گزارش های تاریخ نگاران رومی درباره ی ایرانیان

خدا پرستی - در ایران باستان :

مجسمه ساختن و معبد و محراب برپا کردن نزد ایرانیان  مرسوم نیست و کسانی که بچنین اعمال میپردازند بنظر آنان بكار ناصوابی مرتکب میشوند برای اینکه آنان مثل یونانیها بپروردگاران آدمی شکل اعتقاد ندارند .

( هردوت Herodot )

خدا پرستی - منع پرستش بتها :

خشایارشاXerxes پس از مشورت با مغان لازم دید که تمام معابد يونان را که در آنها پروردگان را با پارچه ها آراسته بودند ویران نماید تا همه چیز باید برای پروردگاران باز و آزاد باشد .

( سیسرو Cicero )

خدا پرستی - محل ستایش :

ایرانیان و مادها ”Medians ،، و مغان در فضای باز و آزاد بندگی بجا می آورند

( دينون Dinon )

خدا پرستی - محل ستایش :

در نزد گرگانیها هر نقطه که پاك بود برازندگی داشت که محل ستایش واقع گردد.

( استرابو Strabo )

ستایش - محل آن : رسم ایرانیان این است که پرستش خداوند را بر قله کوههای مرتفع بجا می آورند.

( هردوت Herodotus )

کوروش نیز بنا بر رسم ایرانیان ستایش خداوند و نیایش خورشید و فرشتگان را بر فراز کوه بجا میآورد .

(كز نفون Xenophon)

ستایش - طرز آن :

در اناطولی آتشکده های عجیبی است که آنها را پیراتیس Pyrothees ، می نامند و در وسط آنها محراب ستایش است که بر آن خاکستر زیاد ریخته شده ومغان آتش دائمی را در آن نگاه می دارند ، هر روز ایشان در آن آتشکده داخل شده قریب 1 ساعت ستایش خود را در مقابل آتش بجا می آورند و چند دسته چوب بدست گرفته و کلاه نمدی بر سر دارند که از دو طرف صورت لب و دهان را میپوشاند

(استرابو Strabo)

ستایش و دعا در ایران قدیم :

ایرانیان در ادعیه خود كمك ایزدی را در کار های خود خواستار اند و همواره برای فتح و ترقی دعا میکنند ولی این دعا نه فقط برای خودشان است بلکه همیشه در هنگام عبادت ثروت و سلامتی دیگران بخصوص پادشاه خود را نیز در نظر دارند .

هر دوت Herodotus)

ادب و آداب . تربیت عمومی :

ایرانیان برای حفظ احترام یکدیگر هرگز در حضور هم آب دهان بر زمین نمی اندازند.

( هر دوت Herodotus)

لباس و اخلاق ایرانیان باستان:

ایرانیانی که در حدود پارسی زندگی میکنند لباس بسیار ساده میپوشند و در استواری و پایداری در مقابل گرسنگی و تشنگی و بلایا و مصائب مشهور هستند

(کز نفون Xenophon)

اعتدال :

میانه روی و درستی ایرانیان که توجه اغلب بیگانگان را بخود جلب نموده بیشتر در تحت تأثیرات محیط و اعتدال طبیعی ایران است و نیز بواسطه دقت و توجه آنان است بپاکیزگی و پارسائی.

کزنفون Xenophon)

وضع خوراك ایرانیان قدیم:

ایرانیان خوراك را بموقع مخصوص و مرتب و کم میخورند ، سبزیجات مختلف را متدرجا بسفره میآورند .

( هردوتHerodotus )

وضع سفره در دربار سلطنتی ایران :

وقتی شخص شرح خوراک های دربار شاهی ایران را بشنود خیلی اسراف بنظرش میرسد ليكن اگر با دقت بنگرد آن وضع بنظرش بسیار ساده و باندازه است و این رسم در بین همه اشراف ایرانی متداول میباشد. (هراکلیدس Heraclides)

اعتدال در خوراك :

ایشان (ایرانیان) اسراف در خوراك روا نمیدارند و بغير از خوراك شرفا و درباریان که در وقت معین صرف می شود سایرین هر وقت میل دارند خوراک می خورند و هرگز بیش از اندازه صرف نمیکنند .

(امیان Ammian)

استعمال مسکرات: ایرانیان همانطور که از مرض طاعون حذر میکنند از استعمال مسكرات زیاد نیز متنفر هستند. "

(امیان Ammian)

ایرانیان در هر کار رویه میانه روی را اتخاذ مینمایند .

