تطبیق واژه هایی از زبان های تالشی و کُردی

1 - خانه :

تالشیِ آستارا : کَه kâ

کُردیِ سنندج : ماُل mâol

2 - دختر :

تالشی : کِلَه kela

کردی : کنیشک – kanišk

3 - پسر :

زوئه zua

کردی : کُر – kor

4 - مرد :

تالشی : مِرد merd

کردی : پیاگ – piyag

5 - زن :

تالشی : ژِن žen

کردی : ژِن žen

6 - درخت :

تالشی : دو do ؛ دار dār

کردی : دار dār

7 - برگ :

تالشی : لیوَه liva

کردی : گَلَه – gala

8 - ابرو :

تالشی : باو bâv ؛ بِرَه bera

کردی : برو – bero

9 - مرغ :

تالشی : کاگ kâg ، کَرگ karg

کردی : مامر – māmer

10 - خروس :

تالشی : سوک suk

کردی : کَلَه شِر kalašer

11 - گوسفند :

تالشی : پاس pâs

کردی : پَز paz

12 - سیب :

تالشی : سِف sef

کردی : سِف sef

13 - گلابی :

تالشی : هولَه hula ؛ اَمبِرو ambero

کردی : همرو hamro

14 - قاشق :

تالشی : کِچَه keča

کردی : کُوچِک kōček

15 - برهنه - لخت :

تالشی : لُوت lūt

کردی : روت rut

16 - کجایی :

تالشی : کی یویش kiyoyš ؛ کیا kiyā

کردی : های له کیو – hāylakiyo

17 - امروز :

تالشی : امروژ ǝmruž ؛ اوری uri

کردی : امرو ǝmro

تطبیق واژه هایی از زبانهای تالشی و لُری (2)

1 – خانه :

تالشی : کَه – kâ

لُری : هونه – huna

2 – مادر :

تالشی : نَنَه – nânâ

لری : دی – dey ؛ دا – dā

3 – پدر :

تالشی : دَدَه – dâdâ

لری : بو – bo

4 – خواهر :

تالشی : هووَه – hova

لری : دَیَه – daya

5 – برادر :

تالشی : بوئه – bua

لری : کَه کا – kakā

6 – زنبور :

تالشی : مِش – meš

لری : گُنج – gonj

7 – استخوان :

تالشی : اَستَه – âstâ

لری : هَس – has

8 – چربی :

تالشی : پی – pi

لری : پِه – pe

9 – بینی ، دماغ :

تالشی : وینی – vini ؛ وِنی – vēni

لری : نوفت – noft

10 – سنگ :

تالشی : سِق – sēq ؛ کِت – ket

لری : بَرد – bard ؛ کِچوک – kēčok

11 – اکنون ، حالا :

تالشی : اِستِه – ēstē

لری : ایی سو – eiso

12 – پسر : ت

الشی : زوئه – zua

لری : کُر – kor

13 – دختر :

تالشی : کِلَه – kela

لری : دواَر – duar

14 – تمشک :

تالشی : هِندِل – hēndēl

لری : تی تِرَه – titera

15 – شکم :

تالشی : لَوَه – lâvâ = درون شکم ؛ تِر – tēr = بیرون شکم ، شکل ظاهری شکم

لری : کوم – kom

16 – دیدن :

تالشی : ویندِه – vinde

لری : دی یَن – diyan

17 – آیینه :

تالشی : اُوَینَه – ovâynâ

لری : اِینَه – eyna

18 – پریدن :

تالشی : واشتِه – vâšte

لری : بُل – bol

19 – خورشید :

تالشی : هَی شی – hayši

لری : اَفتو – afto

20 – سگ : تالشی : اِسپَه – ēspâ = سگ بزرگ ؛ کِتَه – kētâ = سگ کوچک

لری : کِتو – kētu

تطبیق واژه هایی از زبان های تالشی و لَکی (3)

