این نوشتار از سوی فرزاد برای مهرمیهن فرستاده شده است :
برداشت با ویراستاری های بایسته از
فرهنگ واژه های تازی به پارسی
به نامگانه ی دکتر کوروش آریا منش
واژه هایی که از زبان پارسی به تازی رفته و پس از
دستکاریهای بد فرجام به پارسی برگشته اند
آشوب: از اين واژه ی پارسی، واژه های زير در تازی ساخته شده است كه در پارسی به كار مي روند :
1 – اشائب: گروه های درهم ريخته از چند تيره ، آميخته ها .
2 – شائبه: چرك، آلودگی ، ناپاكی ، درهم ريخته ، ناسَرِه ، شلوغ ، غَش دار ، گمانِ نادُرُست ، آميزش .
3 – مَشوُب: آشفته، پريشان، درهم ، به هم خورده، آميزه ، درهم شده ، آميخته، آمیخته شده، آغُشته، آلوده.
ادب و اديب: اين واژه ی پارسی از ريشه {ديپی} گرفته شده و ريشه بسياری از واژه های پارسی مانند: دبير– دبيره – دبيرستان – دبستان - ادبستان. دیبا و دیباچه است . چم واژه { ادب } فرهيختگی – دانش – فرهنگ – هنر – پاس – ارج – آزرم – رسم – آيين – روش – منش – شيوه – نهاد مي باشد .
سه واژه ی {آداب – ادبيات – اَدَبا} هر سه نادرست اند زيرا برابر دستور زبان تازی افزون شده اند و بايد به پارسی برگردانده و: ادب ها – ادبی ها – اديبان نوشته شوند.
واژه های ساخته شده از {ادب} در زبان تازی كه در پارسی به كار می روند چنين اند :
1 – تاديب: ادب كردن . پرورش دادن . فرهَنجه كردن . آموختن . پَرهيختَن . ياد دادن . آگاهاندن . نِكوهش . سرزنش . بازخواست . گوشمالي . آموزش .
2 – مؤدب: ادبمند . با ادب . با فرهنگ . فرهيخته . پرورش ديده . پرورش يافته . آموخته.
3- مؤدبانه: ادبمندانه . با ادب . با فرهيختگی . فرهيختانه .
بَرق: {بَرغ} ريشه اش {وَرغ و وَراغ} و در زبان دَري {بَرخ} مي باشد . اين واژه در چم : فروغ – روشنايی – تابش – زبانه آتش و درخشش و رخشندگی است . نوشتن آن با { قاف تازی} نادرست است و بايد با {غين} نوشته شود .
از واژه { بَرغ } دو واژه { بارِقِه و بَراق } را داريم كه در پارسی فراوان به كار می روند و نا درست اند.
بارِقِه: برغدار . درخشنده . آذرخش . فروغ . پرتو . فروزاني . درخشش . آذرخشی . روشنايی . رخشانی .
بَرّاق: روشن . پر فروغ . درخشان . پر برغ . پر درخشش . پُر پرتو . برغين . برغ زن. تابان . رخشان . روشن .
بلور: از اين واژه پارسی به تازی واژه های زير ساخته شده اند كه در پارسی به كار می روند و بايد از آن ها دوری كرد و چم آن ها را كه در زير مي آيد به كار برد .
1 – تَبَلوُر: رخشايی . درخشش . بلورين . پرتوافكنی . تابندگی . بلورآميز . فروغ افكن . درخشانی . روشنايی .
2 – مُتِبَلور: بلورين . بلوری شده . رخشان . پر فروغ . شيشه ای . شيشه گونه . تَبَر زدی. پرتو افكن .
تَجَسُس: ريشه اش { جُست و جُستن پارسي} است كه واژه های بسياری مانند {جاسوس} را نيز از آن داريم.
چم اين واژه در پارسی چنين است :
جستجو، بررسی ، پژوهش، كند و كاو، كاوش .
از اين واژه ساخته شده است :
مُتِجَسِس: جستجوگر، كاوشگر، جويانگر، جويان، پژوهشگر، بررسی كننده، جوينده، كندوكاوگر .
تَخمين: اين واژه تازی شده دارای ريشه { خَمَن } پارسی است . برابر آن در پارسی:
گمانه، گمان زدن، اندازه گيری، اندازه يابی، خَمَن كردن، ديد زدن، ارزشيابی، وراندازی، برآورد، بهاگيری .
از واژه {تخمين} واژه ی نا درست زیر ساخته شده است :
تخميناً: كم و بيش، بايسته، برآوردانه، از روی گمان، گمانه، گمانوارانه، گمان گونه .
تَرجُمان: اين واژه پارسی و ريشه ی آن{تَرگُمان} پهلوي است . از اين واژه در پارسی {ترجمه} را داريم كه گروهی به نادرست آن را تازی می پندارند.
از این واژه به شيوه زبان تازی واژه ی {مترجم} ساخته شده است که برابرهای آن چنین اند:
مترجم: برگردان، گزارشگر، تَرزبان، چَماني، چَميده، ترگمان، ترجمه گر، ترگمانگر، فروزه گر.
تَفال: ريشه اش {فال} در چم : فال زدن، فال گرفتن، سرنوشت خوانی، فالگيری، بخت خوانی .
تَكَدِي: از ریشه ی { گدا} و برابر های آن در فارسی چنين اند: گدايی، درخواست، تلكه كردن.
از این واژه به شیو ه ی دستور زبان تازی واژه ی {متکدی} ساخته شده و به پارسی برگشته است که برابر های پارسی آن چنین اند:
متکدی: گدا، درخواستگر، تلكه گر، مستمند، تهيدست .
تِكيِه: اين واژه پارسی و ريشه آن {تك} می باشد . از اين واژه ی پارسی واژه های زیر به شیوه ی تازی ساخته شده اند:
1 – اِتِكاء : پشتگرمی، تك دادن، پشت دادن، باور داشتن بر، تكيه دادن بر، پشتيبانی، دلگرم بودن بر.
2 – اِتِكا به نَفس: تكيه بر خود ، خود استواری .استوار بر خود.
3 – اِتِكا كردن: تكيه كردن ، پشت گرم شدن، دلگرم شدن، ياری گرفتن، تكيه گاه يافتن .
4 – مُتَكا: تكيه گاه، پشت داده، تكيه داده، بالِشت، پناه .
5 – مُتَكي: تكيه گاه، پشتيبان، پای بند، پشت و پناه، يار و ياور، تك گاه، اميدوار، دلگرم، لميده، پشت دهنده .
