مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

زبان شعر امروز

اسماعيل اميني

درباره زبان شعر امروز، حرف هاي فراوان وحتي متناقض بسيار شنيده ايم. برخي از آنها فراگيرترند؛ مثلاً:

- در زبان شعر امروز، ادات تشبيه، به ويژه ادات تشبيه قديمي جايي ندارد. اگر شاعري از «چو»، «چونان»، «به سان» و مانند اينها استفاده کند؛ زبان شعرش، زبان شعر امروز نيست.

- بسياري از واژه ها قديمي شده اند و نبايد در زبان شعر امروز به کار روند.

- در زبان شعر امروز، کوتاه کردن کلمات جايي ندارد:«اگر- گر»، «از- ز»، «ماه- مه» و...اگر شاعري اين کار را بکند، نشانگر ناتواني او در تسلط بر وزن شعر است.

- زبان شعر امروز همين زباني است که در نشريات و رسانه ها رايج است و هر عبارت و جمله اي که به گونه اي ديگر باشد، جايي در شعر امروز ندارد. مثلاً اگر بنويسيم: «از اين گل خوشترم آمد»، درست نيست و بايد نوشت: «از اين گل بيشتر خوشم آمد.»؛ يا اگر در شعري از فروغ خوانديم:« پسراني که به من عاشق بودند»؛ بايد آن را به حساب خطاي نحوي بگذاريم و اگرنه در زبان امروز بايد نوشت:« پسراني که عاشق من بودند».

منبع اصلي اين گونه داوري درباره زبان شعر امروز، شنيده ها و محفوظات و دانش محدود زباني کساني است که دامنه مطالعه و دانسته هاشان از زبان فارسي چندان گسترده و متنوع نيست که گونه هاي مختلف زبان فارسي و گويش ها و لحن ها و سبک هاي آن را بشناسند. گويي معيار زبان شعر، همان زبان معياري است که در رسانه ها رايج است. آن هم فقط همين رسانه هاي دم دستي و به همين لحن و لهجه سال هاي اخير مردم تهران.

اين تصور نادرست نيز رايج است که گويي مي توان درباره زبان شعر از شيوه بايد و نبايد استفاده کرد و مرکزي براي صدور احکام معتبر و لازم الاجرا درباره زبان شعر وجود دارد.

نکته جالب و حتي مضحک اين است که برخي با همين نگاه و دانش محدود زباني به سراغ آثار بزرگان شعر مي روند و آنها را تصحيح و به زبان امروز بازنويسي و خوانش(!) مي کنند و غلط هاي نحوي و واژگاني سعدي و مولانا و حافظ را متذکر مي شوند!

راستي، زبان شعر چه معياري دارد؟ آيا رهايي ذهن و خيال شاعر، دليل مناسبي است براي رهايي از قيد ها ومعيارها؟ يعني هر گونه آشفتگي و نابساماني در زبان شعر پذيرفتني است؟ اگر معياري براي زبان شعر هست، اين معيار از کجا شکل مي گيرد؟

بي آن که بخواهيم در جدال هاي بي پايان بحث نظري وارد شويم، مي توانيم به سادگي اين اصل را يادآور شويم که بهترين معيار براي زبان شعر، شعرهاي خوب و اثر گذار است و بهترين منبع براي شناخت زبان شعر امروز، آثار شاعران برجسته اين دوران است.

ممکن است بلافاصله اين شبهه مطرح شود که درباره شعر خوب و شاعر برجسته، اتفاق نظر نيست که به آسودگي بتوانيم به اتکاي آن زبان شعر امروز را بشناسيم.

از همين پراکندگي پسندها و نظرها درباره شعر خوب و شاعر ممتاز مي توان دريافت که بحث درباره معيارهاي يکسان براي زبان شعر امروز، راه به جايي نمي بردو به ويژه تلاش براي همسان سازي زبان شاعرا ن،کاري عبث است.

زبان شعر، مانند ساير ويژگي هاي شعر، حاصل دانش و زندگي و تجربه هاي شاعر است و نيز دغدغه او در برقراري ارتباط با طيف هاي گوناگون مخاطبان. بنابراين شاعر ناگزير نيست که زبان شعرش را با پسند منتقدان، ويراستاران يا داوران رقابت هاي ادبي منطبق کند.

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML