0 تراز
2,290 بازدید
آغاز گفتمان فوریه 27, 2019 در نویسمان از سوی سپهر ساسانی
دوباره دسته بندی کردن می 13, 2021 از سوی

دبیره پارسی لاتین یک (دبیره) خط اختصاصی لاتین برای نوشتن زبان پارسی می‌باشد. با توجه به اینکه برای نوشتن واژه‌های فارسی و اسامی افراد با حروف انگلیسی، شکل واحد و پذیرفته‌شده‌ای وجود ندارد، بکارگیری این روش می‌تواند از دوگانگی‌ها پیشگیری به عمل آورد. برای مثال امروزه که هیچ شکل جامعی برای لاتین‌نویسی فارسی وجود ندارد، واژه‌‌های «سعید» و «لیلا»، برحسب سلیقه به اشکال زیر نوشته می‌شود.

Leila – Leyla – Laila   -   saeed – saeid - saied

درصورتی که طبق قواعد دبیره پارسی لاتین، این دو اسم به شکل saěid  و Leylǎ نوشته می‌شوند.

بنابراین جهت نوشتن زبان پارسی به خط لاتین، لازم است تا خطی جامع و واحد به کار برود.

برای رفع نواقص خطهای قدیمی، از هفت حرف باگُوِه استفاده شده است. این هفت بهمراه مثال در جدول زیر به نمایش درآمده‌اند. گُوِه علامتی است که بر روی این حروف گذاشته شده‌اند. از مزایای گوه ‌این است که با حروف قبل و بعد از خود اشتباه گرفته نمی‌شود.

حروف الفبای فارسی

آ

چ

ع ساکن

ق/غ

خ

ش

ژ

حروف باگوه

Ǎ

Č

ě

Ǧ

Ȟ

Š

Ž

نمونه فارسی

آسان

چنگ

بعثت

قیر

خوب

شکل

ژرف

نمونه پارسی لاتین

Ǎsǎn

Čang

Beěsat

Ǧir

Ȟub

Šekl

Žarf

این خط همچنین دارای چهار واکه بلند و سه واکه کوتاه و در مجموع هفت واکه (حرف صدادار) می‌باشد که در جدول زیر بهمراه مثال به نمایش درآمده‌اند.

واکه فارسی

اَ

اِ

اُ

آ

ئی

او

اُوْ

حرف لاتین

a

e

o

Ǎ,ǎ

i

u

ow

نمونه فارسی

ابر

اسم

اُردک

آبان

ایران

آتوسا

مولوی

نمونه پارسی لاتین

Abr

Esm

Ordak

Ǎbǎn

irǎn

Ǎtusǎ

Mowlavi

در این دبیره، حروفی که تلفظ آنها مشابه است همگی در یک حرف ادغام شده‌اند. برای مثال حروف:

(ز – ظ – ض – ذ)  با حرف Z تعریف می‌شوند.

(ص – س – ث)  با حرف  S تعریف می‌شوند.

(ت – ط)  با حرف T تعریف می‌شوند.

(ه – ح) با حرف  H تعریف می‌شوند.

(ق - غ) با حرف Ǧ تعریف می‌شوند.

در ساخت این خط، از یک نشان کمکی به نام گُوِه کمک گرفته شده است. همانطور که می‌دانید در زبان پارسی واج عین ساکن وجود ندارد. بنابراین حروف «عـْ ئـ أ ء» عربی می‌باشند و از الفبای عربی وارد زبان فارسی گشته‌اند. در این دبیره، برای (واج عین ساکن) یک نویسه به‌ شکل ě (اِ باگوه) تعریف شده است. برای نمونه واژهٔ عربی «جزء»، بصورت Jozě نوشته می‌شود.

ویژگی‌ها و دستورها:

1- تنها حروف آغازین جملات به شکل بزرگ نوشته می‌شوند.

2- واژهٔ (تَسهیل) به همانصورت که خوانده می‌شود نوشته می‌شود : تسهیل Tashil

در طرف مقابل اگر حرف ترکیبی sh برای ادای واج‌ (شِ) معرفی شده بود، خواننده این واژه را (تَشیل) می‌خواند؛ اختصاص حرف اختصاصی به شکل š برای واج (شِ) این دشواری را برطرف نموده است.

3- حروفی که به (ـه) ختم می‌شوند، باید بهمراه h در پایان آنها نوشته شوند. مثلاً واژه بسته باید به شکل basteh  نوشته گردد. یا واژه پایانه به صورتPǎyǎneh  نوشته می‌شود. ولی عبارت )پایان راه( بصورت Pǎyǎne rǎh نوشته می‌گردد.

4- اضافه شدن هرگونه پسوند به واژه‌هایی که به (ـه) ختم می‌شوند، (ـه) در انتهای واژه حذف میگردد. بنابراین واژه سایبان به صورت Sǎyebǎn  نوشته می‌شود. و املای آن به شکل )سایه‌بان (Sǎyehbǎn  نادرست است.

5- عین ساکن (ě) هرگز نمی‌تواند در ابتدای واژه قرار بگیرد. بنابراین هرگز به صورت بزرگ به کار نخواهد رفت.

6 – حرفw  تنها میتواند پس از حرف o به کار برود. بعبارت دیگر w هرگز بدون o نوشته نمی‌شود. از این رو نمی‌تواند در ابتدای واژه قرار بگیرد. همانند واژه اوصاف، مولوی یا فردوسی (Owsǎf یاMowlavi  یا Ferdowsi)

7- به کار گیری دو حرف پشت سر یکدیگر در یک واژه ممنوع است. مثلاً حمید به شکل hamid نوشته میگردد. نه به صورت  hameed

8- از آنجاییکه تشدید یک علامت عربی است، به اجبار باید واژه‌های عربی با دو حرف پشت سر هم نوشته شوند. همانند مُحَمَّد mohammad

3 پاسخ

0 تراز
پاسخ داده شده فوریه 27, 2019 از سوی (4,340 تراز)
ویراست در فوریه 27, 2019 از سوی
سازنده ی «دبیره پارسی لاتین یک» کی-ست؟
بهتر است از واژگان ع-دار وهمزه‌دار تا میتوانیم بهره نبریم. اندر نویسمان نو هیچ نیاز-ی به نمایاندن واجان اربیک نداریم. مگر این که بخواهیم اندرباره ی زوان اربیک سخن گوییم. زوان پارسیک آمیزه‌ایک واکه ی (مصوت مرکب) ow را ندارد مگر این که کسان-ی بخواهند با لهجه ی تهرانیک نوشتن. زوان پارسیک دو آمیزه‌ایک واکه دارد (av, ay) . اگرچه نویسمان یونیپرس بوندک نیست از «دبیره پارسی لاتین یک» بهتر است چون سه واج «چ، غ، خ» را بی هیچ نشانه-ای افزوده نمایاند. من برای نمایاندن «ع و همزه» اندر یونیپرس واکه را کشیده‌تر نویسم مانند : جزء jooz به جای 'jozě, joz   (فاید (هتا) اگر همزه اندر میان واژه نباشد) شعر šeer به جای še'r, šěr
اندر پارسیک به جز چند واژه دیگران همه به واج a انجامند. نیاز-ی به نوشتن eh اندر انجام واژه نیست. e تنها بس است.
هنگام نوشتن با نویسمان رومیک، واژگان را نباید با لهجه ی تهرانیک بنویسید. برخ-ی از واژگان مانند روشن و فردوسی نباید با ow تهرانیک نوشته شوند یک o ی تنها بس است. اگرنه باید با av نوشته شوند. واژه ی روشن نیز با av, ow نادرست است. بژ واژه ی «نو» دو درَنجش (تلفظ) دارد nav , no نه now
+1
دارای دیدگاه فوریه 5, 2023 از سوی ساسانی
ویراست در فوریه 13, 2023

 درود بر شما. ساسانی هستم سازنده پیشنویس دبیره پارسی لاتین. با فرمایشات شما موافقم و کار قدیمی را کاملاً بر پایه توضیحات شما استاد عزیز تصحیح میکنم. گرچه مقاله توسط عوامل و مزدوران ویکی پدیا پاک شده ولی توضیحات شما صد در صد درست هستند و باید در نسخه بعدی لحاظ بشوند. این لینک ویرایش دوم دبیره. خوشحال میشم بررسی بفرمایید و اگر نکته ای برای بهبودش هست، گوشزد فرمایید.

https://fa.everybodywiki.com/%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86

+1 تراز
پاسخ داده شده اکتبر 8, 2019 از سوی (21 تراز)
درود
با کلیت نوشته شما موافقم
ولی دو تا نقد هم دارم
اول اینکه تا جای ممکن باید از حروف آکسان دار اجتناب کرد تا خط ساده تر بشه. به جای  č و ğ بهتره از c و q که در الفبای پیشنهادی شما بلا استفاده هستند، استفاده بشه
دوم اینکه یکی از اشکلات مهم خط فعلی فارسی اینه که هر حرف ممکنه نماینده چند آوا باشه از جمله حرف "ه" که نماینده دو صدای h و e(مصوت کوتاه کسره) هست.
خط لاتین باید بهینه و دارای کمترین ایراد ممکن باشه پس نباید ایراد فعلی خط فارسی رو به خط لاتین منتقل کرد
در واژه هایی که به مصوت کوتاه کسره ختم میشن مثل "مدرسه" و یا همین "کسره" استفاده از h که هیچ آوایی نداره کار جالبی نیست و در واقع به جای اینکه آوا رو به خط لاتین منتقل کنید شکل معیوب خط عربی برای مصوت کسره در آخر کلمه که بصورت حرف "ه" هست را عینا به خط لاتین منتقل کرده اید.
حالا چه واژه مرکب باشه یا ساده نیازی به h نیست، مثلا:
Saye sayeban جفتشون بدون h نوشته بشن
این شکل نوشتار ساده تر هم هست و قید و استثنای اضافه ای ایجاد نمیکنه
0 تراز
پاسخ داده شده نوامبر 27, 2019 از سوی مهدیار
با سلام خدمت همه هم وطنان گرانقدر
 جالبه دوستان بدونن که اتفاقا خیلی وقته (از سال 1391) که استانداردی توسط سازمان نامگذاری ایران تهیه و به تصویب سازمان ملل هم رسیده و پس از اون به تمام وزارت خانه ها هم ابلاغ گردیده است:اینم آدرس وبگاه::
fa.alefbaye2om.org
یا توی ویکی پدیا و گوگل «لاتین نویسی فارسی» رو جستجو کنین.
این استادارد در حال حاضر در نقشه گوگل ، فرهنگ نامه معین و عمید و حتی سایت ثبت احوال برای آوانگاری(تلفظ درست) نام ها در حال استفاده است:
vajehyab.com
و
www.sabteahval.ir/tab-65.aspx
پس عملا مساله حل شده هست. پس سر خودتونو درد نیارین.
و شما هم زحمت خوندن این شیوه نامه(استاندارد لاتین نویسی فارسی) رو بکشین
یا حق..

گفتمان های پیشنهادی

+1 تراز
1 پاسخ
آغاز گفتمان مارس 28, 2022 در نویسمان از سوی persic (467 تراز)
+2 تراز
13 پاسخ
+1 تراز
0 پاسخ
آغاز گفتمان ژوئیه 3, 2019 در نویسمان از سوی ВОСПУҲР (4,340 تراز)
+1 تراز
0 پاسخ
آغاز گفتمان مارس 29, 2019 در نویسمان از سوی افسانه عبدی (51 تراز)
...