( استرابو Strabo )

عدالت در ایران قدیم :

کوروش عقیده داشت ملل مغلوبه را باید با توجه مخصوص مجذوب و متعجب ساخت ، بهمین جهت بود که او و سایر بزرگان و اشراف رسوم دربار مادها را اختیار کرده بودند .

( كز نفون XenoPhon )

زندگانی مجلل ایرانیان و نتیجه آن :

کسانی که مانند ایرانیان و مادها دارای زندگانی مجلل بوده در عیش و عشرت میگذرانند، دارای ضمیر روشن و وجدان پاك ميباشند زیرا ایشان بیشتر از دیگران لذت خوشی راچشیده وقدر آنرا میدانند.

ا( هراکلیدس پنتی کوس Heraclides ponticus )

اطاعت والدين :

جوانان برای عروسی از والدین کسب اجازه مینمایند .

( کز نفون xenophon )

احترام والدین :

فرزندان در حضور مادر بدون اجازه نمی نشستند.

احترام مادر - وصیت کوروش :

کوروش، هر احترامی که در خور مادری بود بدختر  استياگ Astyages رواداشت ، و در هنگام مرگ  بفرزندان خود وصیت کرد در هر کار فرمانبردار مادر خود باشند .

دربار سلطنتی :

شاه در مجالس رسمی و غیر رسمی در موقع خوراك پائين تر از مادر خود می نشست .

نجابت :

ایرانیان اگر قسمی از بدنشان از لباس خارج باشد آنرا بیشرمی میدانند.

طرز لباس در ایران قدیم :

ایرانیان همیشه مایل هستند لباسی بپوشند که سر تا پای ایشانرا فرا گیرد .

( استرابو Strabo )

تربیت عمومی :

ایرانیان در هنگام غذا خوردن هر گز صحبت نمیکنند و دست بخوراك یكدیگر نزده و باطراف نمینگرند و باین قسم غذای خود را صرف مینمایند.

( اميان Ammian )

ایرانیان در معابر و در انظار مردم هرگز خوراك نميخورند و نمی نوشند و در هنگام عبور از کوچه ها باطراف نگاه بیجا نمیکنند

خنده و شوخی در مجالس ایرانیان بسیار ناپسندیده است.

( هردوت Herodotus )

ایرانیان با کمال دقت و احتیاط از سخنان بیهوده و هرزه حذر مینمایند و از کردارهای ناپسندیده هر گز سخن بر زبان نمیرانند

( هردوت Herodotus)

تسلط بر نفس: ایرانیان فوق العاده تسلط بر نفس دارند و همیشه سعی دارند هر گونه بدی و زشتی را از خود دور سازند.

( امیان Ammian )

وفاداری :

پایداری در دوستی و وفاداری یکی از صفات لازمه ایرانیان است .

( هردوت Herodotus )

راستی در ایران قدیم :

انسان فقط بوسيله راستی میتواند شبیه بخدا شود ، چنانکه مغان برای خدای خود میگویند او روح راستی است

( فيثاغورس Pythagoras)

ایرانیان قرض و دروغ را از زشت ترین اعمال میدانستند :

ایرانیان دروغگویی را زشت ترین اعمال میدانند و بعد از دروغ قرض را بسیار بد پندارند زیرا کسی که مقروض است باضافه گناه قرض ممکن است برای رفع طلبكار مرتكب دروغ نیز بشود.

هر دوت Herodotus)

راستی :

جوانان ایران بواسطه راستی ای که در نتیجه تعاليم عالی ایشان بآنها رسیده است غالبا از هر گونه نواقص اخلاقی بری هستند .

قرض و دروغ :

ایرانیان اول قرض ودوم دروغ را بدترین گناه میشمارند .

( پلوتارک Plutarch)

دروغ :

ایرانیان بازار بزرك ندارند زیرا بعقیده ایشان آنجا مردم مجبور بدروغگوئی و فریفتن یکدیگر میشوند .

(هر دوت Herodotus)

مجازات دروغگو :

پادشاهان ایران با تمام قوا بر علیه دروغگویان بودند و برای این گناه مجازات سخت تعیین کرده بودند، چنانکه حکایت کمبوجيا Cambyses و مجازات دروغگو مشهور است .