تهويه: ريشه اين واژه ی پارسی و برآمده از بُن واژه ی {هوا} است . برابر آن در پارسی: هوادادن، پاك كردن هوا. هوا ساز.
جِنس: واژه ای پارسی و ريشه آن {گنوس} است .
واژه های ساخته شده از آن در تازی كه در پارسی به كار مي روند چنين اند :
1 – تَجانُس: همگينی، همگونی، همگنی، همانندی، هم گوهری، هم جوری، همرنگی، هم جنسی.
2 – تَجنيس: برابر آوری، هم جنس آوری، همانند آوری، همتا گری، همگونی، همتايی، همگرايی، همسان آوری.
3 – جناس: مانند آوری، هم جنس، همسانی، همانندی .
4 – جنسيت: چگونگی جنس، جاوَر (همانند باور)، سرشت، زاد، نژاد، بُن، ريشه، گوهر، درون، مايه، ماتك، ماده.
5 – مُتِجانِس: همگون، همگن، برابر، يكسان، همتا، همسان، هم گوهر، هم جنس، همگونه، همانند.
6 – مُجانِس: همنشين، همگون، همدل، هم خو، هم جنس.
7 – مُجانِسَت: همنشينی، همدمی، هم خويی، هم جنسی.
خزانه: واژه ای پارسی و ريشه آن {خزيدن} و {خزان} است . در پارسی {خزينه} را نیز داریم. از اين واژه در تازی واژه های زير ساخته شده اند:
1 – خازِن: گنجور، گنجدار، گنجيان، گنجبان، خزينه دار، خزانه دار، نگهبان خزينه.
2 – مَخزَن: سوراخ، شكاف، زيرزمين، انبار، انباری، انباشتگاه، تلنبارگاه، گنجه، دولابچه، دولاب، تونك، گنجينه گاه.
خشونت: واژه ای تازی شده است كه ريشه آن {خِش} در چم {جامه زبر و زمخت} می باشد . برابرهای واژه {خشونت} در پارسی چنين اند :
پرخاشگری، سنگدلی، زُمُختی، تُندخويی، بدرفتاری، ناهمواری، دُرُشتخويی، دُرُشتی، زِبری، سِتَمگری، آزار رسانی.
خُمر: پارسی است كه از آن {خمير} و {خمار} را نيز داريم . واژه های ساخته شده از آن در تازی كه در پارسی بکار می روند چنين اند :
1 – تَخمير: خمير كردن، خمير شدن، سرشتن، مايه زدن.
2 – خَمّار: مي فروش، باده فروش، می ناز فروش، پير راهنما .
3 – مُخَمِّر: خمير شده، مايه، خمير مايه، بُن مايه، سرشته شده.
4 – مَخمور: خواب آلود، نيمه مست، سرشاد، با ناز، پُركرشمِه، چشم ناز، ناز چشم، خمارآلود، چشم خماری.
خيال: این واژه پارسی و ريشه آن {خوليا} است. از آن واژه {ماليخوليا} و {ماليخوليايی} را داريم.
آرِش این واژه: پِندار،گُمان، آهنگ، انديشه، سمراد، است كه تازی پرستان ازاین واژه ی پارسی واژه های زير را ساخته و در زبان پارسی جا انداخته اند:
1 – تَخَيُّل: پنداشتن، انگاشتن، گمان كردن، در انديشه بردن، از انديشه گذراندن، خيال كردن، انگار، در نگرآوردن، پنداره، گمان، انديشه، انديشيدن.
2 – خيالاتي: خُل، ديوانه، بدگُمان، دو دل، بد دل، خيال انديش، خيالی، واژه {خيالاتی} ساختار نادرستی است.
3- مخيله: خيالگاه، پندارگاه، انگارگاه، مغز، انگاره، پنداره، خرد، سترسای، پندار .
خير: پارسی است كه ريشه بسياری از واژه های تازی گردیده و در پارسی بكار می روند .
1 – اختيار: آزاد بودن، آزادی، سرخودی، خودسری، گزينش، برگزينش به خير و خواسته، خودگزينی، بازدستی. خير بينی، دلخواه، پسنديدن، گُزينه دستی، آزاد كاری.
2 – اختياردار: همه كاره، سرپرست .
3 – اختيار دادن: توان دادن، آزادی دادن، واگذاری، نيروبخشی، سرخود كردن، دست را باز گذاشتن.
4 – اختيار داريد: آزاديد، مهر داريد، همانگونه كه می خواهيد، سرسپرده ام، پذيرايم، فرمانبردارم، زير فرمانم.
5 – اختيار كردن: برگزيدن، برتري دادن، جدا كردن .
6 – اختيار كرده: برگزيده.
7 – اختياري: دلبخواهی، گزينشی، آزاد برگزينی.
8 – استخاره: رايزنی، به جويی، خير جويی، خير خواهی، خير بينی.
9 – خَيّر: نيكوكار، دهشگر، نيكخواه، بخشنده، نيك جَنَم ( جنم همانند تَنَم )، بخشايشگر، دست و دلباز، مردم دوست، ياور.
10 – مُختار: آزاد، برگزيده، دادور، آزادسر، برگزين، برگزيده .
11 – مخيّر: آزاد، رها، ول، برگزيننده، آزادسر.
دور: اين واژه پارسی و ريشه ی آن { دورك پهلوی} است . از آن در فارسی : دوران، دوره، دورانه، و دوره گرد ... را داريم . آرِش {دور} در فارسی چنين است : چرخ، گردش، هنگام، زمان، پيرامون، گرداگرد، چرخه، گرد، غَلتِش، گردش، گشتن، گرديدن، گوشه و كنار .
واژه هاي ساخته شده از آن در تازي چنين اند :
1 – ادواري: دوره به دوره، دوره اي، زمانی، زمان به زمان، چرخشی، گردشی، دوری، دور زنی، دورانه، دورگرانه،
2 – دايره: گِرد، دور دار، گردمند، گردونه، پرهون، چَنبَر. ( واژه ی {داریه} که به چم {دف} مي باشد پارسی است و نباید بجای « دايره » بکار گرفته شود) .
3 – دوّار: چرخان، گردان، گردنده، بسيار گردان، گردونه، سپهر، روزگار، جهان.
4 – مدّوَر: گِرد، چرخی، چنبره ای، پرهونی.
5 – مُدير: گرداننده، فرنشين، سرپرست، همآهنگ كننده، هم آهنگ گر، راستار، كارگردان، سامانگر .
6 – مُدِيرِيَت: سامانگری، گرداندن، گردانندگی، رهبری، هم آهنگ گری، سرپرستی، پيشوايی، فرنشينی.
