شهرستان لنگرود با 2/441 کيلومتر مربع وسعت در ناحيه شرق گيلان واقع است و از شهر رشت مرکز استان 60 کيلومتري فاصله دارد .
اين شهرستان از شمال به درياي خزر، از جنوب و غرب به شهرستان لاهيجان و از شرق و جنوب به شهرستان رودسر محدود مي‌شود.
لنگرود که يکي از شهرهاي زيباي گيلان به شمار مي‌آيد،
چشم اندازهاي طبيعي و بکري دارد.درجنوب شهرکوه‌هاي سر به فلک کشيده ليلاکوه قرارداردکه از بالاي آن شهر ودر مناطق دورتر ساحل نيلگون درياي خزر ديده مي‌شود.
لنگرود از دو بخش کوهستاني و جلگه‌اي تشکيل شده است.بخش کوهستاني آن داراي هزاران هکتار باغ چاي است که دامنه‌هاي اين ناحيه کوهستاني تا ارتفاع تقريبي 1300 متر ازسطح دريا پوشيده از جنگل است. قسمت مرکزي و شمالي لنگرود نيز جلگه‌اي است و توسط رودخانه‌هاي شلمان و لنگرود آبياري مي‌شود.
رودخانه لنگرود از رودهاي بزرگ و پرآبي است که سابقه کشتيراني داشته وکشتي‌هاي حامل بار از شوروي سابق از طريق بندر چمخاله درآن تردد مي‌کردند ونام لنگرود به دليل آنکه لنگرگاه کشتي‌ها بوده از آن گرفته شده است. اين رودخانه اکنون به دليل ورود فاضلاب‌هاي شهري اهميت خود را ازدست داده است.
*رونق كشاورزي
كشاورزي در لنگرود همچون ديگر مناطق استان گيلان رونق خوبي دارد و از محصولات عمده آن مي‌توان برنج، چاي و صيفي را نام برد. صيد ماهي در اين شهر جايگاه ويژه‌اي دارد وشلمان رود و رودخانه لنگرود و شعبه‌هاي آن كه به دريا مي‌ريزند، از اهميت صيدگاهي زيادي برخوردار است. بامبوبافي و پرورش كرم ابريشم نيز از ديگر فعاليت‌هاي رايج اين شهرستان است.فشکالي محله، سوتال محله، در مسجد، کاسه گر محله، قصاب محله، گشته مردخال، انزلي محله و راه پشته از محله‌هاي لنگرود است که هر يک اعتبار ويژه‌اي دارد.
در جمعه بازار لنگرود مي‌توان ضمن خريد ارزان، صنايع دستي اين شهر همچون گيوه، لباس‌هاي محلي، دست بافته‌‌هاي سنتي، منبت و صنايع چوبي را به سوغات برد.
* تاريخچه لنگرود
اين شهرستان در دوره سلجوقيان و خوارزمشاهيان جزيي از لاهيجان مركز ولايت بيه پيش بوده و بوسيله سلاطين محلي يعني سادات كيا اداره مي‌شده است.
در دوره صفويان، بويژه در دوره سلطنت شاه عباس اول، شهر لنگرود مرکز حوادث مهمي بوده است. فرار احمد خان حاکم لاهيجان از لنگرود و دستگيري اعضاي خانواده وي توسط کيا فريدون حاکم گيلان و تحويل آنها به شاه عباس، از جمله رويدادهاي مهم اين دوره است.
نادرشاه افشار براي سرکوب تاتارهاي شرق مازندران و توسعه تجارت و دستيابي به دريا، لنگرود را براي ايجاد پايگاه دريايي و کارخانه کشتي‌سازي انتخاب کرد و در توسعه آن کوشيد.
در زمان قاجار نيز لنگرود مورد توجه قرار گرفت.
اين شهر به علت شروع جنگ جهاني دوم مجال انجام شهرسازي با اسلوب جديد را تجربه نكرده ولي در سال‌هاي اخير بيش از پيش با حومه خود به رونق و پيشرفت‌هاي سريعي نايل آمده‌است.
از نوشته‌هاي تاريخي چنين استنباط مي‌شود که زمين‌هاي اطراف لنگرود مساعد بوده و به مرور زمان و با توسعه بازرگاني در گيلان، لنگرود هم رونق يافته و در زمينه‌هاي کشاورزي بويژه کشت کنف و پرورش کرم ابريشم از شهرهاي مهم به شمار مي‌آمده است.
در بسياري از يادداشت‌هاي قديمي لنگرود با عنوان (فرضيه) ياد شده (فرضيه لنگرود) كه حکايت از بندري بودن ناحيه بوده و هنوز هم بندر چمخاله که در 10کيلومتري شمال شرقي اين شهر قرار دارد، نام بندري خود را حفظ کرده است.مورخان معتقدند بازار لنگرود در دوره سلجوقيان و خوارزمشاهيان پا گرفت در دوره غزنويان رشد کرد و به تدريج در دوره صفويه، افشاريه و قاجاريه بويژه در زمان فتحعلي شاه قاجار رونق يافت.
