مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

گزارشي از همايش بيهقي، سهروردي و فردوسي ؛ ستون هايي محکم براي زبان پارسي

به نقل از روزنامه قدس (زهرا دلپذیر):

همزمان با يادروز بزرگداشت ابوالفضل بيهقي و حکيم سهروردي، از سوي فرهنگسراي فردوسي مشهد همايشي با محوريت بيهقي، سهروردي و فردوسي برگزار شد. اين همايش ميزبان جمعي از استادان و علاقه مندان ادبيات بود...

دو ستون محکم زبان فارسي

در اين مراسم دکتر جعفر ياحقي، شاهنامه و تاريخ بيهقي را دو ستون محکم و ارزشمند زبان فارسي دانست و گفت: اهميت اين دو اثر به حدي است که لغتنامه دهخدا به دوش شاهنامه و تاريخ بيهقي استوار شده و کاملاً واضح است که علامه دهخدا قبل از تنظيم لغتنامه و همچنين امثال و حکم خويش، اين دو کتاب را به طور دقيق مطالعه کرده و پايه آثار خود قرار داده است مدير عامل فرهنگسراي فردوسي با اشاره به همانندي انديشه فردوسي و بيهقي اظهار داشت: بيهقي نيز همچون فردوسي سخنوري توانا و هنرمندي بي نظير است و اگر امروز اين دو تن را از بزرگان ادب فارسي مي دانيم جاي شگفتي نيست.

وي سپس از تصحيح جديد تاريخ بيهقي خبر داد و گفت: تصحيح دکتر فياض نيازمند بازبيني بود و در تصحيح دو جلدي جديد سعي شده تا حد امکان مشکلات و ضعف هاي تصحيح هاي قبلي برطرف شود. وي با اشاره به اينکه امسا ل براي نخستين بار ، روزي نيز در تقويم فرهنگي کشور ( 6 مرداد) به بزرگداشت بيهقي اختصاص يافت اظهار اميدواري کرد که در سال آينده اين مراسم با شکوه بيشتري برگزار شود.

بزرگي و بزرگتري

در ادامه دکتر محمدرضا راشد محصل با بيان اينکه فردوسي و بيهقي در زماني نزديک به هم ولي در دو مکتب فکري مختلف زندگي مي کردند گفت : فردوسي انساني آزاده و بيهقي ديوان سالاري درباري است و هرچند از نظر فضايل اخلاقي برترين دولتمرد دربار غزنوي است ولي مقايسه او با فردوسي مقايسه بزرگي با بزرگتري است که در دو فضاي متفاوت زندگي کرده و با هم قابل مقايسه نيستند.

وي افزود: با اينکه در سراسر تاريخ بيهقي نامي از فردوسي نيست ولي نشانه هايي در اين اثر هست که بيانگر تاثيرپذيري بيهقي از فردوسي و احاطه کامل اوبه شاهنامه است.وي خاطر نشان کرد: شاهنامه پيش از به پايان رسيدن هم در بين مردم شهرت داشت و فردوسي نيز چهره اي محبوب و کاملا شناخته شده بود و دربار غزنوي که از آثاري که درباره مليت ايران نوشته شده بود هراس داشت نمي توانست چنين مساله اي را برتابد، بنابراين اگر در تاريخ بيهقي نامي از فردوسي نيست کاملاً طبيعي است.عضو هيات علمي فرهنگسراي فردوسي، با اشاره به اينکه شاهنامه و تاريخ بيهقي گاهي در جزئيات مضامين شباهتهاي نزديکي به هم دارند اظهار داشت: در اين زمينه شواهد بسيار است؛ به عنوان مثال فردوسي درباره سرودن شاهنامه مي گويد: پي افکندم از نظم کاخي بلند/ که از باد و باران نيابد گزندو بيهقي مي نويسد: اما غرض من آن است که تاريخ پايه اي بنويسم و بنايي بزرگ افراشته گردانم، چنانکه ذکر آن تا آخر روزگار باقي ماند...

راشد محصل افزود: در شاهنامه رنگ ملي و در تاريخ بيهقي رنگ ديني پررنگتر است، انتقادات بيهقي بسيار نرم و ملايم و انتقادهاي فردوسي کوبنده است، بيهقي نظم موجود يک دولتمرد را مي پذيرد ولي فردوسي آزاده اي است که با صراحت انتقاد مي کند.

وي همچنين خاطر نشان کرد: با وجود تفاوتهاي شاهنامه و تاريخ بيهقي بايد اذعان کرد که فردوسي و بيهقي دو اديب بزرگي هستند که با توجه به مقتضيات زمان و فضاي زندگي خويش به احياي زبان فارسي پرداخته اند.

شاهنامه و عقل سرخ

در ادامه دکتر مه دخت پورخالقي مقاله اي را با عنوان «داستانهاي شاهنامه در عقل سرخ سهروردي» ارايه کرد. وي سهروردي را از بزرگترين شهداي تاريخ عرفان و فرهنگ ايران و از جمله افرادي دانست که در راه پرداختن به حکمت خسرواني و ايران باستان سر به باد داده اند و افزود: سهروردي نيز همچون فردوسي، محور آثار خود را خرد قرار داده و به جاي آن از کلمه نور استفاده مي کند؛ نوري که در گفتار و کردار همه قهرمانان آثار رمزي اش نمود يافته است.

وي ادامه داد: در شاهنامه فردوسي بسياري از داستانها به صورت رمز آميز بيان شده و سهروردي اين رمزکاري و پوشيده گويي را در عقل سرخ به نهايت رسانده و تاکيد دارد که هدفش نشان دادن جدال نور و ظلمت است يعني همان جدالي که در شاهنامه نيز به چشم مي خورد. پورخالقي با اشاره به اينکه سهروردي از داستان هاي شاهنامه زيرکانه براي بيان انديشه هاي عارفانه خود بهره مي گيرد اظهار داشت: شيخ اشراق از داستان رستم و سهراب و رستم و اسفنديار شاهنامه در «عقل سرخ» خويش استفاده کرده وهنرمندانه نمادپردازي کرده است اين استاد دانشگاه با بيان اينکه در نماد پردازي سهروردي، سيمرغ نماد روشنايي، خورشيد، عقل فعال ونورالانوار و درخت طوبي نماد کوه البرزاست، خاطر نشان کرد: داستان رستم و سهراب سهروردي با داستان شاهنامه اندکي متفاوت است مثلاً در عقل سرخ مادر زال چند روز پس از رها کردن او در کوه به سراغش مي رود و به او شير مي دهد که شير در اينجا نماد علم و دانش است. وي خاطرنشان کرد: داستان رستم و اسفنديار عقل سرخ نيز دقيقاً از همان جايي شروع مي شود که رستم از اسفنديار خسته و آزرده شده و به او آرامش مي دهد البته خستگي و دانش خردمندانه رستم در برابر اسفنديار، فقط به خاطر اين است که صبوري او را تا پايان راه ببينيم.دکترپورخالقي تاکيد کرد: اين داستانها فضاي نوراني مورد نظر سهروردي را در خود جمع دارد و در مجموع «عقل سرخ» نوراني تر از شاهنامه است، گويي هدف فردوسي در داستانهاي رمزي اش به وسيله سهروردي برآورده شده است.

در همین زمینه

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML