vâža ye [oxygen], az do baxš e yunâyig/yunâyaka? ye [oxys] ud [genes], sâxta šoda ast. [oxys] az riša ye hend ud urupâyig/urupâyaka? ye naxostin e *ak-, pad cam e torš, ud tiz setada šoda ast. [genes] niz, az riša ye hend ud urupâyig/urupâyaka? ye *gene-, pad cam e zâyândan [تولید کردن] sâxta šoda ast. payvand e zir râ donbâl konid:
https://www.etymonline.com/word/oxygen#etymonline_v_10125
vâža ye [acid] ham, az riša ye hend ud urupâyig/urupâyaka? ye naxostin e *ak- sâxta šoda ast. payvand e zir râ, donbâl konid:
https://www.mehremihan.ir/forum/4368/معادل-کلمه-اسید-و-طرز-نامگذاری-اسیدها-در-فارسی
[Antoine Lavoisier], dânešnmand e frankig, andar sâl e 1777 e tarsâyigân, in âxšig [عنصر] râ, [oxygen] nâmid, cun mipendâšt ke [oxygen], zâyânanda ye hama ye gunagân e amlag [اسید] ast.
beež [Antoine Lavoisier], drost nemipendâšt, cun barx i amlagân, az [oxygen] sâxta nešodaand (nemunavâr, udrahgugerdig amlag [اسید هیدروسولفوریک/H2S].
[Humphry Davy], âxšigšnâs [شیمی دان] e englig, saranjâm, andar sâl e 1812 e tarsâyigân, nemâyând ke, pendârešn e [Lavoisier] nâdrost buda ast, beež tâ ân zamân, vâža ye nâdrost e [oxygen], basyâr gostarânda šoda bud.
barây e hamtarâz e vâža ye [oxygen], andar pârsig, vâža ye havâzâ râ, pišnehâda and ke drost neminemâyad, cun [oxygen], eevâz 20.9 barsad e havâ râ, mianbuhânad [تشکیل میدهد], ud 78.1 barsad az havâ, az [Nitrogen] anbuhânda šoda ast.
andar sanskrit ham, abâg barxonbândan az in zefân, vâža ye amlakara râ, barây e [oxygen] sâxta and.
andar pârsig ham, abâg barxonbândan az in zefân, mitavânim barây e vâža ye [oxygen], vâžâ ye amlagzâ râ, sâxtan.
andar rây e man, vâža ye amlagzâ, az vâža ye havâzâ drosttar ast, cun bar šâloda ye barsad e âxšigân e anbuhânanda ye havâ, bâyim [nitrogen] râ, havâzâ dânestan.
naqzak: šâyad behtar ast hamtarâz e [hydrogen] râ, “amlagzâ” bedânim, cun bar šâloda ye âxšigšnâsigân zâstragân [تئوری های شیمیایی] e, [Arrhenius], ud [Brønsted–Lowry], hama ye amlagân, az [hydrogen] anbuhânda šoda and. eevâz bar šâloda ye zâstra ye [Lewis], sâyâg [ممکن] ast, ke amlagân, andar dazayig/dazayaka? sâzan [ساختار مولکولی] e xviš, pâriz [اتم] e [hydrogen], nedârda bavand. nemunavâr, [BF3], amlag e [Arrhenius], ud [Brønsted–Lowry] nist, beež amlag e [Lewis] ast.
porsešn: andar rây e šomâ, âyâ vâža ye zangârzâ, hamtarâz i farzâm, barây e vâža ye [oxygen] ast? cun zangâr [oxide], âxšigšnâsigân âmizešn [ترکیب شیمیایی] i ast, ke kamtarinâna, yak pâriz e [oxigen], andar dazayig/dazayaka? sâzan e xviš, dârad.
mziefum1372 