نيايش شيرين
خداوندا شبم را روز گردان چو روزم ، بر جهان ، پيروز گردان
به آب ديده ی طفلان محروم به سوز سينه ی پيران مظلوم
به بالين غريبان بر سر راه به تسليم اسيران در بن چاه
به داور داور فرياد ...
... آنچه گفته شد نمونههایی از چند شهر آرمانی در اندیشه ایرانی بود و غرض ما تدارك مقدمه و زمینهای بود برای شرح «شهر نیكان»(8) یا ناكجاآبادی كه نظامی گنجوی در اقبالنامه آورده است. اما نخست شرحی كوتاه از زندگانی ...
زندگی نامه و آثار
حکیم الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید نظامی گنجوی،از استادان بزرگ سخن و از ارکان شعر فارسی است. تولد وی در شهر گنجه می باشد که سال 530 هجری قمری در حوالی آذربایجان بوده در آن عصر آذربایجان ...
... نظامی گنجوی هنگام شمردن سی لحن «باربد» از آن به زمان خسرو پرویز یاد میکند:
چو زخمه راندی از کین سیاووش پر از خون سیاووشان شدی گوش
تصور میرود واقعهی دیگری نیز که مشهور و مورد توجه مردم بوده در ایران ...
بزبان پارسی کتب متعددی تألیف شده که بنای آنها بر «هفت است» از آنجمله:
هفت پیکر نظامی گنجوی - مبتنی بر «هفت» هاست.
منطق الطیر شیخ عطار - مشتمل بر هفت وادی است که سالك باید طی کند.
هفت جلد جام جم رضا ...
... آب و خاک و کلیه مظاهر وجودی ایران و همان ایران که به زعم نظامی گنجوی قلب کشورها و برتر از دیگر سرزمین هاست:
هفت کشور تن است و ایران دل
نیست گوینده زین قیاس خجل
چون که ایران دل زمین باشد
دل ز تن ...
... این دختر را شکست دهد . این رسم در شاهنامه و در هفت پیکر نظامی گنجوی نیز آمده است. از جمله اینکه دختر پادشاه روس، نامزد خود را با سؤالها و حیله های گوناگون امتحان می کند .در وامق و عذرا أثر عنصری نیز پدر ...
... آمده است که در برخی بن مایه ها ؛ شکست در یک جنگ نیز از شوری و شومی چشم یک مرد آورده شده است .
نظامی گنجوی در شرف نامه آورده است :
سپندی بیار ای جهان دیده پیر به آتش فشان در شبستان میر
که چشمک ...
... و تجربه گرگ ، هنوز گُنگ و مبهم است. در روزگاران خاقانی شیروانی و یا حکیم نظامی گنجوی و در اقلیم این سرزمین ، مردم تمساح را نمی شناختند که اشکش را ببینند تا ضرب المثل «اشک تمساح » مصطلح شود . این حیوان ...
بهرام گور ، خوشنام ترین پادشاه ساسانی است که در هنگام پادشاهی او ایرانیان روی خوشی و شادی را می بینند و چندی رامش می برند . بهرام هم دلاور و جنگاور بود و هم خوشگذران و بزم ساز . بهرام تا 38 سالگی بیشتر ...
... نامه ها» را به اسم های گوناگونی می خواندند. «نظامی گنجوی» از «تاریخ دهقان» و «تاریخ شهریاران» ، و فردوسی از «نامه باستان» و «دفتر خسروان» و مانند اینها ، یاد کرده است که بنیاد همه ، به «خدای نامه» بازمی ...
امروزه شهر گنجه را روسها یلیزاوت پول می خوانند و من یک وقت شوخی کرده بودم که اگر روح نظامی از آسمان فرود آید و سراغ قبر خود را بگیرد ، باید دو مترجم همراهش باشد :یک مترجم روسی ، و یک مترجم ترکی ، مترجم ...
... اما آشکار است که آرمان های راستین و درستی در کار نبوده است .
