مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

علويجه شهری با قدمت تاریخی بسیار

شهرعلويجه شهري است با قدمت تاريخي بسيار زياد که آثار و خرابه‌هاي باقيمانده از آن گواه اين ادعا ست. ‏

در گذشته همانند امروز، شهر علويجه در استان اصفهان منطقه‌اي آباد و پر رونق بوده است. در شهر علويجه آثار تاريخي زيادي وجود دارد که کاروانسراي عباسي (متعلق به دوره صفويه) در روستاي حسنيجه، خرابه‌هاي معابد زرتشتيان (معروف به قلعه سنگي)، قلعه معروف نادري (متعلق به دوره افشاريه)، قلعه کهنه و قلعه پايين و مسجد بزرگ از مهمترين اين آثار است. يکي از آثار تاريخي مهم علويجه امامزاده شاه شمس الدين محمد(ع) است که در 2 کيلومتري جنوب غرب علويجه و بر روي کوه واقع است. ‏

وجود دو نقطه، يکي معروف به قلعه گبري که خرابه‌هاي آن بر فراز يکي از تپه‌هاي اطراف علويجه وجود دارد و ديگري، قلعه‌اي معروف به قلعه سنگي در جوار کوه امامزاده شاه شمس الدين محمد (ع)، مي‌تواند نشانگر قدمت اين شهر تا پيش از ظهور اسلام باشد.

از ديگر دلايل قدمت شهر علويجه وجود خرابه‌هايي معروف به سرخاله‌است که در آن آثار و بقاياي خانه‌هاي قديمي به خوبي مشهود است. اين محل در طول زمان به سمت شرق و به محلي که معروف به دربند است منتقل شده است.‏

در ادوار تاريخي (احتمالاً دوره افشاريه) به منظور امنيت ساکنين و نيز استقرار نيروهاي نظامي براي جلوگيري از حمله مهاجمين قلعه‌اي معروف به قلعه نادري ساخته شد که بقاياي آن در بافت قديمي شهر علويجه موجود است. سپس در جوار آن قلعه‌هاي ديگري به نام‌هاي قلعه کهنه و قلعه پايين بنا شد.

پس از گذشت مدتي از سکونت جمعيت در داخل اين قلعه‌ها، به دليل افزايش جمعيت و نيز امنيت نسبي، علويجه خارج از قلعه‌ها گسترش فيزيکي داشته که بيشترين گسترش به طرف غرب بوده ‌است. از مهمترين آثار باقيمانده در اين شهر از دوران گسترش خارج از قلعه‌ها مي‌توان به مسجد بزرگ يا مسجد جامع اشاره کرد که هنوز در بافت قديم علويجه پابر جا است. ‏

بلندترين نقطه شهر علويجه با ارتفاع 1980 متراز سطح دريا در شمال و گودترين نقطه با ارتفاع 1840 متر از سطح دريا در جنوب شرق شهر واقع است. ‏

شهر علويجه از شمال به چهار کوه، از جنوب به تيرچه، از شرق به گدار گله گو و از غرب به روستاي حسنيجه محدود مي‌شود.‏

‏ ارتفاعات زنگاري، کلنگ، چهارکوه، تيرچه از مهمترين ارتفاعات علويجه است. ‏

رودخانه خشکرود، که از ارتفاعات رشته کوه‌هاي بلغويي سرچشمه مي‌گيرد از جنوب علويجه مي‌گذرد و پس از آن به زاينده رود مي‌ريزد.‏

‏ شهر علويجه از نظر آب و هوايي در منطقه خشک و نيمه خشک قرار گرفته است.

بالاترين ميانگين دما در تير، 5/27 درجه سانتيگراد و کمترين درجه حرارت در دي، با ميانگين 2/1 درجه سانتيگراد است. بيشترين ميزان بارندگي در دوره سرد سال در ماه‌هاي آذر و دي اتفاق مي‌افتد.

تا حدود 50 سال پيش، علويجه به شکل نواري باريک در راستاي غربي و شرقي امتداد داشت و عرض شمالي - جنوبي آن حداکثر به 300 متر مي‌رسيد.

