ارتباط بین زرتشت و ابراهیم در شاهنامه

Question

پیوستگی میان زرتشت، اود ابراهیم، اندر شاهنامه چه 

است؟ آیا بندچامه زیر نوشته فردوسی است؟ 

 نُهم پور زردشت پشین بُد او (یا پیشین بروی)

براهیم پیغمبر راستگو

جلال خالقی مطلق این بندچامه را اینگونه نوشته است:

نهم گفت زردشت پیشین به روی

نهم پور پیغامبر راستگوی

بژ کسانی پرسیده اند که چرا جلال خالقی مطلق واژه 

“براهیم” را پد واژگان “نهم پور” گهولانده است.

آیا “پشین”، همان کویپشین، پسر کویکوات است؟ یا آیا 

چم واژه “پشین”، واژه “قبلی” است؟

پیوندان زیر را دنبال کنید:

https://fa.m.wiktionary.org/wiki/زرتشت

https://fa.m.wiktionary.org/wiki/پشین

Answer 1

این بندچامه سروده ی فردوسی است .

این بندچامه در بیشتر نسخه های شاهنامه دیگرگون آمده است زیرا برداشت (ضبط) درستی از آن در بیشتر نسخه ها نیامده است یا آمده است و معنی آن برای ما بدرستی روشن نیست . نزدیک ترین ویرایش از این بندچامه همین است که خالقی آورده است . شاید در آینده با پیدا شدن نسخه ای دیگر از شاهنامه ، متن بهتری بدست آید :

نِهَم گفتِ زردشتِ پیشین به روی

نُهُم پورِ پیغامبر راستگوی!

هم اکنون (فعلا) آنچه از معنی (بر پایه ی ویرایش خالقی) از این بندچامه بر می آید چنین است :

گفتار زردشت (پیش-قبل) را به روی چشم می گذارم و به کار می بندم / نهم پور پیغامبر راستگوی ؟ ( معنی بخش دوم بندچامه  برای من روشن نیست)

اینگونه نیز میتوان برداشت کرد که بهرام می گوید من گفتار «زرتشت پیشین(؟)» ( یک کس در زمان بهرام که نه پشت پس از زرتشت(؟) و از تیره ی اوست(؟) را بکار میگیرم )

خالقی در ویرایش این بندچامه از "تصحیح قیاسی" بهره برده است زیرا از بخت بد اندر نسخه ی لندن بخشی از این بندچامه ناخوانا است ! اما من گمان نمی کنم واژه ی براهیم در این بندچامه از زبان فردوسی بوده باشد .

....................

این بیت را اندر شاهنامه ی ویرایش جنیدی بازیافتم و دیدم که او این بیت را افزوده ی دیگران دانسته و نوشته است : " سخن را گزارشی نیست " ( یعنی معنی و تفسیری از این بیت بر نمی آید ) - متن جنیدی واژه براهیم را دارد ولی در زیرنویس نوشته است :  پیداست که در سده های پسین از گفتار دیگران که ابراهیم را ، زردشت می دانستند ، برگرفته شده است . ( یعنی واژه ی ابراهیم سخن فردوسی نیست )

Comments

spâsmand am. 

andar dânešnâmag e pârsig [Wikipedia], nevešta and ke sanješnig aršâyešn [تصحیح قیاسی], zamân i andarvarzânda mišavad ke az yak neveštag, bištar az yak dastneveštag, andar dastras nebavad. ânhangâm, aršâyanda [مصحح], neveštag râ, abâg dânešn e zovânšnâsigân, xvâhad aršâydan. pad digar saxvan, cam e vižavât e “sanješnig aršâyešn”, in ast ke aršâyanda, dastneveštag râ, abâg “dânešn e zovânšnâsigân” xvâhad hamsanjidan.

pas uzvârim [می فهمیم] ke  neveštag, abâg neveštagân e digar hamsanjida nexvâhad šodan.

az ânjâ ke andar in nemuna, bištar az yak dastneveštag andar dastras ast, cerâ [جلال خالقی مطلق], dastneveštag e bonyâdig râ, abâg dastneveštagân e digar nehamsanjida ast?

šâyad pâsox in ast ke hama ye dastneveštagân e digar, vâža ye [ابراهیم] râ, andarvarzânda and.

payvand e zir râ donbâl konid:

https://fa.m.wikipedia.org/wiki/تصحیح_متون