7 – مُستَدِير: گرد، دور دار، دور زننده، دربرگيرنده، چنبره ای، پرهونی، گردا.
ذوب: اين واژه پارسي و در چم {آب كردن، آب شدن، گداختن، وارفتگي، از هم باز شدن}است . از آن در تازی برگشته به پارسي داريم:
مُذاب: گداخته شده، ساييده، سوده، ريخته، وارفته، آب شده .
رد: واژه ای پارسی است كه تازيان از آن واژه های زير را ساخته و به پارسي برگردانده اند :
1 – ارتداد: از دین برگشتن
2 – استرداد: پس دادن، پس ستاندن، بازگيری، بازستانی، برگشت، باز دادن، پس گيری، واستدن، واخواهی، رد كردن .
3 – ترّدد: رفت و آمد، آمد و شد، دو دله شدن، شكم روش، بسآمد .
4 – تردید: دو دلی، گمان، كن و مكن، دو دله بودن، پا به پا كردن .
5- رَدِه: (مانند جنگهای رَدِه) که پس از درگذشت پیامبر اسلام، اعرابی که مسلمان شده بودند از اسلام برگشتند و زنان از شادی به دف زدن پرداختند، و ابوبکر خالد ابن ولید را به سرکوبی آنان فرستاد.
6 – متردد: گمان دار، دو دل، آشفته، نگران .
7- مرتد: برگشته از اسلام، از اسلام روی گردانده.
8 – مردد: دو دل، سرگشته، سرگردان، نگران .
9 – مردود: رد شده، پذيرفته نشده، ناهنجار، نا كامروا، وازده، واخورده، ناكام، بازمانده، رانده شده.
رسم: اين واژه پارسی و ريشه آن «رَسمَن» اوستايی است. واژه های ساخته شده از آن در تازی چنين اند:
1 – ترسيم: رسم كردن، نگاشتن، كشيدن، نشان گذاری، سميره كشی، رسم كشی، پرگاره كردن، پرگاره.
2 – رَسّام: نخشه كش، چهره نگار، نگارگر، رسم گر، پرگارگر.
3 – مَراسِم: آيين ها، شيوه ها، رسم ها، روش ها .
4 – مَرسُوم: رسم شده، روا . پخش شده، گسترش يافته، راستاد، خو، روش، دستور.
5- رَسمِيَّت: رسمی شدن، به گونه رسمی، به روشنی، به آشكاری، با شناسايی، ويژگی، برپايی، شناسايی دادن.
6- رَسمِيَّت يافتَن: رسمی شدن، برپا شدن، ريخت گرفتن، غانونی.
رُشد: ريشه اين واژه پارسی: {رُست} و {رُستَن} در چم: باليدن، بزرگ شدن و روييدن است.
واژه {رُشد} در پارسی دارای برابرهای زير است:
بالايی، برنايی، رسيدن، پختگی، بزرگ شدن، بالش، بر بالايی، برتری، گواليدن، باليدن، پايداری، پيشرفت.
واژه های ساخته شده از آن به شیوه ی تازی چنين اند :
1 – اِرشاد: راهنمايی، رهبری، راه راست نمايی، رهنمودی، پند دادن، سفارش كردن، اندرز دادن.
2 – اَرشد: بزرگتر، برتر، برتری، والاتر، سالمندتر، مهتر، سالار، سركرده، بالنده تر .
3 – راشِد: راهنما، راهبر، راه شناس، سفارشگر، پندگر.
4 – اَرشَدِيَت: برتری، بزرگتری، والاتری در زينه و رده و پايگاه، سركردگی، سالاری، پيشگام تری، پيش تری .
5 – رِشادَت: پر دلی، بی پروايی، دلاوری، بيباكی، دليری، شكوه آفرينی، ايستادگی، يارايی، توان نمايی، پايداری.
6 – رَشيد: دلیر، دلاور، نيو، بزرگ، فَرمَند، بلند بالا، بُرنا، پُخته، خوش اندام، رسيده.
7 – مُرشِد: راهنما، رهبر، پيشوا، پير.
رَصَد: دُرُستِ آن {رَسَد} پارسی است . اين واژه آرش های زیر را دارد:
كمينگاه، چشم انداز ، چشم دوختن، ديدانداز، نگرش، چشم دوز، ديد دوز، خيره شدن.
از اين واژه ی پارسی در تازی ساخته شده اند:
1 – تَرَصُد: كمين كردن، چشم دوختن، زمان جويی، آمادگی، چشم به راهی، نگاه گری، ديدگری، نگرش.
2 – مُتِرَصِد: چشم به راه، آرزومند، اميدوار، آماده، نگرنده، گوش به زنگ، چشم به در.
رواج: واژه ای پارسی و ريشه ی آن {روا} و {رواگ} پهلوی است . واژه های ساخته شده از آن در تازی چنين اند:
1 – تَرويج: روايی، رواج يابی، پراكندن، گستردن، رساندن، پيشرفت، گسترش، پخش، نَماك، رواك .
2 – رايج: رواج، روا، رواك، گسترده، همه گير، همگانی، روان، در گردش، پراكنده، روان گشته، شناخته شده، همه شناس.
3 – مُرَوِّج: گستراننده، روا دهنده، رواج دهنده، همه جا رسان، پخش كننده، شيوه ساز، گسترش دهنده، فرا دهنده، رواكننده .
زاد: پارسی و درچم: {آفرينش، هستی يافته، و آفريده} می باشد . اين واژه به تازی رفته و ريشه بسياری از واژه های تازي شده و به پارسی برگشته است، مانند:
1 – تَزايُد: زادوری، فراوانی، بسياری، گستردگی، فزونوری، افزونی.
2 – زائد: بيهوده، بيش از اندازه، پوچ، دور انداختنی.
3 – زائده: دنباله، دُم، فزونه.
4 – زَيد: بسياری، فزونی، فراوانی، گستردگی.
5 – زياد: فراوان، انبوه، بسيار، گُستَردِه، افزونه، فزون.
6 – زيادت: بيش از اندازه، بسيار، فراوانی، انبوهی، افزونی.
7 – زياده طلبي: فزون خواهی، آزگری، بيش خواهی.
8 – مزايده: به فروش گذاری، افزون خری، افزون فروشی.
9 – مَزيد: افزون، بسياری، فزونی، افزوده.
10 – مزيد برعلت:انگيزه ای بيشتر، انگيزه ای بر انگيزه، دردی فزونتر، دردی بيشتر، پيشآمدی افزوده .
11 – مَزِيدَت: افزونی، فزونی، بيشتری .
زرق: {زرغ} و {زرگ} درست است و ريشه آن {زر} و {زرگون} پارسي در چم:
رخشنده، روشن، نورانی، رخشان، پر درخشش، درخشان، و تابان می باشد.
واژه هاي ساخته از آن به شیوه ی تازی چنين اند :
1 – اَزرَق: بنفش رنگ، درخشان، روشن، نيلگون، كبود .
2 – اَزرَق چشم: كبود چشم، زاغ چشم .
3 – اَزرَق فام: كبود رنگ، نيلگونی، بنفش رنگ.
4 – اَزرَق لباس: كبود جامه، كبود پوشاك، كبود پوش.
5 – تَزريق: خَلِش، سوزن زنی، درآژه ( همانند دروازه )، فرو كردن، تپاندن، خوراندن.
زمان: واژه ای پارسی است كه واژه های زير از آن در تازی ساخته شده و در پارسی به كار مي روند:
1 – ازمنه: روزگاران، دوران، گذشته ها، زمان ها (افزودن این واژه به شیوه ی تازی نا درست است، باید به شیوه پارسی با {ها} افزوده شود مانند{زمان ها}.
2 – ازمنه سابقه: زمان های پيشين، روزگاران گذشته.
3 – مزمن: كُهنه، ديرينه، دامنگير، زمان دار .
سقف: اين واژه پارسي است و بايد با{غين} به گونه {سَغف} نوشته شود. ريشه اش{اسكوب} و{اشكوب} و در چم: بام، آسمانه، تارُم، آسمان سرا، چُخت ( همانند گفت)، تاغ، و پوششِ خانه می باشد .
از این واژه به شیوه ی تازي واژه های زیر ساخته شده اند :
1-مُسَقَف: این واژه من درآوردی و نادرست است، برابر های آن در پارسی: سغف دار، آسمانه دار، سرپوشيده، تاغ دار، بام دار، چُخت دار، سرپوش دار.
سِل: پارسي است و از آن {مسلول} ساخته شده كه برابر آن در فارسی چنين است : سل دار، تب بايا.
سُكر: این واژه پارسی و در چم : می، مستی آور، مستی بخش، سُست كننده، و خواب آور می باشد. از آن ساخته شده در تازی و برابر آن ها چنين اند :
1 – مُسكِر: فرآورده مستی بخش، می، آب ناز، باده، آب رَز، نبید، مست کننده.
افزای اين واژه {مُسكرات} است که برابرهای آن در پارسی می شوند: مستی آوران، مست کننده ها، سست کننده ها، نوشابه های مستی بخش.
سكه: این واژه پارسی است و از آن {مسكوك} و{مسکوکات} را داريم که هردو نادرست اند . برابرهای آنها در زبان پارسی می شوند: سكه زده(ها)، سكه شده(ها).
سِماجَت: ريشه اش {سمج} و در چم:
پافشاری، لجبازی، پيله كردن، يك دندگی، پی اَفشُری، و پی افشُردَن است .
سيّاس: ريشه اش { سياست} و {ساستاری} و چم آن :
سياستمدار،سياست پيشه، سياست باز، دولت یار، کشورآرا، زيرك، وچالاك است .
واژه {سياست} در هر دو زبان پارسی و تازی به كار می رود و برابر های آن در زبان پارسی چنین اند: آزمودگی، كاردانی، آگاهی، دانايی، كارآمدی، كاركُشتِگی، زيركی، پشت هم اندازی، دو رويی، نيرنگ بازی، ترفند گری، كيفر، سزا، شكنجه، آزار .
سيل: اين واژه پارسی و در چم:
تُند آب، توفان آب،آب ديوانه، زمين كَن، و پيچان آب است .
واژه هاي ساخته شده از آن در تازی و به كار گرفته در پارسی چنين اند :
1 – سَيّال: روان، گردنده، رونده، چرخنده، موج زننده، دوان.
2 – سَيّاله: چرخان، رونده، روان.
3 – مَسِيل: سيلگاه، سيلابگاه، رودگاه، آب كنده، آبگاه، تكاب، تكا، تند آبگير، آبراهه، آب رو، فراكن، فركند، شيار .
شَك: واژه ای پارسی در چم: دو دلی و گمان است و واژه های ساخته شده از آن در تازی و به كار گرفته در پارسی چنين اند :
1- شَكّاك: شك دار، دو دل، بد گمان، گماندار، بدبين، بد ديد.
2- مَشكوك: شك شده، گمان شده، درگمان، بد گمان، گمان برده، دو دل، شك دار، بودار، شايد.
شَهر: اين واژه پارسی است و از آن {شهريه} را داريم که در چم : پرداختی، آموزانه، ماهانه، و سالانه است .
واژه های ساخته شده به تازی از اين واژه كه درپارسی به كار گرفته شده اند چنين اند:
1- اِشتِهار: بلند آوازگی، نامداری، ناموری، نامبرداری، نام آوری، نام شدن، شناخته شدن، نام بر سر زبان ها افتادن .
2-شُهرَت: آوازه، ناموری، سرشناسي، نام خانوادگی، نامداری، بلندآوازگی، به نام شدن.
3-شَهِير: بلند آوازه، نامدار، سرشناس، نامور، شناخته شده، به نام، نامی .
4- مَشهُور: همانند {شهير} .
شَيّاد: ريشه اين واژه ی پارسی {شيد} و درچم: شيدگر، فريبكار، نيرنگ باز، دغلباز، كلاهبردار، دو رو، كلك زن، گول زن، چاچول باز، گمراه کننده، فريبنده، و فريب گر می باشد.
طِّب: ريشه اش {تَب} و در چم پزشگی است، از اين واژه در تازی ساخته شده اند:
1 – اَطِبا: پزشگان.
2 – طِبابَت: پزشگی .
3 – طَبيب: پزشگ .
4 – مَطب: پزشگ سرا، پزشگ گاه، پزشگ كده، درمانگاه، درمانسرا.
طَبَق: اين واژه پارسی است و بايد {تبغ} نوشته شود . ريشه آن { تَبَگ، تَنبگ، و تبوگ پهلوی} است،
واژه هاي ساخته شده از آن در تازی و برگشته به پارسی چنين اند :
1 – اَطباق: همانندی، با هم برابری، بر روی هم نشاندن، در برابر گذاشتن، همسانی، همتايی، با هم برابر كردن .
2- انطباق: همانند کردن، همسان کردن، برابرکردن، سازگار کردن، همانند کردن.
3 – تَطابُق: برابركردن، همانندی، سازگاری، برابری، همانند شدن، همانند سازی، همگونی، همداستانی، هم برابری .
4 – تَطبيق: مانند {تطابق} .