( هردوت Herodotus )

اهمیت معاهده و پیمان در ایران قدیم :

وقتی یکی از سرکشان بر خلاف عهد و پیمان خود بر شاه شوریده و برادر اردشير را ضربتی زده بود و خواهر شاه در صدد مجازات او بر آمد ، در این موقع یکی از سرداران ایرانی موسوم به مگ بازو Megabyzes ، پادشاه و خواهر شاه را متقاعد ساخت که از مجازات او صرفنظر نمایند زیرا با او سابق پیمان بسته شده است و اگر چه این عهدنامه با یك نفر شریر و سرکش بود ولی برای حفظ مقام پیمان از مجازات او خودداری باید کرد.

( کتزیاس Clesias )

اهميت معاهده و پیمان در بین اشکانیان :

در بین پارتها ( اشکانیان ) قاعده ای معمول است که در موقع بستن پیمان بیکدیگر دست می دهند و آنها فوق العاده بحفظ پیمان علاقه مند میباشند .

( جوزفس Josephus )

تنفر جوانان ایرانی از دروغ و ناشکری و حيله :

جوانان ایران از دروغ و ناشکری و حیله فوق العاده متنفر هستند و هرگز پیمان شکنی وحق نشناسی از ایشان دیده نمیشود و این صفت آنها سبب شده است که یونانیان با يك نظر تعجب واحترامی به آنان بنگرند .

( كزنفون Xenophon )

مجازات پیمان شکنان :

در ایران برای حق نشناسان و پیمان شکنان مجازات سخت معین است .

( اميان Ammian )

احترام بشاه و مقام سلطنت :

چون ' تمیستوکلس Themistocles خواست اجازه برای ورود بدر بارایران حاصل کند یکی از سرداران ایرانی باو گفت در بین ما یکی از رسوم نيك که باید در حضور پادشاه عادل بجا آوریم ، زمین بوسی است زیرا او مثل خدانگاهبان و حافظ ملت است. احترام بمقام سلطنت این عزت آسمانی که از برای پادشاهان ایران منظور میداشتند نه فقط برای احترام بوده بلکه برای ابهت و عظمت مقام سلطنت و مملکت بود زیرا ایرانیان میدانستند شکوه دربار شاهی ( وقانون و نظم آن ) اساس بهبودی مملکت است.

(کر تیوس Curtius )

مجلس شوری در ایران قدیم :

در ایران سلاطین وحكمرانان به هیچ وجه در هر کار آزاد نیستند و نظریات و نقشه خیالات خود را در مجلس ملی پیشنهاد مینمایند تا پس از مشورت و تصويب بموقع اجرا گذاشته شود.

هردوت Herodotup)

مجلس سنا در دوره هخامنشی:

در زمان هخامنشی در دربار سلطنتی مجلس سنائی از اشراف و روسای قبایل تشکیل داده شده بود که پادشاه در مواقع مهم راجع بامور سیاسی با آنها مشورت میکر در آخرین رأی قطعی از آن هیئت و مشاوره صادر میشد.

یاد آوری وظایف سلطان :

هر روز صبح یکی از پیش خدمتهای مخصوص دربار شاه میگفت ، شاهنشاها برخیز و برای ملت و مملکت خود در کار و کوشش باش که اهورا مزدا تو را چنین فرمان میدهد.

(پلوتارك Plutarch)

دعا به شاه و مملکت و هموطنان :

بكنفر ایرانی هرگز نباید فقط برای سعادت خود دعا کند بلکه همیشه برای بهبودی و ترقی ایرانیان دعا کند و يك نعمت عام و سعادت تمام را از اهورامزدا برای شاه و ملت و کشور خود بخواهد.

هردوت Herodotus)

میهن پرستی ایرانیان قدیم:

ایرانیان در تاریخ عالم بشاه پرستی و وطن دوستی معروفند چنانکه در زمان ساسانیان در موقع جنك شاپور با ژولين Julian ، دو نفر از سپاهیان ایران از لشکر ایران فرار کرده بصورت ظاهر برومیان پیوستند و آنها را در اشتباه انداخته براه غلط راهنمایی میکردند ، پس از مدتی چون این مطلب برومیان کشف شد آنانرا نزد ژولین بردند، ایشان باکمال بیباکی اظهار داشتند ما برای وطن و پادشاه خود جان خود را در خطر افکنده شما را عمدا براه غلط راهنمایی کردیم .

وظیفه شناسی و امانت ایرانیان قدیم:

در سال  578 میلادی یکی از صاحب منسبان ایرانی برای وفاداری بپادشاه خود هر گونه مساعدت و رشوه ای که رومیان باو دادند رد نمود و از آن منافع صرفظر کرده بدولت خود خیانت نورزید؟.

