چگونه شاهنامه را به کودکان و نوجوانان بشناسانیم؟

بهتر است آشنایی کودکان و نوجوانان با شاهنامه با قصه گویی آغاز شود.
باید بازنویسی هایی از شاهنامه را انتخاب کنیم و در اختیار کودکان و نوجوانان قرار دهیم که ریزه کاری های داستان های شاهنامه را بهتر منتقل کنند و نثر روان و ساده ای داشته باشند. آن هایی که لحن حماسی و طنین کلام منظوم شاهنامه را دارند و واژگان و ترکیب ها به گونه ای در نثر آمده اند که توان روخوانی شاهنامه را تقویت می کنند، مناسب ترند.
در آشنا کردن کودکان و نوجوانان با شاهنامه، هدف را قصه گویی و شادی و لذت قرار دهید و بر جنبه داستانی متن تاکید کنید. درک مفاهیم را به عهده ی مخاطب بگذارید.
در هر سه بخش  شاهنامه ( کهن، میانی و تاریخی) به ویژه در بخش کهن که اساطیری است، گفت و گو و  برنامه ی آموزشی، کارآیی چندانی ندارد و موجب فروکش کردن شور و شوق ناشی از شنیدن داستان ها و کاهش لذت می شود.
در گزینش داستان ها محدودیتی برای گروه های سنی مختلف نیست، اما اگر مخاطبان شما آشنایی با شاهنامه را تازه شروع کرده اند، روایت های کوتاه، ساده و قابل فهم را پیش از داستان های بلندتر بیان  کنید. برای نمونه، با  داستان های  "پیدایش آتش" ، "جنگ سیامک با دیوان" ، "فرانک" ،"هفت خان رستم" و ... شروع  کنید و  بعد  داستان  کاوه ی  آهنگر ، زال و رودابه ، سیاوش ، رستم و اسفندیار و ... را  بگویید .
در ترویج داستان های شاهنامه نباید شتاب زده عمل کنیم. بهتر است بدون شلوغ کردن ذهن مخاطبان، فرصت دهیم از داستان شگفت زده شوند ، لذت ببرند ، به شوق بیایند و با داستان بازی کنند.  برای مثال، کودکان، چوبی را به عنوان اسب برگزینند، خودشان را هوشنگ شاه بپندارند، بتازند و تیر اندازی کنند. این گرایش به تجربه در نوجوانان هم دیده شده است و باید به آن  امکان بروز داد.
" صندلی داغ " تجربه ی خوبی است. سام  را با ماسک روی صندلی می نشانیم و درباره ی کارهایش از او می پرسیم :"چرا فرزندت را در کوه گذاشتی؟ " یا زال را : "وقتی برای اولین بار پدرت را دیدی چه احساسی داشتی؟" ،"زبان او را می دانستی؟" و ... .
اجرای نمایش خلاق و تهیه ی دیوار نگاره، نقاشی و کلاژ از صحنه های داستان یا فضا سازی و مجسمه سازی از شخصیت ها با گل سفال، برای کودکان و نو جوانان بسیار جالب است. در این کارگاه ها باید از گواش، رنگ و روغن و پاستل استفاده کرد، چون برای کودکان امکان خلاقیت بیشتری را فراهم می کنند.
برگزاری جشنواره یا بالماسکه ی  قصه های شاهنامه در مهد کودک ها، دبستان ها و راهنمایی ها و اجرای برنامه ی نقالی ، نمایش و ... از سوی دانش آموزان می تواند خاطرات خوشی در ذهن شان به جا  بگذاردو انگیزه ی  غواصی بیشتر در این کتاب را که همچون دریاست، به وجود آورد.
تهیه ی فیلم و آلبوم عکس از فعالیت های شاهنامه خوانی و برگزاری نمایشگاهی از آن ها و دعوت از دانش آموزان، والدین و مسولان مدرسه برای بازدید، انگیزه ی خوبی برای ادامه ی شاهنامه خوانی است.
در صورت امکان نمایش فیلم از کار نقالان و پرده خوانان شاهنامه، برای همه ی گروه های سنی گیرایی دارد.
اگر متن داستان ها را کوتاه کنید و از کودکان بخواهید به شکل آهنگین آن را بخوانند،  بی گمان بر  گیرایی هرچه بیشتر داستان و لذت و شادی کودکان تاثیر خواهد داشت.

چگونگی خواندن شاهنامه، در شوق انگیز کردن آن برای کودکان و نوجوانان بسیار مؤثر است.  مروج (شاهنامه خوان) باید مسلط، خوش صدا و آشنا به فن بیان باشد.

اگرازسن ۱۱ سالگی به بعد، خود نوجوانان علاقه نشان دادند، لطافت ها وعشق ها را در داستان ها برجسته کنید. عشق به جنس مخالف ، عشق به ایران و مردم آن، نیکی و صلح و ....

کتاب های باز نویسی شده را در اختیار کودکان و نوجوانان بگذارید. فرصت دهید با تماشای تصاویر، بدون توضیح شما صحنه های داستان راتجسم کنند و تصویری عینی در ذهن شان پدید بیاید.

پس از آشنایی با چند داستان، بیان چگونگی آغاز سرودن شاهنامه، زندگی فردوسی، رنج سی ساله ی او برای حفظ هویت ایرانی و زبان فارسی که این شاعر را جاودانه ساخته است، انگیزه و علاقه مندی به خواندن این کتاب را افزایش می دهد.
آگاهی از نظرات شاعران و ادیبان کشورهای دیگر و نهاد های فرهنگی جهانی  از جمله یونسکو و ... همچنین معرفی ترجمه های شاهنامه و توضیح در این باره که  ژول مول فرانسوی در سده ی ۱۹ میلادی سی سا ل ز عمر خود را  برای ترجمه ی شاهنامه گذراند، نوجوانان را سرشار از اعتماد به نفس و افتخار  می کند. آن ها به خود خواهند بالید که جهانیان به این اثر برجسته ی حماسی فارسی چنین قدر می نهند. حس میهن دوستی  در آ ن ها نیرو می گیرد و کنجکاوی شان برای خواندن شاهنامه بیشتر می شود. - بن مایه : http://ketabak.org