*آثار تاريخي
لنگرودعلاوه بر چشم اندازهاي بکر وطبيعي، آثار تاريخي ديدني
بسياري دارد که از آن جمله مي‌توان به اين آثار اشاره کرد.
*پل خشتي لنگرود
اين پل روي رودخانه لنگرود از خشت و آجر ساخته شده است. پل خشتي، معروفترين بناي تاريخي لنگرود است و به نام محلـي «خشته پورد» شهرت دارد.
اين رودخانه از يکي از آبراه‌هاي سفيدرود سرچشـمه مي‌گيرد و کامـلا از مرکز شهر لنگرود مي‌گذرد، پل خشتي لنگرود از آنجا که در مرکز شهر و در جاي مناسبي قرار دارد کماکان در رفت و آمـد اهالي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.اين پل به خاطر جنس مواد به کار رفته و شکل ويژه اش، همواره مورد توجه بوده است.
طول اين پل بيشتر از 37 متر و عرض آن 5/4 متر و ارتفاع بلندترين نقطه آن از سطـح رودخانه 75/9 متر است و دو دهانه فراخ دارد.
پل خشتي لنگرود، «فشکالي محله» را به «راه پشته»؛ دو محله از محله‌هاي بزرگ شهر لنگرود، وصل مي‌کند.
پل خشتي لنگرود را شخصي به نام حاجي آقا پرد و به دستور حاجي آقا بزرگ منجم‌باشي، در زمان سلطنت فتحعلي شاه، ساخته است و مربوط به دوران صفويه است، هرچند بعضي از بوميان منطقه آنرا به عهد تيموري و ايلخانيان نسبت مي‌دهند ولي سند و مدرک معتبري در اين باره در دست نيست.
*خانه منجم باشي
خانواده منجم باشي گيلان، همزمان با روي کار آمدن آقا محمد خان قاجار صاحب نام و عنوان شدند و نخستين عضو اين خاندان که منجم باشي لقب گرفت، ميرزا صادق بودکه در سال 1212 هجري قمري جسد بنيانگذار سلسله قاجار را براي تدفين به کربلا برد.
خانه منجم باشي در فشکالي محله در جنب سبزه ميدان لنگرود از يادگارهاي اين خاندان است. اين خانه تا امروز باقي مانده و شامل بيروني، اندروني، خلوت خانه، مسجد، حمام و اصطبل است.
*خانه دريابيگي
يکي از خانه‌هاي قديمي لنگرود، خانه دريابيگي از خانواده‌هاي سرشناس گيلان است.اين بنا از دو طبقه هم‌کف تشکيل شده است و اتاق‌هاي آن، داراي اُرُسي‌هاي چوبي مشبک است. در درگاه بنا، درها به يک دالان و هشتي کوچک راه مي‌يابد.
*بقعه دوازده امام
در منطقه ملاط، بقعه اي وجود دارد كه بسيار قديمي است و به دوازده امام معروف است.
*بقعه آقا سيد حسين
بقعه آقا سيد حسين فشکالي محله از آثار تاريخي با ارزش است. ظاهراً مدفن سيد حسين کيا از سادات کيايي است که در سال 796 هـ.ق در قريه راه پشته مي‌زيسته است. درهاي دو لنگه آن کنده کاري و مربوط به سال 1200 هـ.ق است.
*جاذبه‌هاي گردشگري
چمخاله- چمخاله در گذشته، بندر لنگرود بود و از اين بندر كالاهاي زيادي به خارج صادر مي‌شد.
اين بندر با توجه به جلوه‌هايي از طبيعت جنگل و دريا و برخورداري از هواي بسيار مطبوع يكي از منحصر به‌فردترين مكان‌هايي است كه گردشگران مي‌توانند از آن ديدن كنند.
آلاچيق‌ها و محوطه سازي جذاب در اين سواحل فرصت مناسبي را براي گردشگران فراهم مي‌كند كه به تماشاي دريا و چشم اندازهاي طبيعي اطراف آن بنشينند.
ساحل زيباي چمخاله با داشتن مجتمع‌هاي ساحلي و تفريحي متعددي، هر سال پذيراي هزاران گردشگر است.
کومله ـ کومله شهري سرسبز در 5 کيلومتري شهر لنگرود است که در اطراف آن به راحتي مي‌توان زمين‌هاي زير کشت برنج وچاي وکارخانه‌هاي چاي خشک کني و باغ‌هاي مرکبات را ديد.
پارك فجر، بزرگ ترين پارك لنگرودبا استخرو جزيره‌هاي متعدد و امكانات قايق سواري كه در قسمتي از تالاب كياكلايه در بولوار لنگرود به رودسر در داخل شهر قرار گرفته، استخرهاي چاف و مناطق زيبا و خوش آب و هواي ليلا کوه، طبيعت بکر اطاقور، تالاب طبيعي کيا کلايه با انواع پرندگان دريايي (براي رفتن به داخل تالاب نياز به مجوز است)، پارك جنگلي بلوردكان، پارك جنگلي خرما و منطقه ييلاقي هلودشت نيز از ديگر جاذبه‌هاي گردشگري اين شهر هستند.
روزنامه ی اطلاعات - دی 1391 خورشیدی
مهدی زیدآبادی نژاد
