صدا و سیما به عنوان رسانه ملی کشور،می تواند نقش مهمی در تقویت هویت ملی ایران ایفا کند.این سازمان با پخش برنامه‌های متنوع فرهنگی،تاریخی،اجتماعی و سیاسی،به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع اطلاع‌رسانی برای مردم ایران شناخته می‌شود.
اما سوال اینجاست که آیا صدا و سیما در انجام این ماموریت موفق عمل کرده است؟
هویت ملی، مفهومی است که از مجموعه‌ای از عناصر فرهنگی، تاریخی، زبانی و دینی تشکیل شده و در طول زمان شکل می‌گیرد. صدا و سیما با پخش برنامه‌هایی که به معرفی و بازتاب دادن این عناصر می‌پردازد، می‌تواند به تقویت این هویت کمک کند. برنامه‌هایی که به معرفی قهرمانان ملی، جشن‌ها و آیین‌های ایرانی، زبان فارسی و ادبیات غنی ایران می‌پردازند، می‌توانند احساس غرور و تعلق به ملت را در میان ایرانیان تقویت کنند.
با این حال، صدا و سیما باید به یک تعادل در محتوای خود دست یابد تا بتواند نقش خود را به عنوان یک رسانه ملی به درستی ایفا کند. این تعادل باید بین برنامه‌های سرگرمی و آموزشی، بین محتوای سنتی و مدرن، و بین نیازهای مختلف جامعه ایرانی برقرار شود. همچنین، صدا و سیما باید به گونه‌ای عمل کند که صدای تمامی اقشار جامعه را منعکس کند و از تنوع فرهنگی و قومیتی ایران به نحو احسن بهره ببرد.
در عصر دیجیتال و با گسترش رسانه‌های اجتماعی، صدا و سیما باید رویکردهای نوینی را در پیش گیرد تا بتواند با نسل جوان‌تر ارتباط برقرار کند و محتوایی ارائه دهد که همزمان هم اطلاع‌رسانی کند و هم ارزش‌های ملی را تقویت نماید. این امر می‌تواند از طریق تولید محتوای جذاب و به‌روز، استفاده از فناوری‌های نوین و توجه به نظرات و خواسته‌های مخاطبان صورت پذیرد.
صدا و سیما مسئولیت دارد به گونه‌ای عمل کند که هویت ملی ایرانیان را نه تنها حفظ کند، بلکه آن را در برابر چالش‌های جهانی‌شدن و فرهنگ‌های بیگانه تقویت نماید. این مهم تنها با تولید محتوای متنوع، باکیفیت و متناسب با نیازهای مخاطبان ایرانی ممکن است.
استفاده از واژگان بیگانه در صدا و سیما به فرهنگ زبان پارسی آسیب می‌زند
در دهه‌های اخیر، شاهد افزایش استفاده از واژگان بیگانه در میان مردم و رسانه‌ها، از جمله صدا و سیما بوده‌ایم. این مسئله، بحث‌های فراوانی را در میان دوستداران زبان و فرهنگ فارسی به وجود آورده است. برخی معتقدند که استفاده بی‌رویه از لغات غیر فارسی می‌تواند به هویت زبانی و فرهنگی ما آسیب بزند و برخی دیگر آن را نتیجه‌ی طبیعی تعاملات فرهنگی می‌دانند.
صدا و سیما باید دقت و حساسیت بیشتری نسبت به این موضوع عمل کند. استفاده از واژگان بیگانه در برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی نه تنها می‌تواند بر درک مخاطبان از محتوا تأثیر بگذارد، بلکه ممکن است به تدریج به جایگزینی واژگان فارسی منجر شود. این امر می‌تواند به فراموشی رفتن واژگان زیبا و کهن پارسی و کاهش دایره ی واژگانی زبان مادری ما بینجامد.
با توجه به اینکه صدا و سیما یکی از مهم‌ترین منابع آموزشی و فرهنگی کشور است، لازم است تا با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از کارشناسان زبان پارسی، به ترویج واژگان پارسی و مقابله با گسترش بی‌رویه واژگان بیگانه بپردازد. این امر نیازمند تلاش مستمر و همکاری با نهادهای زبان و ادب پارسی است تا بتوانیم شاهد حفظ و ارتقای زبان پارسی در سطح ملی باشیم.