5 – مُطابِق: برابر، همتا، همانند، هم ريخت، هم سان، سازگار، جور، يكسان، يكنواخت، هم سو، هم كران.
6 – مُطابِقَت: همتايی، برابري، همساني، همانندي، يكساني، هم گوني، همگِني، سازگاري.
7 – مُطَّبَق: برنهاده، لايه لايه، تبغه تبغه، تخته تخته، برهم گذاشته، بر هم چيده، چيده چيده.
8 – مُنطَبِق: برابر، برهم چيده، برهم نهاده، همانند، يكسان، يك جور، همتا، همسان، همگن.
طَناب: اين واژه پارسي است و بايد{تناب} نوشته شود، نوشتن آن با وات {ط} نادرست است. چم اين واژه :
رَسَن بُلند، ريسمان كُلُفت، رَجه، ريجه، پالهَنگ .
از اين واژه در تازي داريم:
1 – اطناب: دراز كردن، به درازا، بيش گويي، بسيار گويي، پرگويي، دراز گويي، فزون گويي .
عَطر: اين واژه پارسی و نوشتن آن با وات{ط} نادرست است، درست آن {اَتر} و {اِتر} است، از این واژه دسته ای از واژه ها به شیوه ی تازی ساخته و در زبان پارسی جا انداخته اند كه بهتر است بکار برده نشوند مانند:
1 – عَطّار: اِتر فروش، خوشبو فروش، بویه فروش.
2 – عَطّاري: اِتركده، اتر فروشي، بویه فروشی.
3 – عَطر سازی: اتر سازی، خوشبو سازی، بویه سازی.
4 – مُعطّر: خوشبو و مشگو . اِتردار . بویه دار.
عَلَف: اين واژه پارسی و چم آن: گياه، رستنی ، روييدنی، و چرامين است. از اين واژه در تازی ساخته شده اند:
عَلاّف: علف فروش، گياه فروش، چرامين فروش، ذغال فروش.
عَلاّفی: علف فروشی، چرامين فروشی، ذغال فروشی، گياه فروشی .
غَش: واژه پارسی در چم : ناسَره، ناويژه، و لكه دار می باشد، از این واژه در تازی واژه های زير ساخته شده اند :
اِغتِشاش: به همريختگی، آميختگی، سره و ناسره، شلوغی، درهمی، پريشان گری، آشفتگی، برهم خوردگی، به همريزی.
مَغشوش: به هم ريخته، ناويژه، ناسَرِه، پريشان، آشفته، آميخته، پراكنده، درهم .
غَلَط: اين واژه ی پارسی با وات تازی نوشته شده و نادرست است، بايد {غَلَت} نوشته شود. واژه های ساخته شده از آن درزبان پارسی به شیوه ی تازی چنین اند:
1 – مُغالِطِه: غَلَت اندازی، نادرست گويی، شلوغ كاری، درهم گويی، آهو گويی، به لغزش اندازی.
2 – مَغلَطِه: همانند {مغالطه} .
3 – مَغلُوط: از بیخ و بن نادرست است: غَلَت .
غَمّاز: ريشه اش {غَمز} پارسی است كه از آن {غَمزِه} را نيز داريم . برابر های اين واژه در پارسی چنين اند : غمزه گر، با غمزه، با ناز، كرشمه گر، چشمك زن، سخن چين، دو به هم زن، دو رو، بد جنس، آشوبگر .
فَلَج: از اين واژه ی پارسی واژه های زير به تازی ساخته شده اند :
1 – اِفلِيج: زمينگير، فسرده اندام، تن بيمار، از كار افتاده، فلج.
2 – فالِج: زمينگير، فلج شده، فروهشته، فروهشتگي.
3 – مَفلوج: نگا به {افليج} .
فلك: پارسي و آرش آن: چرخ برين، چرخ، گردون، سِپِهر، گِردجا، گيتی، آسمان، آسمان بلند.
از اين واژه {فلكه} را در پارسی و تازی داريم كه به چم زيراست: چرخ، گِردگاه، ميدان، گرداگرد، زمين گرد، گردانگاه، گردجا .
از اين واژه در تازی ساخته شده اند:
1- فلك الافلاك: این واژه نادرست است زيرا به گونه ی تازی افزوده شده و { ال} تازی به خود گرفته است .
2– اَفلاك: فلك ها، آسمان ها .
3- اَفلاكيان: فلك نشينان، بالانشينان سپهر، فرشتگان، ایزدان، برتر نشينان، فروهرهای نیکان.
4 – فَلاكَت: درماندگی، بدبختی، سيه روزی، بيچارگی، خواری.
5 – مَفلوك: فلك زده، بدبخت، بيچاره، درمانده، بينوا، تهيدست، رنجور، خوار، پست .
فَهم: از اين واژه ی پارسی تازيان بهره فراوان گرفته و واژه های بسيار بترتیب زیرساخته و به زبان پارسی روانه كرده اند:
1 – اِستفهام: نشانه پرسش، پرسش، گنگي، پيچيدگي، پی جويی، جويايی، پرسيدن، پرسش آميز.
2 – اِستفهامي: پُرسش آميز .
3 – تَفاهُم: يكديگر را فهميدن، همآهنگی، همدلی، هم شناسی، هم انديشی، هم دريابی، نيوندی (همانند بيدردی).
4 – تَفهيم: ياد دادن، آگاه كردن، آموختن، فهماندن، نيوند دادن، آموزش دادن.
5 – فهيم: با فهم، دانا، خردمند، آگاه، فهميده، با خرد، فرزانه.
6 – مَفهوم: فهم شده، پی برده شده، درونمايه، چم، دانسته شده، دريافت، دريافتی، نيوندا، نيونده.
قاضِي: ريشه اين واژه {كاديك} پهلوی است در چم : داور، دادور، دادرس، كاديك.
اين واژه درپارسی باید: {غازی}و{كادی} نوشته شود، به گونه كنونی كه با وات های تازی نوشته می شود نادرست است. از اين واژه تازیان بهره فراوان گرفته و واژه های زير را ساخته و روانه ی زبان پارسی کرده اند:
1 – اِقتِضا: خواست، خواهش، انگيزه، درخور، درخواست، بايسته، خواهان، بايا، شايسته.
2 – تَقاضا: درخواست، خواهش.
3 – قَضا: پيشآمد، سرنوشت، رويداد، رخداد، داوری، داد وری، دادرسی، فرياد رسی، بخت، پيشانی نوشت.
4 – قَضاوت: كاديك گري، داوري، دادرسي، دادوري.
5 – قَضِيّه: داستان، چگونگي، كار، جُستار (همانند گفتار)، درونمايه، سرگذشت، رويداد.
6 – مُقتَضِي: درخور، شايسته، سزاوار، بايسته، خواهان.
7 – مُتِقاضي: درخواستگر، خواهشگر، درخواست كننده، خواهان، خواهشمند، خواهش كننده، خواستار.
قانون: ريشه اش {كانون} و ا بايد {غانون} نوشته شود، از اين واژه در تازی ساخته شده اند:
1 – تَقنِينِيِه: غانونگذاری، دات گذاری.
2 – مُقَنِن: غانونگذار، دات گذار.
قِسط: ريشه اين واژه {کِست} و {كاست} از بُن{كاستَن} در چِم {كم كردن} است.
اين واژه باید{غِست» و «كِست» نوشته شود، نوشتن آن با {ط} تازی نادرست است.
از اين واژه ی پارسی واژه های زیر به شیوه ی تازی ساخته شده و بزبان پارسی راه یافته اند:
1 – اَقساط: غِست ها، كِست ها، كاست ها {اقساط} از ديد دستوری و از نگر درست نويسی نادرست است زيرا با وات های تازي نوشته شده وشیوه ی تازی افزون گشته است .
2 – تقسيط: كاست كردن، پاره كاستی، كاست زمانی، بخش كردن، پاره بندی، زمان بندی، بخش بندی، غِست بندی.
كتف: این واژه پارسی و درچم :{شانه} و{دوش} است، افزای این واژه به {اكتاف} بگونه ی تازی نادرست است، باید {كتف ها} نوشته و گفته شود. از اين واژه در تازی {اكتف} درچم:{كتف دارو فراخ شانه} را داريم که نادرست است.
كَعب: اين واژه پارسی است و ريشه اش {كاب، كابوك، كابك} است كه {غاب} نيز شده است، تازی نویسان آنرا به نادرست { قاب} مي نويسند . چِم اين واژه در پارسی چنين است : ريشه سومِ شُمار، هر بند استخوان، هر اتاغ چهارگوش، آشيانه.
از اين واژه در تازی داريم :
1 – كعبه: آشيانه و اتاغ چهار گوش، نام بتكده تازيانِ پیش از اسلام كه امروز نيايش سوی مسلمانان است و خانه خدا نامیده می شود!!.
2 – مُكَعَب: شش آشيانه، شش چهار گوش، شش رويه، شش پهلو، توان سوم.
كلمه: ريشه اين واژه {كلوم} پهلوی است كه از آن{غلم} را هم داریم كه به نادرست {قلم} مي نويسند.
چم اين واژه در پارسی : {واژه} و {سخن} بوده است . از اين واژه در تازی واژه های زير ساخته شده اند :
1 – تَكلم: كلوم گويی، سخن گفتن، گپ زدن، گفتگو کردن.
2 – قَلَم: غَلَم ، خامه، كِلك (همانند پِلك).
3 – كَلام: سخن، كلوم، گفتار، گفتاره، گپ.
4 – كَليم: سخنور، كلوم گو، سخندان، سخنگو، گوینده.
5 – مُتكَلِم: كلوم گو، كلوم گر، گفت گر، گوينده، سخنگو، گويا، سخنور، سخن پرداز.
6 – مُكالمه: هم سخنی، هم كلومی، هم گفتاری، گفتگو، سخن گفتن، گفتگو كردن، گفتن و شنيدن، با هم گويي، كلوم گويی، گپ و گفت.
كَمُون: ريشه اش {كمين} و در چِم: نهان، پنهان، در پرده، پوشيده، پوشيدگی، و نهفتگی است.
لَج: از اين واژه پارسی واژه های زیر ساخته شده اند:
1 – لَجاجت: لجبازی، پافشاری، يكدندگی، پيله كردن، پی فشردن، دو پا در يك كفش كردن، ستيهيدن.
2 – لَجوج: لجباز، يكدنده، بد پيله، ستيهنده .
مال: اين واژه پارسی و ريشه بسياری از واژه های ساخته شده به شیوه ی تازی می باشد که بزبان پارسی راه یافته اند، چِم بنيادين آن { چهارپا، و {ستوران} است .
1 – تَمَول: مال فراوان، سرمايه، دارايی، توانگری، توانمندی.
2 – ماليات: (اين واژه من درآوردی و نادرست است) : باج، ساو، خراج، ستام، باژ .
3 – ماليات دولت: باج ديوانی، خراج ديوانی، سِتام ديوانی.
4 – ماليات ده: باژده، خراجگزار، باج ده، باژيان، مال گزار.
5 – ماليات گير: با ژبان، باجگير، باژگير، خراجگير، مال ستان.
6 – مُتِمَوِل: مالدار، سرمايه دار، دارا، توانگر، توانمند، بي نياز، پرتوان.
7- ماليه: پارسی است و از دو بخش {مال} و{يه} كه پسوند است فراهم آمده .
مايع: ريشه اين واژه {مايه} است كه بايد به همين گونه نيز در پارسی نوشته شود . چِم اين واژه بترتیب زیر می باشد: آبكی، آبگونه، آبگين، روان، آبدار، آبسان .
از این واژه در تازی{مايعات} ساخته شده است که نادرست است و باید{مايه ها} گفته و نوشته شود، آرش این واژه: آبگونه ها، مايه ها، آبسان ها.
مَسجد: اين واژه پارسی و ريشه اش {مَزگَت} و در چِم: نيايشگاه، ستايشگاه، مزداكَدِه، ميتراكده، و جايگاه آتش اشويی است. از اين واژه در تازی ساخته شده است :
1 – ساجِد: نيايشگر، ستايشگر، پيشاني بر زمين ساينده .
2 – سَجّاده: جا نماز، دستارخوان.
3 – سُجده: نيايش كردن، نيايشگری، پيشانی سايی بر زمين .
4 – سُجُود: بندگي، به خاك افتادن، پيشانی به خاك ساييدن.
5- مَسجُود: نيايش شده، ستايش شده.
مُدَمَق: پارسی تازی شده و ريشه اش {دَمَغ} و درچِم: نادان، گول، بيخرد، گيج، پكر، و الدنك است.
مَزبله: پارسی تازی شده، ريشه اش {زُبال} و چِم آن: زباله دان، خاكروبه دان، آشغال دان، آخال دان،
مُزَلَف: پارسی تازی شده، ريشه اش {زُلف} و چِم آن: زُلف دار، بچه بی ريش، هرزه، گمراه .
مُشَبَك: پارسی تازی شده، ريشه اش {شبكه} و چِم آن: شبكه شبكه شده،. سوراخ سوراخ شده، روزنه دار.