خلیل یوسفلی مدیر مرکز نظامی گنجوی در آکادمی علوم جمهوری آذربایجان درباره ی شوند انجام چنین کاری گفته که گاهی بازدید کنندگان با دیدن شعرهای ...
تندیس نظامی گنجوی، شاعر پارسی گوی ایران زمین که از سوی جمهوری آذربایجان به شهر رُم هدیه شده، از سوی شهرداری این شهر در پارک ویلا بورگزه نصب شده و جای شگفتی است که بر روی پایهی آن نوشته شده است: «شاعر ...
... مختلفی بودهاست. داستان لیلی و مجنون در ادبیات فارسی نیز مشهور بودهاست، تا اینکه در سال ۵۸۴ هجری قمری «حکیم جمال الدین ابومحمد الیاس بن یوسف» معروف به نظامی گنجوی آن را به عنوان سومین گنج از پنج گنج ...
خسرو و شیرین منظومهای از نظامی گنجوی است که در آن از لحن باربد سخن رفتهاست. نظامی این منظومه را در چهارچوبهای زندگی خسرو در بزم شیرین، هنگام فرار از مقابل بهرام چوبینه و شب نشینیهای آن دو با هم و ...
... محمدبنعبدالله نیشابوری، کاتبی، مکتبداری و خوشنویسی و رنگآمیزی ۶- گرفتن تخلص از نام شاعر دیگر یا استاد و مراد سید نظامالدین محمودبن حسن الحسنی. تخلص دوم خود «نظامی» را از نام نظامی گنجوی گرفته است. ...
... دهلوی).
9. در دو بیت متوالی زیر از نظامی گنجوی و بیت بعد از جامی ناربُن و در دو بیت بعد از قطران تبریزی و ناصرخسرو ناروُن به درخت انار اشاره دارد:
بتی نارپستان به دست آورد که ...
... از آنجاست که لیل به معنی شب است و تسمیۀ نام معشوقۀ مجنون بر وجه سیاهی موی او (و به تبع آن، چشمان او) بوده است، همچنانکه نظامی گنجوی در آغاز منظومۀ لیلی و مجنون می گوید: "در هر دلی از هواش مِیلی / گیسوش ...
... برات زنجانی، تهران، مؤسسه ی مطالعات اسلامی دانشگاه مك گیل- دانشگاه تهران، ۱۳٦٦. O نظامی گنجوی، لیلی و مجنون، به كوشش بهروزثروتیان، تهران، توس، ۱۳٦۳. O ____، خسرو و شیرین، به كوشش بهروز ثروتیان، تهران، ...
... ادبیات فارسی که به شدت مورداستقبال مردم این منطقه قرارگرفته و ضمن استفاده از آن موجب ایجاد سبک خاصی درآثار اویغوری شده است، خمسه نظامی گنجوی است. ازقرن پانزدهم تا نیمه ی قرن نوزدهم بیش از یکصد شاعر و ادیب ...
... آن». نظامی گنجوی هم بر این باور است: « چون احسن او است، اکذب او». بنابراین، خوانندهی تازهکار، از راه آشنایی با شاهنامه به آسانی با زبان شعر هم آشنا میشود: شود کوه آهن چو دریای آب اگر بشنود نام افراسیاب! ...
... کلام استوار، معا نی لطیف و الفاظ منسجم به تصویر کشیده شده که در صورت خوانش در ذهن هر خواننده ای خروش جانگداز، احساس عمیق، شور بی پایان و تأثیر ژرف بجا می گذارد. سخن سرای بزرگ قرن ششم هجری نظامی گنجوی ...
... حکیم سوزنی سمرقندی: در طره آن قند لب آویز که مژگانش دارد صف جادوی دماوند شکسته فخرالدین اسعد گرگانی: تو گفتی بود بردشت نهاوند زبس جنگ آوران کوه دماوند حکیم نظامی گنجوی: به شخص کوه پیکر کوه میکند ...