اهمیت ایرانیان در دنیای قدیم:

ایرانیان خودرا مالك الرقاب و پادشاه تمام آسيا و مخلوق آن میدانند.

هردوت Herodotus)

در دربار سلطنتی ایران حكم اکید بود که هیچگونه محصولات و منسوجات خارجه نباید روی میز پادشاه باشد.

(دينون Dinon)

صفات نيك ایرانیان و ارزش آن

کوروش گفته است ایرانیان صفات نيك خو درا با تمام ثروت شام و آشور برابر نمیکنند

(کز نفون Xenophon)

وظفيه شناسی ایرانیان:

چون اسکندر کبیر برسغديان  غلبه یافت از ایشان سؤال کرد اگر آنها را رها کند و ببخشد در عوض چه خواهند نمود جواب دادند زندگانی ای که اسکندر بها میبخشد هر وقت خواست باو تقدیم خواهیم کرد.

کوروش مجسمه اخلاق ایرانی :

کوروش يك نابغه فوق العاده ای بود ، او يك آمال مقدس و عالی ای داشت که مخصوص روح ایرانی است ، کوروش دوست عالم انسانیت و طالب حکمت و قوی الاراده و راست و درست بود.

(کز نفون Xenophon)

احترام به همه نیکان در ایران قدیم :

ایرانیان در هر کسی صفات نيك مييافتند با نظر احترام و تقدس بآن مینگریستند حتی اگر در یکی از دشمنان آنان نیز ظاهر میشد ، چنانکه همه سر داران دلاور را در تمام ممالك جهان میستایند.

(هردوت Herodotus)

رشادت و تناسب اعضاء ایرانیان قدیم :

در ایران رشادت و تناسب اعضاء از محسنات جوانان محسوب میشود و سعی دارند بوسیله ورزش و غیره بر زیبایی خود بیفزایند .

کشت و زرع و پرورش حیوانات:

ایرانیان همواره سعی دارند بوسيله کشت و زرغ و پرورش حيوانات مفيد و غرس اشجار وغيره زمین را بارور و پر نعمت سازند و این یکی از ساده ترین و مفیدترین آرزوهای ایرانیان میباشد.

(هردوت Herodotus)

ایرانیان بجهان مادی بنظر تحقیر مینگریستند.

در زمان ساسانیان زرتشتیان از عیسویان تنقید میکردند که بعالم جسمانی و ثروت دنیوی که باید در اثر کار و کوشش ذخيره شود بنظر حقارت و بی اعتنائی مینگرند.

از نیکی های جهان مادی باید استفاده برد:

یکی از فرائض ایرانیان است که از هر چيز اهورا آفریده سعادت و نیکی بیابند و زندگانی اجتماعی را مرتب و خوش سازند و در حفظ صجت خود بکوشند. از اینجا است که روز تولد خویش راجشن میگیرند زیرا در آن روز زندگانی بایشان بخشیده شده است .

(هردوت Herodotus)

وطن پرستی و امانت :

ایرانیان در حفظ اسرار سیاسی فوق العاده استقامت داشتند نه ترس و نه رشوه میتوانست بر ایشان غلبه کند

(کورتیوس Curtius)

(دکتر راپ Dr.Rapp ) در خاتمه کتاب خود می گوید:

گذشته از اینکه ایرانیان دارای طبع بلند و نظریات عالی و مایل بترقی بودند بعلاوه جدیت زیادی نیز در عملی کردن نظرات خود داشتند ، این دو خصلت یعنی افكار پاك و بلند و اجرای آن بطور صحیح تبانی با یکدیگر نداشت و در واقع هر دو ممتم ومکمل یکدیگر میبود این دو صفتی که برای ترقی يك جامعه و ملت کافی است در تعالیم مذهب زرتشت دیده میشود زیرا تعلیم میدهد، شخص باید هم دارای پندار و گفتار و کردار نيك باشد و هم باید آنرا با کردار توأم ساخته نتایج نيك حاصل نماید . اخلاق نيك وتزکیه روح و فواید آن در عالم معنوی از یكطرف و نتایج آن در امور اجتماعی و پیشرفت بسوی ترقی و تمدن از طرف دیگر جامعه و ملتی را بسوی سعادت راهنمایی مینماید .

برگرفته از کتاب : اخلاق ایران باستان ، نوشته ی : دین شاه ایرانی (سلیستر)