آدمی فربه شود از راه گوش// جانور فربه شود ازحلق و نوش»
------
«آدمی مخفی است در زیر زبان// این زبان پرده‌است بر درگاه جان»
------
«آزمودم مرگ من در زندگی است// چون رهم زین زندگی، پایندگی است»
------
«آفت ادراک آن حال است و قال// خون به خون شستن محال است و محال»
------
«آنچه اندر آینه بیند جوان// پیر اندر خشت بیند بیش از آن»
------
«از پی هر گریه آخر خنده ایست// مرد آخربین مبارک بنده ایست»
------
«از محبت، نار نوری می‌شود// وز محبت، دیو حوری می‌شود»
------
«ای خنک آن را که پیش از مرگ مرد// یعنی او از اصل این زر بوی برد// مـرگ تبدیلـی که در نـــوری روی// نه چنان مـرگی که در گـوری روی»
------
«ای که تو از ظلـم چاهی می‌کنی// از برای خـویش دامی می‌تنی»
------
«این جهان کوه‌است و فعل ما ندا// باز گردد این نداها را صدا»
------
«پا تهی گشتن به‌است از کفش تنگ// رنج غربت به که اندر خانه جنگ»
------
«پیش چشمت داشتی شیشه کبود// زان جهت عالم کبودت می‌نمود»
------
«پیش مؤمن کی بود این قصه خوار// قدر عشق گوش، عشق گوشوار»
------
«تا که احمق باقی است اندر جهان// مرد مفلس کی شود محتاج نان»
------
«تیغ دادن در کف زنگی مست// به که آید علم، ناکس را بدست»
------
«چون زخود رستی همه برهان شدی// چون که گفتی بنده‌ام سلطان شدی»
------
«چون که دندان تو را کرم اوفتاد// نیست دندان بر کنش ای اوستاد»
------
«در پس هر گـریه آخر خنده ایست// مـرد آخربین مبارک بنده ایست»
------
«زآنهمه بانگ و علا لای سگان// هیچ واماند ز راهی کاروان؟»
------
«سخـت گیــری و تعصـب خامـی است// تا جنینی کار خون آشــامـی است»
------
«شب غلط بنماید و مبدل بسی// دید صائب شب ندارد هرکسی»
------
«صـورت زیبا نمــی آید به کار// حرفی از معنی اگر داری بیار»
------
«ظالم آن قومی که چشمان دوختند// وز سخنها عالمی را سوختند»
------
«عاقبت جوینده یابنده بود// چونکه در خدمت شتابنده بود»
------
«عشقهایی کز پی رنگی بود// عشق نبود عاقبت ننگی بود»
------
«عقل از سودای او کور است و کر// نیست از عاشق کسی دیوانه‌تر»
------
«عقل اول راند بر عقل دوم// ماهی از سر گنده گردد نی ز دم»
------
«عـقــل تا تدبیـر و اندیشه کند// رفته باشد عشــق تا هفتـــم سما// عـقــل تا جوید شتر از بهر حج// رفته باشد عشــق بر کــــوه صفا»
------
«کرد مـــردی از سخـــن دانی سؤال// حق و باطل چیست ای نیکومقال// گوش را بگرفت و گفت این باطل است// چشم حق است و یقینش حاصل است»
------
«گفت خر! آخر همی زن لاف لاف// در غریبـــی بس توان گفتن گزاف»
------
«گفت هان ای محتسب بگذار و رو// از برهنه کی توان بردن گرو»
------
«موی بشکافی به‌عیب دیگران// چو به‌عیب خود رسی کوری از آن»
------
«نردبان خلق این ما و من است// عاقبت زین نردبان افتادن است// هرکه بالاتر رود ابله تر است// کاستخوان او بتر خواهد شکست»
------
«هرکسی را بهـر کاری سـاختند// میل آنرا در دلـش انداختند»
------
«هرکه او بی مرشـدی در راه شد// او زغـولان گمره و در چاه شد// هرکه گیـرد پیشـه بـی اوستـا// ریشخندی شد به شهـر و روستا// کـار بی استـاد خواهـی ساختن// جاهلانه جان بخـواهــی باختن»
------
«هـرکه اول بین بود اعمی بود// هـرکه آخر بین چه با معنی بود// چشـم آخربین تواند دید راست// چشم اول بین غرور است و خطاست// هـرکه آخربین تر او مسعودتر// هـر که اول بین تر او مطرودتر// هـرکه اول بنگرد پایان کار// انـدر آخر او نگردد شرمسار// حکم چون بر عاقبت اندیشی است// پادشـاهی بنده درویشــی است»
------
«هیچ آییـنه دگر آهــن نشد// هیــچ نانی گنـدم خرمـن نشد// هیچ انگـوری دگر غوره نشد// هیـچ میـوه پخته باکوره نشد// پختـه گرد و از تغیـّر دور شو// رو چو برهـان محقق نور شو»
.....