مَصلُوب: پارسی تازی شده، ريشه اش {چليپا} است كه در تازي به « صليب» دگرگون شده است، چم آن: دار زده، چليپا شده، به دار آويخته، دار آويز.
مُطَلا: پارسی تازی شده و ريشه اش{تلا} و چِم آن: تلاكاری شده، زر اندود، زر كاری شده، و تلا اندود است.
مَغموم: پارسی تازی شده، ريشه اش{غم} و چِم آن: غمدار، غمگين، غمزده، غمناك، افسرده، اندوهگين، پژمان، رنجور، نژند، پژمرده، اندوهناك، روان خسته، خسته دل، پريشان، درهم .
مَفتول: پارسی تازی شده، ريشه اش {فتيله – پليته} و چِم آن: فتيله دار، فتيله شده، تابدار، نخ های به هم پيچيده، ريسمان نخ تابيده، تار، سيم، شمش، پليته ای، پليته دار.
مُقّنی: پارسی تازی شده و ريشه اش {كنده آب} كه {كنات} و {غنات} شده و به گونه تازی و به نادرست {قنات} نوشته مي شود. از اين واژه به تازی {مقنی} ساخته شده است كه برابرهای آن در فارسي چنين اند: لاروب، آب كند، چاه كن، چاه خو، غنات كار، كنات كار، چاه كار.
مُكَلا : پارسی و ريشه اش {كلاه} است. برابرهای اين واژه من درآوردی: كلاه دار، با كلاه، كلا بر سر، كلاه سر.
مُلَقلَق: پارسی تازی شده . ريشه اش {لَغ} برابرهای آن در پارسی: لَغلَغو (لقلقو نادرست است)، لرزان، درهم، شل، ول، نگران، در هم شكننده، سُست، شكننده، آوا و خروش تند و تيز، ناپايدار.
مَلكوك: پارسی تازی شده و ريشه اش{ لَك}. از این واژه در پارسي {لكه} را هم داريم . برابرهای این واژه من درآوردی و نادرست در پارسی: لكه دار، چركين، ناپاك، آلوده، شُستَنی، لَك شده.
مُمهُور: پارسی تازی گشته، ريشه اش {مُهر} و برابر آن در پارسی : مُهر شده می باشد.
مُوج: پارسي است كه از آن واژه های زیر در تازی ساخته شده و به پارسی برگشته اند:
1 – تَمَوج: موج زدن، زير و رو شدن، بالا و پايين شدن، خيزاب دار.
2 – مُتِمَوِج: موجدار، خيزاب دار، پُر موج، پُرخيزاب.
3 – مَوّاج: موجدار، پر موج، موج زن، خيزاب دار، پُر خيزاب.
مُوَرَب: پارسی تازی گشته ، ريشه اش {اُرب} و {اُريب}، برابرهای آن در پارسي: كج، ناراست، خَميده، اُريب، كَژ، مَژ، برگشته .
ميل: واژه ای پارسی است كه تازی نوسان از آن واژه های زير را ساخته اند:
1 – تَمايُل: ميل داشتن، خواستن، گرايش، خواسته، آرزو، كج شدن، به يك سو كج شدن، كژ سويی، خواهان بودن، خواستاری.
2 – مُتِمايل: برگشته، كج، كژ، مژ، خميده، ناراست، دلبسته، دلداده، خواستار، گرايسته، گرايش، خواهان، جستجوگر، هوادار، آزمند، ميل دار، گراييده، گراينده، اُريب، ناراست.
3 – مايِل: مانندِ {متمايل}.
نِزاكَت: پارسی تازی شده از ريشه ی {نازک}، برابرهای اين واژه ی ساختگی در پارسی: ادب، فرهيختگی، ادبمندی.
نَسخ: اين واژه پارسی و ریشه اش{نسك} است، از این واژه ی پارسی واژه های بسیار مانند واژه های زیر به شیوه ی تازی ساخته شده و در زبان پارسی روان گردیده اند:
1 – اِنتساخ: رونوشت برداری، نَسك برداری، سِتُردَن، زدايش .
2 – اَستنساخ: رونويسی . رونوشت گيری. رويه برداری.
3 – مَنسوخ: زدوده شده، از ميان رفته، سترده شده، نيست شده، كهنه شده، بر افتاده، وازده، بيكاره، نا کارآمد.
4- ناسِخ: نيست كننده، پوچ كننده، از ميان بَرَنده، زدودنده، سِتُرَنده .
5- نُسخه: رونويس، رونوشت، برگ پزشگي، نامه، نوشته، يادداشت، برگه.
نَظَر: اين واژه همان {نِگَر} پارسی است كه تازی نویسان آنرا دستكاری كرده و از آن واژه های بسياری كه در پارسی نيز فراوان بکار می روند ساخته اند، مانند:
1 – اِنتِظار: چشمداشت، چشم به راهی، نگرانی، پَرمَر(همانند مرمر)، اميد، ديد به راهی، بيوس (همانند ملوس)، پَرگَر(همانند مرمر).
2 – اَنظار: نگرها، ديدها، چشمان، بينش ها.
3 – مَناظِر: ديدگاه ها، نگرگاه ها، چشم اندازها، دورنماها.
4 – مُناظِره: هم چشمی، هم چشمی در سخن گويی، همگويی، گفت و شنود، گفتگو، در كاويدن، دركاوش، ستيهيدن.
5 – مُنتَظِر: چشم به راه، ديده به در، چشم به در، نگران، پريشان، درنگ كننده، اميدوار.
6 – مَنظَرِه: نگرگاه، دورنما، چشم انداز، ديدگاه .
7 – مَنظُور: خواسته، آرمان، آرزو، ديد، چشميده، شمار شده، به شمار آمده.
8 – ناظر: نگرنده، نگهبان، ديدبان، ديده بان، بيننده، ديدگر، نگربان، پايش گر، به پا، بينا، كارگزار.
9 – نُظّار: ديدبانان، بينندگان، نگرگران، نگهبانان، پايشگران.
10 – نِظارَت: ديده وری، پاسداری، نگهبانی، ديدباني، سرپرستی، پاييدن، زير ديد داشتن، پايش (همانند سازش).
11 – نِظارِه: نِگَرِش، ديدن، ديده وري، نگريستن، بينندگي.
12 – نَظَري: نگری، ديدی، زودگذر، گذرا، ديد كوتاه .
13 – نَظَرِيه: نگريه، ديديه، ديدگاه، نگرش، راي، انديشه، دستور، خواسته.
14 – نَظَريات: ديدگاه ها، انديشه ها، راي ها، نگريه ها.
