نام های خداوند در ایران باستان

ویژگیهای یزدانی را میبایست در نامهای گوناگونیکه هر يك جلوه گر جهانی اندیشه است جویا شویم. پدران و نیاکان فرمند ما در باورهاشان پذیرای یکصد و يك نام برای یزدان پاك و يكتا بوده اند نام هایی که هريك چون بایگانی پر ارجی هزاران هزار گوهر درون خود جا داده اند.

در زیر فهرستی از نام ها (اسامی) و پاژنام های (لقب ها) خداوند یکتا در ایران باستان گردآوری شده است . بسیاری از این نام ها همچنان در زبان پارسی زنده اند و کاربرد دارند .

1-ایزد(به معنی سزای پرستش)

2-هروسپ توان(به معنی توانای مطلق)

3-هروسپ آگاه (به معنی دانای مطلق)

4-هروسپ خدا (به معنی خداوند مطلق)

5-آُبده (به معنی بی آغاز)

6-ابی انجام (به معنی بی انجام)

7-بنشت (به معنی ریشه آفرینش)

8-فراخ تنهه (به معنی پایان آفرینش)

9-جمغ (به معنی ازهمه بالاتر)

10-فرجه تره (به معنی از همه برتر)

11-تام آُفیچ (به معنی ویژه تر)

12-اُبره ونده (به معنی از چیزی بیرون نیست)

13-پرواندا (به معنی به همه پیوند دارد)

14-ان ایاپ ( ” اوست نایاب –کسی او را نمی بیند.)

15-هم ایاپ (اوست همه یاب-اورا همه می بینند.)

16-آدُرو (راست ترین)

17-گیرا(دستگیر)

18-اُچم (بی سبب)

19-چمنا (مسبب الاسباب)

20-سپنا (پیشرفت دهنده)

21-اُفزا (افزاینده)

22-ناشا (با انصاف)

23-پَروَرا (پرورنده)

24-پانه (پاسبان)

25-اَئین آئینه (دارای چندین شکل)

26-ان آئینه (بدون شکل)

27-خَروشید توم (بی نیاز ترین)

28-مینوتوم (روحانی ترین)

29-واسنا (در همه جا حاضر)

30-هروسپ توم (وجود کل)

31-هوسپاس (سزاوار سپاس)

32-همید (امید همه به اوست)

33-هرنیک فره (اوست هرفر نیکی)

34-بیش ترنا (رنج زدا)

35-تروبیش (دافع درد)

36-انوشَک (بی مرگ)

37-فَرَشک (مراد دهنده)

38-پژوهَدهَه (قابل پژوهش)

39-خاورافخشیا (نور النوار)

40-ابَرزا (بخشاینده)

41-استو(برتری دهنده)

42-رَخو (ستوه نشونده)

43-ورون (بی نیاز)

44-افریفه (از تباهی نجات دهنده)

45-بفریفته (فریب ندهنده)

46-ادوای (یکتا)

47-کام رد (صاحب کام)

48-فرمان کام (به میل خود فرمان دهد)

49-آیختن (بی شریک است)

50-افَرموش (فراموش نکننده)

51-همارنا (شمارکننده ثواب و گناه)

52-شنایا (قدردان)

53-اتَرس (بی ترس و بیم)

54-ابیش (بی رنج)

55-افرازدم (سر افرازترین)

56-هم جون (همیشه یکسان)

57-مینوستی گر(آفریننده جهان مینوی)

58-امینوگر(آفریننده جهان مادی)

59-مینونهب (روح مجرد)

60-آدرُبادگر (سازنده هوا ازآتش)

61-آدرُنم گر (سازنده آب از آتش)

62-بادآدرگر(سازنده آتش ازهوا)

63-بادنم گر(سازنده هوا ازآب)

64-بادگل گر (سازنده خاک ازهوا)

65-بادگرتوم (آفریننده جولایتناهی)

66-آدرکبریت توم (فروزنده کل آتشها)

67-بادگرجای (تولید کننده باد)

68-آب توم (خالق آب)

69-گل آدرگر(سازنده آتش از خاک)

70-گل وادگر(سازنده هوا ارخاک)

71-گل نم گر(سازنده آب ازخاک)

72-گرکر(سازنده کل)

73-گراگر(سازنده سازندگان)

74-گرآگرگر(_____)

75-آگرآگرگر(_____)

76-اگرآگرگر(_____)

77-اگمان (بی گمان)

78-ازمان (بی زمان-همیشگی)

79-اخوان (بی خواب)

80-آمُشت هشیار (همیشه هوشیار)

81-پشوتنا (پاسبان تن )

82-پدمافی (پیمانه دار)

83-چیر (زبردست)

84-پیروزگر (فاتح)

85-اورمزد (دانای مطلق)

86-خداوند (خداوند)

87-ابرین کُهن توان (_____)

88-ابرین نُتَوان (_____)

89-ِوسپان (نگهبان همه)

90-ِوسپار (آفریننده همه)

91-اهو (حاکم مطلق)

92-اوخشیدار (بخشنده)

93-دادار (دادار)

94-رایومند (نورانی)

95-خروه مند (باشکوه)

96-کرفه گر (نیکوکار)

97-داور (داور)

98-بوختار (نجات دهنده)

99-فرشوگر (رستاخیز کننده)

100-هَدهَه (بخودی خودپیدا شده)

101-اشم وُهی (اشم وهی)