1 - فارسی : دانستن

لکی : زناستن   zenāsten

تالشی : زنی یِه zǝniye

۲- فارسی : بدان

لکی : بزان  bezān

تالشی : بزن  bǝzǝn

۳- فارسی : داماد

لکی : زما  zomā، زاما  zāmā

تالشی : یِزنَه yezna ؛ گویش جنوبی : زما zǝmā

۴- فارسی : مدفوع حیوانات مانند گاو

لکی : چسلی  čweselē

تالشی : سل  sǝl

۵- فارسی : دراز

لکی : در doer

تالشی : دُز doz

۶- فارسی : زندگی

لکی : ژی یاین  žiyāyn

ژی یِه  žiye

۸- فارسی : زن

لکی : ژن  žan

تالشی : ژن   žen

۹- فارسی : شاد

لکی  شا šā

تالشی : شو  šo( گویش جنوبی : شا šā ؛ شار šār )

۱۰- فارسی : روز

لکی : روژ ، روج  ruž، ruj

تالشی : روژ ، روج  ruž ،ruj

۱۱- فارسی : سوزن

لکی : درزن  darzen

تالشی : دارزَن dârzan

۱۲- فارسی : تیز

لکی : تیژ ، تیج  tēž ،  tēj

تالشی : تیژ ، تیج   tiž ،  tij

۱۳- فارسی : جوجه تیغی

لکی : ژژو  žežu

تالشی : ژَژو  žažo

۱۴-  فارسی : پریدن

لکی : واز  vāz

تالشی : واشتِه  vâšte ( گویش جنوبی : وشته vašte ؛ واز vāz )

۱۵- فارسی : سفید

لکی : اسپی  espē

تالشی : ایسپی  ispi

۱۶- فارسی : اکنون،حالا، الان

لکی : ایسه  ēsa

تالشی : استه  ēstē

۱۷- فارسی : اشک

لکی : اسر  aser

تالشی : آست âst ( گویش جنوبی : اَسرگ  aserg )

۱۸- فارسی : خواهر

لکی : خوه  xwaa

تالشی : هووه hova ( گویش جنوبی : خواَر xoar ؛ خا xā )

۱۹- فارسی : قهوه ای

لکی : رش  raš

تالشی : رش  raš

۲۰- فارسی : روسری

لکی : لچک  lačak

تالشی : لچک  lačak

۲۱- فارسی :  یاد،هوش،طرف،جهت

لکی : ویر vir

تالشی : ویر vir( طرف ، سوی : وَر var ؛ وَه vâ ؛ مثال : اَ وَر a var : آن طرف )

۲۲- فارسی : زمین پست

لکی : دول  dul

تالشی : دول dul ( زمینی که در گودی قرار دارد )

..........

منابع و پی نوشت :

(1). واژه های تالشی از گویش آستارا و رضوانشهر می باشد . واژه های تالشی رضوانشهر از این منبع : فرهنگ تاتی و تالشی ، علی عبدلی ، انتشارات دهخدا ، چاپ اول 1363 ؛ واژه های کُردی سنندج به صورت مستقیم از بانویی سنندجی پرسیده شد .

(2). واژه های تالشی از گویش آستارا و واژه های لُری از گویش یاسوج می باشد ؛ واژه های لُری یاسوج از گویشوری اهل استان کهکیلویه و بویراحمد پرسیده شد .

(3). واژه های تالشی مربوط به گویش شمالی زبان تالشی است و در بعضی موارد واژه های گویش جنوبی زبان تالشی نیز آمده است . واژه های لَکی مربوط به گویش و لهجه استان لرستان شهرستان خرم آباد می باشد که از گویشور زبان لکی به صورت مستقیم پرسیده شد .

ā : صدای آ /â  : صدای بین آ و اَ / ē ، ǝ  : صدای اِ کوتاه ، در انتهای حلق یا دهان ، صدای بم تر  / e : صدای اِ بلند ، در ابتدای حلق یا دهان .

........

نویسنده و گردآورنده : ضیاء طرقدار ( گروه پژوهندگان مهرمیهن )