... تقارب سروده شده و با آنكه عنوان شاهنامه ندارد چون تقلیدی از وزن و شیوه شاهنامة فردوسی است نباید این دو اثر را نادیده گرفت . یكی از دو اثر اسكندر نامة حكیم نظامی گنجوی است ، گرچه این اثر از حیث احساس ملی ...
... "خمسه نظامی گنجوی"، سیزده مینیاتور زیبا بوسیله "میرک" کشیده شده است. ساختگی بودن، حساسیت، و هنر نقاشی های بغداد از طرحهای کشیده شده در کتاب "خمسه نظامی" کاملا مشهود است. این قطعه با ارزش و فوق العاده ...
... ببین کنون پیداست
ساقی تو بده باده و مطرب تو بزن رود
تا می خورم امروز که وقت طرب ماست
نظامی گنجوی حکیم نامدار ایرانی نیز پندی در این جهت برای ما بر جای گذاشته است :
هر که آید درین سپنج سرای
بایدش ...
... زنده یاد پروین اعتصامی: در هر رهی فتاده و گمراهی
تا نیست رهبرت هنر و فرهنگ حکیم نظامی گنجوی: جواهر جست از آن درياي فرهنگ
بچنگ آورد و زد بر دامنش چنگ ناصر خسرو: به فضل و دانش و فرهنگ ...
... رسول(ص) می داند.
نظامی گنجوی چنین زبان به نعت رسول خدا(ص) باز می کند:
احمد مرسل که خرد خاک اوست
هر دو جهان بسته ی فتراک اوست
عبدالرزاق اصفهانی شاعر قرن ششم در شاهکار ترکیب بندش در نعت رسول اکرم(ص) ...
... بررسی دقیق آیینهای کهن جشن اسفندگان بر بنیان کتاب های «آثارالباقیه» و «التّفهیم» ابوریحان بیرونی، «زینالأخبار» گردیزی، «شرفنامه» نظامی گنجوی و «شاهنامه» فردوسی می پردازد. بر بنیان پژوهش های دکتر جلال ...
... پادشاهی اروپا در حال اجرا است )
ملک الشعرا بهار در ستایش شاپور اول : " خسروان پیش نیاکان تو زانو میزدند - شاهد من صفه ی شاپور و نقش قیصر است "
نظامی گنجوی : " چو آمد دولت شاپور در کار - در آن دولت ...
... این حماسه سروده هایی را از خود به جای گذاشتند تا نسلهای آینده از آن بهره ببرند همچون فردوسی بزرگ، نظامی گنجوی، وحشی بافقی و چند تن دیگر از بزرگان نکته جالب این ماجرا در این است که مادر شیرین که شهبانوی ...
... این حماسه سروده هایی را از خود به جای گذاشتند تا نسلهای آینده از آن بهره ببرند همچون فردوسی بزرگ، نظامی گنجوی، وحشی بافقی و چند تن دیگر از بزرگان نکته جالب این ماجرا در این است که مادر شیرین که شهبانوی ...
... ابونصر فارابی نیز مقام یازدهم با نام مهرگان ثبت شده است؛ و نیز نظامی گنجوی در منظومه «خسرو و شیرین» نام بیست و یکمین لحن از سی لحن نامبردار شده را «مهرگانی» نوشته است؛ گمان میرود که در دوران گذشته در ...
... دشمن است. عشقی که از همان ابتدا بیسرانجامی آن بر هر دو عاشق آشکار است. لیلا در "مثنوی هفتاورنگ" جامی در مقایسه با "کلیات نظامی گنجوی" دو چهره دارد. اگر در اشعار نظامی لیلا پاسیو تصویر شده است، جامی وی ...
... که این آهنگ های شگفت منتسب به باربد, پیش از او نیز وجود داشته اند و او آنها را به ریختی فراگیر و بی کاستی درآورده است. نظامی گنجوی در فصل هفتم«صفت باربد مطرب» داستان خسرو و شیرین نام 29 لحن از سی لحن باربد ...