شیوه‌نامه ی واژه‌گزینی و واژه‌سازی اندر سره پارسیک

Question

با یاری ی شما این شیوه‌نامه بهتر خواهد ببودن.

شیوه‌نامه ی واژه‌گزینی

Answer 1

با درود

به سختی قسمتی از کتابچه را خواندم ای کاش با همان دبیره‌ی عربی مینوشتید.( یا دستکم با هر دو دبیره ارایه  میدادید)

باید کامل آنرا بخوانم بعد درباره‌ی آن نظر خواهم داد اما در مورد دبیره، نقدهایی بر آن داشتم:

شوربختانه این سبک لاتین‌نویسی خوانشگری پایینی دارد:

۱- اعراب حروف (š/ž/â) شکل نابهنجاری به دبیره‌ی لاتین داده  و از زیبایی آن کاهیده است ای کاش نویسه‌های بهتری جایگزین این چند حرف بشود.

برای چند حرف (ش / ژ / آ / اُؤ / ع یا همزه) میتوان پیشنهادهای بهتری داد که هم زیباتر و هم مستقل‌تر از اینها باشد. نویسه ‌‌ی «ŝ» صرفا نوعی «س» را در ذهن متبادر می‌کند و نه نویسه‌ی «ش». در مورد «ž» هم همینگونه انگار نوعی «ز» است تا «ژ»؟! شوربختانه پیشنهاد دهندگان این نویسه‌ها اندکی خلاقیت و هنر نداشته‌اند!

۲-کسره پیوندگر را بهتر است بچسبانید به واژه‌ی پیش از خود تا آسانتر خوانش شود.

 پیشنهاد من برای کسره‌ی پیوندگر استفاده از نشانه «ę» است که واژه پیشین بچسبد:

درختِ بلند = deraxtę boland

راهِ ساده =rahę sade

۳-واژگان ترکیبی باید سرهم نوشته شوند و نه جدا:

واژه‌ی «ایرانی‌تبار» را به دو شکل زیر میتوان نوشت: الف=Iranitabar

ب= Irani-tabar

۴-آیا برای جدا نوشتن «i» ناشناس دلیل ویژه‌ای دارید؟چون نیازی به چنین کاری نیست!

......................................

با سپاس از کوششتان برای پاسداری از زبان پارسی.

پاینده باشید.

Comments

اگر نویسگان-ی بهتر باشد میپدیرم.

«خوانش شود» = خوانده ببود (شود).

کسره ی پیوستار(=پیوندگر و پیوند دهنده) تکواژ-ی جدا است و بخش-ی از واژه نیست و خود نقش-ی سهمانیک (=~ نحوی) دارد و واژه ی پیش از خود را به گونه-ای نقشدار کند و پس خود تواند جدامان؟ (مستقل) باشد و است.

آری ایرانیکتبار درست است.

«ی» ناشناده نیز کمابیش مانند کسره ی پیوستار نقش-ی جدا دارد، که کوتاه ببوده ی eek یا eev است. اُپای (اجازه) نوشتن «یکخر» را نداریم و «یک» باید جدا بودن. این «ی» نیز همان نقش را دارد. و چون enclitic یا پَیچسب است نه وند با یک کشکچه (خط تیره) از واژه جدا ببود. مانند آپاستروف اندر انگلیک.

---

«اگر نویسگان-ی بهتر باشد میپدیرم»

چند پیشنهاد برای نویسه های (فتحه / ژ / ش /اَؤ / همزه و ع) خواهم گذاشت و احتمالا باید با نگاره(تصویر) بگذارم.

..................................................

«کسره ی پیوستار(=پیوندگر و پیوند دهنده) تکواژ-ی جدا است و بخش-ی از واژه نیست و خود نقش-ی سهمانیک (=~ نحوی) دارد و واژه ی پیش از خود را به گونه-ای نقشدار کند و پس خود تواند جدامان؟ (مستقل) باشد و است.»

با این گفته هم‌دیدگاهم و خودم هم همین دیدگاه را دارم اما از لحاظ نوشتاری میتوان در شکل کسره دگرگونی دارد و آنرا به واژه چسباند:

پیشنهاد من برای لاتین کسره ساده «e» و کسره پیوندگر «ę» است که به واژه پیش از خود بچسبد مانند= deraxtę kutah

در الفبای ایرانیک کسره ساده «𐬈»  و کسره پیوندگر «𐬉» = 𐬛𐬈𐬭𐬀𐬑𐬙𐬉  𐬐𐬎𐬙𐬁𐬵

................................................

اگر دلیل اینکار چنین است پس بهتر است با خط تیره جدا کرد و فاصله نگذاشت مانند : مردی = mard-i

استفاده از آپاستروف یا کوتاه‌تر باید برای کوتاه‌شدگی استفاده شود (هرچند برخی برای همزه و ع هم از آپاستروف به غلط استفاده میکنند ) 

..................................................