15 – نَظير: مانند، همسا، همتا، همانند، ديس، مانا. هَمبَر، برابر، دس(همانند بس)، همال، همدوش، دَش(همانند بس)، سار، چون .
16 – نَظيرِه: مانند، برابر، همتا، همگون، همگن.
همكردهاي واژه {نَظَر} چنين اند:
1 – ناظِر خَرج: ديدگرِ هزينه، كارگزار هزينه، وارس هزينه، بازرسِ هزينه، ديدورِ هزينه، اياردار، شماررس، شمار دار.
2 – نِظاره كردن: ديدن، نگريستن، زير ديد آوردن، چشم اندازي، چشم انداختن، پاييدن، پايشگري(همانند سازشگري).
3 – نَظَربازی: چشم چرانی، ديد زنی، نگربازی، ديد چرانی .
4 – نَظَر بلند: بزرگوار، بخشنده، نگر بلند، والا نگر، والا ديد، بلند نگرش، بلند نگر، ديد بلند، راد .
5 – نَظَرپاک: نگر پاک، چشم پاك، بی كينه، راد، با گذشت، مهر ورز، بي آز، بی غش، بی آلايش، پاكدل، پاك سرشت، والا.
6 – نَظَر تنگ: چشم تنگ، تنگ ديده، تنگ چشم، پست، پايين، فرومايه، بدبين، بدخواه .
نَقش: پارسی تازی شده و ريشه اش {نخش} است كه تازيان با دستكاری در آن وات{ق} را بجای وات{خ} گذاشته اند. برابر آن در پارسی چنين اند: نَخش، نَخشِه، پيكر، رد، نشان، پي، نگار، گَردِه، نگاره، برنامه، تنديس، راه كار، گزاره.
واژه هاي ساخته از آن در تازی كه در پارسی به كار می روند چنين اند :
1 – مَنقاش: موچينه، خار چينه، تيز ابزار، ناخن پيرا.
2 – مُنَقَّش: نگاشته، نگاری شده، نگارين، كنده شده، نگاردار، نگارگری شده، رنگين، رنگارنگ.
3 – مَنقوش: همانند {مُنَقَّش}.
4 – نَقّاش: نَخشِه گر، نَخش گر، نگارگر، چهره نگار، پيكر گر، چهره ساز، پيكر نگار، پيكر آرا، چهره پرداز، رنگ كار، رنگزن، رنگ آرا، نما كش، دورنما كش .
5 – نقّاشی: نَخشه كشی، رنگزنی، رنگ آرايی، رنگ كاری، نگاركشی، نگارگری، دورنما كاري، نماكشی.
6 – نَقشِه: گَردِه (همانند پَرده)، نَخشِه، برنامه، تنديس، راه كار، جهان پرده .
7 – نَقشِه كشي: برنامه ريزی، دوز و كلك سازی، دشمنی گری، زمينه سازی، رسم كشی، جهان پرده كشی.
8 – نَقش بَندي: نگارگری، زمينه سازی، نشان گذاری، نما كاری، تندیس سازی.
نُقل: پارسی است و بايد با {غ} به گونه {نُغل} نوشته شود، نوشتن آن به گونه كنونی نادرست است. چم اين واژه : { شكر بادام ريز} است . تازی شده اين واژه كه در پارسی به كار گرفته می شوند چنين اند :
1 – تَنَقُل: خوردنی، آجيل، خوردني های سرگرم كننده، نُغل ها.
2 – تَنَقُلات: آجيل ها، خوردنی ها، نُغل ها .
نور: پارسی و ريشه ی آن {آر،آتور، آتُر، و آترش} است از اين واژه {نار، انار، و آذر} را نيز داريم.
چِم این واژه: آتش، روشنايی، فروغ، رخشندگی، درخشش، و پرتو مي باشد.تازی نویسان از این واژه ده ها واژه دیگر ساخته و به پارسی برگردانده اند.
1 – اَنوَر: روشن تر، پر فروغ تر، درخشان تر.
2 – تَنوير: نورافشانی، فروغ افكنی، روشن كردن، آگاه كردن، ياد دادن، آموختن، روشنگری.
3 – مَناره: گلدسته، نورگاه، برج نور، نورجا، نوركده، پرتوافكن گاه، فروغگاه، روشنگاه .
4 – مُنَّوَر: نوراني، پر فروغ، پر نور، پر درخشش، روشن.
5 – مُنير: نوراني، درخشان، با فروغ، روشن، رخشان.
6 – نايِرِه: زبانه آتش.
7 – نيّر ، نيّره: نوراني، پر فروغ، پرتوافكن، درخشان.
وَرَق: پارسی است و بايد {وَرَغ} نوشته شود . ريشه اين واژه {برگ} است و بهتر آن است كه به همین گونه بكار رود .
در تازی از اين واژه {تَوَرُق} را ساخته اندكه برابرهای آن در فارسی می شوند: برگ برگ كردن، برگ برگ شدن، برگ زدن .
وَرَم: پارسی است و چِم آن: باد كردن، آماس كردن، پندام، و آماسیدن است. ساخته های تازی آن چنين اند:
1 – تَوَرُم: وَرَم كرده، آماس كرده، آماسيدن، برآمدن، آماس، باد كرده، باد كردن، ورم شده.
2 – مُتِوَرِم: باد كرده، وَرَم كرده، آماسيده، برآمده، ورآمده، آماس كرده، ورميده .
وزارت: پارسی تازي شده . ريشه اش {وزير} و {وچیر}است. برابر وزارت در پارسی {وزيری} است . همكرد تازی شده آن {وزارتخانه} است كه بايد: وزير سرا، وزيرگاه، وزيرخانه، وزيركده، وزيرجا، وزيرگان، و دیوانخانه نوشته شود.
هِندِسِه: پارسی تازی شده . ريشه اش {اندازه} می باشد . اين واژه در پارسی دارای برابرهاي زير است :
دانش اندازه يابی، اندازه گيری، هَندازی، كَنداگری، پيمايشگری.
از تازی گشته ی اين واژه در پارسي داريم :
1 – مُهَندِس: پيمايور، هندازور، هنداياز، اندازه ياب، اياره گر، كنداگر، پيمايش گر، هندازياب.
2 – مُهَندِسی: پيمايوری، هندازيابی، پيمايشگری، كنداگری، هندازوری.
دیدگاهها
سپاس از کار ارزنده هم میهن فرهیخته ، واژه های پارسی فراوان دیگری در نسک دینی پدیدار می باشد ، وازگانی چون :
اسر =ازل
اپس= ابد
پاریدیز= فردوس (در لاتین پارادایز و در پارسی امروز پردیس)
و...