ولي بعد از آن به دليل عواملي مانند ايجاد چاه آب، شبکه آبرساني، ساخت مراکز آموزشي و اداري، گسترش فيزيکي شهر به سمت شمال مورد توجه قرار گرفت. در سال‌هاي اخير به منظور نگهداري باغ‌ها و زمين‌هاي کشاورزي از گسترش در شرق و غرب تا اندازه‌اي جلوگيري شده است. براي ايجاد تعادل در ساختار شهر و سهولت در خدمات رساني، توسعه فيزيکي شهر به سمت شمال توصيه شده است.‏

نژاد مردم علويجه از نوع آريايي است وزبان آنان فارسي است که در آن از واژه‌هاي اصيل فارسي استفاده مي‌شود.

*جاذبه‌هاي گردشگري ‏

غار سنگريز: اين غاردر شمال غرب اصفهان و 15 کيلو متري شرق علويجه قرار گرفته‌است. با ورود به محيط تاريک غار و طي يک مسير مارپيچ کوتاه و با شيب ملايم، به نخستين تالار غار مي‌رسيم که ستون‌هاي آهکي زيباي استالاگميت و استالاگتيت در آن خودنمايي مي‌کند و قنديل‌هاي بزرگ با ساختاري گل کلمي شکل در همه جا به چشم مي‌خورد. در سکوت و تاريکي وهم انگيز غار صداي ريزش قطرات آب که از سقف غار مي‌چکد، شنيدني است.

در کل غار 6 يا 7 تالار وجود دارد که به جز يکي از آنها که سنگي است، بقيه تماماً پوشيده از قنديل‌هاي آهکي از جنس کلسيت و آرگونيت است.

براي ساخته شدن هر سانتي متر از اين ستون‌هاي آهکي زمان زيادي سپري شده ‌است. آهک‌هاي اين غار متعلق به دوران کرتاسه ازدوره‌هاي زمين‌شناسي ‌است ولي مسلماً غار در دوران‌هاي بعدي و شايد در جريان کوهزايي اخير يا به دليل وجود جريان‌هاي آب‌هاي زير زميني ايجاد شده‌است.

در ضمن کف غار پوشيده از خاک رس است که از انحلال آهک‌هاي فوقاني است.

جانوران غار خفاش‌ها و مارها هستند و به دليل نبودن نور کافي، غار بدون پوشش گياهي است.‏

‏*کوه گبري (قلعه گبري)

گبري تپه‌اي تاريخي است که آثار و بقاياي قلعه تاريخي گبري بر روي آن وجود دارد و به دوران پيش از اسلام برمي گردد.

در زبان محلي ابتدا به آن گوري و سپس گبري گفته شده‌است.

اين تپه باستاني که در دوران پيش از اسلام محل زندگي اقوامي بوده، هنوز آثار و بقايايي از زندگي آنان را در خود به يادگار دارد و دردوران پيش از انقلاب بارها مورد تجسس قرار گرفته‌است.

‏*استخر طبيعي قوره

اين استخر طبيعي در واقع يک کانال زيرزميني است که آب قنات را از زير رودخانه فصلي شهر منتقل مي‌کند.

طراحي اين کانال به گونه‌اي ‌است که با استفاده از اختلاف سطح آب در دو طرف، آب از يک طرف کشيده (قوره پايين کش) و به طرف ديگر مي‌رود و جريان خنک و مطبوع آن همگان را به شنا در آن ترغيب مي‌کند.


‏*کوه چهار کوه

اين کوه که در شمال علويجه قرار دارد، زيبايي ويژه‌اي به شهر داده وشهر در بستري از دامنه اين کوه قرار گرفته‌است.

‏‏*کوه تيرچه

‏ تيرچه کوهي کم ارتفاع است که چون مشرف به باغ‌ها و زمين‌هاي کشاورزي است، چشم انداز زيبايي دارد.


‏*کوه چهل دختران

کوهي کم ارتفاع مشرف به باغ‌هاي علويجه‌است. ايوانچه طبيعي که در اين کوه وجود دارد، چشم انداز بسيار زيبايي از باغ‌ها وکشتزارها دارد.