بهتر است از فاصله نویسی در فارسی که میراث خط ناکارآمد عربی است تا جای ممکن پرهیز کرد و برایش راهکار مناسب یافت.

---

نمونه‌وار اندر زوانان-ی مانند روسیک نامان اندر سانان (حالت) گوناگون همیوغند و پایانه دارند و این پایانگان به انجام نامان چسبند، بژ اندر زوان پارسیک نامان نِهمیوغند و هیچ پایانه-ای نِدارند. و کسره ی افزونیک نیز پایانه نیست و به انجام نامان نِچسبد.

---

این کسره و ضمه پیوندگر هیچ ربطی به گفته شما در مورد پایانه‌ها ندارد!

کسره و ضمه پیوندگر(اضافه) از دسته‌ی حروف اضافه  هستند(پیوندگر یا پیوند دهنده نام مناسب‌تری برای آنهاست) و همان کارِ حرف «of» را در انگلیسی انجام میدهند:

شاهزاده‌یِ ایرانی 

The prince of Persia

𐬱𐬁𐬵𐬰𐬁𐬛𐬈𐬫𐬉 𐬥𐬭𐬁𐬦𐬥

شما به اشتباه به حرف پیوندگر(اضافه) نام پایانه میدهید اصلا پایانه کارش چیز دیگریست و معنای واژه را عوض میکند یا نقش آنرا از فاعل به مفعول یا نقش دیگری تغییر میدهد.

 ما در زبان فارسی اصلا پایانه نداریم.

اما حرف پیوندگر(اضافه) تنها دو واژه را به یکدیگر متصل میکند و تبدیل به نقش دیگری نمیکند مانند موصوف و صفت: «دخترِ زیبا» که دختر موصوف است و زیبا صفت آن و کسره مابینشان پیوندگر یا حرف ربط است.

.........................................................

اینکه در الفبا پیشنهاد میدهم که کسره و ضمه پیوندگر از کسره و ضمه عادی جدا شوند چند دلیل دارد: 

۱-اینکار باعث میشود مردم بدانند که این دو واکه جزوی از خود واژه نیستند بلکه نشانه‌ای دستوری هستند که با شکلی دگرگون شده، همان صداها را نشان میدهند.

۲- این دو واکه هنگام آوایش(تلفظ) دقیقا چسبیده به واژه‌ی پیش از خود آواییده میگردد و نه جدا از آن.

۳- اگر جدا بنویسیم حس پراکندگی جمله را ایجاد میکند و زیبایی نوشتار را تحت شعاع قرار میدهد اما بچسبانیم شکیل‌تر و زیباتر میشود.(با اندک تغییر در شکل مثل 𐬈 با  𐬉)

۴-خوانش الفبا را بالا میبرد و خواننده به سادگی اجزای جمله را از یکدیگر تشخیص میدهد ( هم اکنون چهار گونه کسره در فارسی بکار میرود اینکار باعث بازشناسی آنها از یکدیگر میشود )

..................................................

پیشنهاد میدهم دستکم چند صفحه فارسی با پیوندگر بنویسید خودتان متوجه این قضیه میشوید در اندروید صفحه کلید gboard را بنصبانید و با گرفتن e و نگه داشتنش به پیوندگر ę دسترس پیدا میکنید.

این پیشنهاد را عملی انجام دهید تا خودتان متوجه سودمندی بسیار بالای این پیشنهاد خواهید شد.( من هرچه بگویم فایده ندارد باید عملی انجام دهید)

---

من هیچ نگفتم که زوان پارسیک پایانه دارد. اگر اندر زوانان کهنتر مضاف و مضاف الیه با پایانه نماده ببودند اکنون تکواژ-ی به جای پایانه است که آن را به گونه ی پیچسب داریم. این تکواژ؛ افزونواژه (حرف اضافه) نیست.

اندر انگلیک نیز پایانه ی es- به پیچسب s' گهولیده است. که افزونواژه نیست.

ویژگی ی پایانه این است که بیمیانجی به نامواژه چسبد، مانند وند. و ویژگی ی پیچسب این است که با میانجی به نامواژه چسبد یا نزدیک ببود، و مانند وند نیست.

نگاه شما به زوان بیشتر بر شالده ی نویسمان است. پیشنهه ی شما برای نمایش کسره ی افزونیک خوب است.چنین برای دیگر نشانگان اویاکرنیک (دستوری!) توانید یا توانیم نویسگان جدا ساختن. این چیز-ی افزون بر فرز (وظیفه) یک الفبا ی (یا نویسمان الفباییک) ساده است. این ویژگی ی نویسمان را اندر نویسمان میخوَش سومریک بینیم.

---

درود

پیشنهاداتی برای نوشتن فارسی با لاتین دادم که در پست زیر گذاشتم خوشحال میشم نظرتون را در موردش بدانم:

پیشنهاد نویسگانی برای الفبای لاتین