باید توجه داشت که زبان فارسی، به عنوان یکی از یادگارهای ارزشمند فرهنگی ما، نیازمند حمایت و توجه همه‌جانبه است. صدا و سیما می‌تواند با ایجاد برنامه‌های آموزشی و فرهنگی، نه تنها از گسترش واژگان بیگانه جلوگیری کند، بلکه به تقویت و ترویج زبان فارسی و افزایش دانش واژگانی مخاطبان خود نیز کمک کند.
با این حال، برخی از منتقدان بر این باورند که صدا و سیما در این زمینه کوتاهی کرده و به ادبیات فارسی توجه کافی نشان نمی‌دهد. این عدم توجه می‌تواند تأثیرات منفی بر دانش و آگاهی نسل جوان نسبت به میراث ادبی کشور داشته باشد.
ادبیات فارسی، که شامل شاهکارهایی چون شاهنامه فردوسی، غزلیات حافظ، مثنوی مولوی و دیوان خیام است، بخش جدایی‌ناپذیری از هویت فرهنگی ایرانیان به شمار می‌رود. این آثار نه تنها از نظر ادبی بلکه از منظر تاریخی و فلسفی نیز ارزشمند هستند. اما آیا صدا و سیما در برنامه‌های خود به اندازه کافی به این گنجینه‌های ادبی پرداخته است؟
متأسفانه، در برخی موارد شاهد کم‌رنگ شدن حضور ادبیات فارسی در برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی هستیم. برنامه‌های آموزشی، سریال‌ها و فیلم‌هایی که می‌توانند به معرفی و تحلیل آثار ادبی بپردازند، کمتر از گذشته دیده می‌شوند. این در حالی است که صدا و سیما با بهره‌گیری از امکانات وسیع خود می‌تواند نقش مهمی در اشاعه و تعمیق فرهنگ ادبی ایفا کند.
عدم توجه به ادبیات فارسی در صدا و سیما می‌تواند به فقر فرهنگی و ادبی در جامعه منجر شود. این مسئله به ویژه در مورد نسل جوان که بیشترین تماس را با رسانه‌ها دارند، نگران‌کننده است. باید پرسید، چرا فرصت‌هایی که برای آموزش و ترویج ادبیات فارسی در اختیار صدا و سیما قرار دارد، به خوبی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند؟
باید با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند، به ارتقای سطح دانش ادبی مخاطبان خود بپردازد. این امر مستلزم تولید محتوای باکیفیت و جذاب است که نه تنها اطلاعات ادبی را منتقل کند، بلکه مخاطبان را به خواندن و تحقیق در مورد آثار ادبی تشویق نماید. از این رو، صدا و سیما باید نقش خود را به عنوان حافظ و مروج ادبیات فارسی با جدیت بیشتری ایفا کند.
ساخت سریال‌ها و مستندهای تاریخی فرهنگی در صدا و سیما اهمیت دارد
ساخت سریال و مستند با موضوعات تاریخ و فرهنگ ایران، فرصتی استثنایی برای آموزش، اطلاع‌رسانی و ایجاد ارتباط عمیق‌تر مخاطبان با گذشته‌ی غنی خود است.
سریال‌ها و مستندهای تاریخی فرهنگی، با بهره‌گیری از داستان‌پردازی جذاب و تحقیقات دقیق، می‌توانند تصویری زنده و دقیق از رویدادها، شخصیت‌ها و دوران‌های مختلف تاریخی ارائه دهند. این آثار نه تنها به تقویت هویت ملی کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به عنوان ابزاری برای ترویج گفتگو و درک متقابل در جامعه عمل کنند.
در صدا و سیما، تولید محتوای تاریخی و فرهنگی با کیفیت بالا، نیازمند تخصص، دقت و حساسیت است. از این رو، تیم‌های تولید باید با استفاده از منابع معتبر و مشاوره با متخصصان تاریخ و فرهنگ، به ساخت آثاری بپردازند که هم از نظر محتوایی و هم از نظر بصری، مخاطبان را مجذوب کنند.استفاده از تکنولوژی‌های نوین در ساخت سریال و مستند، مانند جلوه‌های ویژه و انیمیشن، می‌تواند به ارائه تصویری دقیق‌تر و جذاب‌تر از رویدادهای تاریخی کمک کند. همچنین، توجه به نگارش داستان‌هایی که ارزش‌های اخلاقی و انسانی را ترویج می‌دهند، می‌تواند تأثیر مثبتی بر جامعه داشته باشد.
این آثار می‌توانند به عنوان پلی بین نسل‌ها عمل کرده و میراث فرهنگی ایران را برای نسل‌های آینده حفظ کنند.
مهدی زیدآبادی نژاد