‏*سياهکوه

اين کوه در 25 کيلو متري شرق علويجه واقع است ودر دامنه آن کوه کنده وآغل معروف سياهکوه قرار دارد. حد شرقي مراتع اين محل به کشتزارقلعه خواجه مي‌رسد


‏*کوه بلغويي

‏ اين کوه دنباله ارتفاعات رشته کوه زاگرس است. بلغويي در قسمت غرب و شمال غرب شهر علويجه و روستاي حسنيجه واقع است و به علت مرتفع بودن، از نزولات و بارندگي‌هاي خوبي برخوردار است وبيشتر ماه‌هاي سال پوشيده از برف است.

*سلسله قنوات نادري

در شهر علويجه سه رشته قنات تاريخي معروف به قنوات نادري وجود دارد که علاوه بر آبياري باغ‌ها و کشتزارهاي علويجه، مردم از طراوت و زيبايي آنها و ورودي چاه‌ها و دشت سر سبز اطراف آنها، براي تفريح استفاده مي‌کنند. از جمله منطقه نابر که بصورت تفريحگاه طبيعي مردم درآمده است. گفتني است، يک رشته از اين قنوات، معروف به قنات کهريزنو از زير بافت شهر عبور کرده و مردم از طريق ورودي‌هايي که در سطح شهر به زير زمين ساخته بودند و به«زير او» يا «زير آب»معروف بودند به آب اين قنات دسترسي داشتند که بعدها به دليل مسائل بهداشتي و حفظ امنيت جاني مردم بويژه کودکان اين ورودي‌ها بسته شدند.

*مسجد نبي اکرم (ص)

اين مسجد درفهرست ابنيه تاريخي به ثبت رسيده‌است.

‏*صنايع دستي

‏ در شهر علويجه در گذشته صنايع دستي چون گليم بافي، گيوه بافي، بافت کرباس و نمد مالي رواج داشته‌است و اکنون نيز هنرمندان علويجه علاوه بر پرداختن به اين هنرها، در رشته‌هايي چون معرق، منبت، گليم حجمي و رشته ابداعي جوانان اين شهر يعني معرق سنگ فعاليت دارند. ‏

‏*صنعت

‏ صنعت در علويجه با وجود شهرک صنعتي علويجه با بيش از 80 کارخانه فعال و همچنين صنايع کارگاهي نيمه مزاحم شهري، از تحرک خوبي برخوردار است.‏

‏*کشاورزي ‏

‏ کشاورزي در علويجه به دو صورت سنتي و مدرن انجام مي‌گيرد که البته با مشکلاتي چون خشکسالي روبرو است. از جمله محصولات کشاورزي اين شهر، انگور، توت و بادام است ودر دهه‌هاي اخير ميوه هلوي علويجه نيز شهرت يافته است.

بن مایه : روزنامه ی اطلاعات

 

دیدگاه‌ها  

+2 # HOSEIN 1396-09-27 00:20
سایتتون واقعا عالیه اما اگه درباره ی اساتید معروف تاریخی علویجه نیز مینوشتید خیلی عالی تر میشد




با تشکر
پاسخ دادن
0 # احسان 1399-03-24 01:17
سلام سایت خیلی خوبی دارید و از اطلاعاتی که درباره ی شهر عزیزم بهم دادید خیلی ممنونم
پاسخ دادن
0 # رضا کمالی علویجه 1399-11-24 00:32
سلام با تشکر از اطلاعات وتحقیقات خوب شما من طی بررسی هایی که کرده ام به این مطلب برخورد کردهام که شهر علویجه قدمتی بیش از سه هزار ساله دارد و با توجه به این که در ایران باستان پسوند جه به معنی مکان بکار رفته نام این شهر آلاویجه که آلا به معنای گرما و جه به معنی مکان است یعنی محل گرم همان گونه که یکی از اسامی ایران قدیم آریاویج یعنی محل آریاییها است با تشکر رضا کمالی علویجه (نوه صادق کمالی علویجه)
پاسخ دادن
0 # مهدی صادقی 1402-08-04 11:58
طبق گفته اجدادمون ما عربهایی هستیم که اصفهان را فتح کردیم و اینجا ساکن شدیم
پاسخ دادن

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML