . است )

زاردن = چاردن

واژه های شکافته ( مشتق ) از خَبَر بر پایه دستور زبان اربی برساخته شده اند : اَخبار ، مُخابِره ، اِستِخبار ، مُخبِر ، . . .

خَبَرَنده = مُخبِر : کسی که خبر را به بیرون می برد

هم خبری = خبری که میان دو سو فِرِست و گرفت ( رد و بدل ) می شود، مُخابره بر وَزن و گِرانش مُفاعِله

خَبَرِش یا خَبَرَندِگی = اِستخبار : گیرا و جَلبَنده ( جالب ) اینکه اِس در باب یا دَرب " اِستِفعال" خود به مینهء به سوی بیرون است، وات " ب" به گمان برای آسانی لَفزِش ( تَلَفُظ ) اِزافه یا اَفزوده شده است .

خَبَرها = اَخبار

می توان با گویش های دیگری از "خَ" هم واژه سازی کرد :

اَزبَر ، آزبَر ، زَبَر ، زُبَر ، سِبَر ، سُبَر ، سَبَر ، شِبَر ، شُبَر ، شَبَر، ژَبَر

پِیرَس(بنمایه)(بنخان): پژوهش های ایرزاد