هنر در شاهنامه

هنر در شاهنامه

هنر بهتر از گوهر نامدار

هنرمند را گوهر آید به کار

تو را با هنر گوهر است و خرد 

روانت همی از تو رامش برد

****

هنر با نژاد است و با گهر است 

سه چیز است و هر سه به بند اندرست

هنر کی بود تا نباشد گهر؟

نژاده کسی دیده ای بی هنر؟

گهر آنکه از فر یزدان بود 

نیازد به بد دست و بد نشنود

نژاد آنکه باشد ز تخم پدر

سزد ایدر از تخم پاکیزه بر

هنر آنکه آموزی از هر کسی

بکوشی و پیچی ز رنجش بسی

ازین هر چه گوهر بود مایه دار 

که زیبا بود خلعت کردگار

چو این هر سه یابی خرد بایدت 

شناسنده نیک و بد بایدت

****

هنر مردمی باشد و راستی

ز کژی بود کمی و کاستی

***

هنر کم شود نا سپاسی بجای

روان تیره ماند به دیگر سرای

****

هنر بهتر از گفتن نابکار 

که گیرد ترا مرد داننده خوار

***

هنر نزد ایرانیان است و بس 

ندارند شیر ژیان را بکس

همه یکدلانند و یزدان شناس

به نیکی ندارند از بد هراس

***

اگر تخت جویی هنر بایدت 

چو سبزی دهد شاخ بر بایدت

چو پرسند پرسندگان از هنر

نشاید که پاسخ دهی از گهر

گهر بی هنر ناپسند است و خوار 

برین داستان زد یکی هوشیار

نگر تا چه گفت آن خردمند مرد 

درین بیت خواهم تو را یاد کرد

که گر گل نبوید زرنگش مگوی

کز آتش نجوید کسی آب جوی

توانگر به بخشش بود شهریار 

به گنج نهفته نشد نامدار

به گفتار خوب از هنر خواستی

به کردار پیدا کن آن راستی

هر آنکس که جویدهمی برتری 

هنرهاش باید درین داوری

*****

هنر جوی و با مرد دانا نشین

چو خواهی که یابی ز بخت آفرین

****

هنرمند را شاد و نزدیک دار

جهان بر بد اندیش تاریک دار

****

هنرمند با مردم بی هنر 

بفرجام هم خاک دارد به سر

ولیکن از آموختن چاره نیست

که گوید که دانا و نادان یکیست؟

***

چو با مرد بدخواه باشد نشست 

چنان کن که نگشاید او بر تو دست

چو جوید کسی راه بایستگی

هنر باید و شرم و شایستگی

نباید زبان از هنر چیره‌تر   

دروغ از هنر نشمرد دادگر

همین است رای و همین است راه  

بیزدان گرای و بیزدان پناه

****

هنر زیر افسوس پنهان شود

همان دشمن از دور خندان شود

هنر خود دلیریست بر جایگاه

که بد دل نباشد سزاوار گاه

دگر کهتر آن مرد باهنگ و جنگ

که هم با شتاب است و هم با درنگ