پاره ای از سخنرانی های روز بزرگداشت حافظ
- توضیحات
- دسته: رویدادهای فرهنگی
- چهارشنبه, 20 مهر 1390 09:32
- بازدید: 2545
ميرجلالالدين كزازي: شعر حافظ به آب ميماند
ميرجلالالدين كزازي گفت: شعر حافظ به آب ميماند؛ روان و نغز است و مانند آب كه رنگ و ريختهاي فراوان ميگيرد، ميتوان گزارشهاي مختلفي از شعر او به دست داد.
اين پژوهشگر و استاد ادبيات فارسي در آستانهي روز حافظ (20 مهرماه) در گفتوگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با اشاره به پايانناپذير بودن شعر حافظ، گفت: از نگاهي فراخ، هر شاهكار ادبي پايانناپذير است؛ زيرا اگر چنين نباشد، خواننده و خواستار نخواهد داشت. زبان هنر به گونهاي است كه زمان و جايگاه نميشناسد.
او افزود: اين پايانناپذيري در سرشت هر آفريده ادبي وجود دارد؛ زيرا رازآلود و شگفتيانگيز است. اما اگر درباره حافظ چنين است، از آنجاست كه زبان حافظ در غزلها، زباني چندسويه و لايه در لايه است؛ به گونهاي كه خوانندهي سخنسنج و ژرفكاو هرگاه به بيتي از خواجه ميرسد، ميتواند گزارشي ديگر از او به دست بدهد و دريافتي ديگرسان داشته است؛ چون حافظ سخنوري است كه نغزترين و پرشمارترين پيوندها را در واژههاي خويش ميآفريند.
كزازي با اشاره به رازناكي شعر حافظ، گفت: اين رازناكي در شعر حافظ، انگيزهي پايانناپذيري سخن او شده است. من اين ويژگي را «آبناكي» شعر حافظ نام نهادهام؛ يعني شعر حافظ به آب ميماند، روان است، نغز است، فشرده و سختپيكر نيست؛ آب از اينرو كه رنگ و ريخت هر آنچه را كه در آن ميريزند، ميگيرد. آب را اگر در فنجان بريزيد، مانند فنجان ميشود.
اين نويسنده سپس دربارهي لزوم پژوهش دربارهي حافظ و كافي نبودن پژوهشهاي انجامشده در اينباره خاطرنشان كرد: هر شاهكار ادبي پايانناپذير است؛ پس هرگز نميتوان گفت كه پژوهش دربارهي فلان شاهكار ادبي به فرجام رسيده است. اگر چنين باشد، مرگ و پايان آن شاهكار ادبي در همان زمان فرارسيده است؛ زيرا جانمايهي هر شاهكاري، شگفتانگيزي و رازناكي آن است. اگر بيتهاي فردوسي را هم بخوانيد، همواره چيزي تازه دارد. اگر چنين نباشد، كسي شاهنامه را نخواهد خواند.
كزازي در ادامه عنوان كرد: اما اين ويژگي ساختاري در سرودههاي حافظ، نمودي درونيتر يافته است و به هنجاري زيباييشناختي تبديل شده و از اينجاست كه حافظ را پايانناپذير ميدانند؛ از اينرو حافظ همچنان خواننده دارد.
او افزود: هرچه ما بيشتر سرودههاي حافظ را ميكاويم، به نغزيها و نازكيهاي افزونتري در كلام او دست مييابيم و آگاهي ما هرپايه بيفزايد، نياز ما به آگاهتر شدن، افزودن ميشود.
كزازي در پايان تصريح كرد: ميتوان گفت ما در آينده بيشتر به حافظ خواهيم پرداخت؛ چون شناخت ما از سرودههاي او پررنگتر شده است.
----------
صدرا ذوالرياستين: هيچ شاعري به گرد پاي حافظ هم نرسيده است
يک شاعر و روزنامهنگار گفت: حافظ در ادبيات ما يک ابرغول محسوب ميشود. خيلي کار و تلاش شده؛ اما تا کنون کسي به گرد پاي حافظ هم نرسيده و اين به دليل برجستگي حافظ است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در فارس، صدرا ذوالرياستين شيرازي در آستانه روز بزرگداشت حافظ، افزود: حافظ پيشزمينه بسيار قوي، مانند رودکي، فردوسي، نظامي و سعدي داشته و علاوه بر اين پيشزمينه، هوش سرشار، گيرندگي بسيار قوي، مطالعات وسيع مذهبي و مطالعات هنري مانند موسيقي عامل درخشش حافظ شده است.
مؤلف «سير رباعي در فارس و شيراز» عنوان کرد: حافظ تنها اعجوبهاي است که ميتوان کلمه خردمند يگانه را به وي اطلاق کرد. گرچه بعد از او اشعار قابل تأملي سروده شده؛ اما حافظ کسي است که حتا جامي که لقب خاتم الشعرا را داشت، نتوانست اندکي به شعر و جايگاه وي نزديک شود.
اين غزلسرا اضافه کرد: ويژگياي که حافظ را از اکثر شعرا متمايز ميکند، برقراري رابطه همه گروههاي جامعه از کمسواد تا عالم دانشگاهي با اوست. البته به عقيده من، اگر زمين کشت و آماده مثل سعدي و فردوسي و نظامي نبودند، حافظ اينقدر بزرگ نميشد. حافظ در همه حوزههايي که زبان فارسي اشاعه دارد، محبوب است.
ذوالرياستين به دشواريهاي شعر حافظ در برگردان و ترجمه اشاره و اضافه کرد: شعر او به اندازه فردوسي يا سعدي به زبانهاي ديگر دنيا منتقل نشده؛ چرا که شعر حافظ عمق، ابهام و ايهامي دارد که برگردان کارهاي او را دشوار ميکند.
وي افزود: يکي از ويژگيهاي برجسته حافظ، قرآندان بودن وي است. حافظ با قرآن مأنوس بوده و يکي از بهترين مفسرين و حافظين فارسيزبان قرآن است و ميشود گفت هيچ شاعري که به اندازه حافظ قرآندان باشد، نداريم.
اين غزلسرا تأکيد کرد: حافظ بر روي شاعران شبه قاره تأثير فراواني داشته و زبان حافظ وارد سبک هندي شده که از پيچيدگي بالايي برخوردار است.
ذوالرياستين اضافه کرد: عمق حافظ را هيچکس نتوانسته درک کند و بسيار بايد بخوانيم تا بتوانيم آن را بفهميم؛ وقتي حافظ ميخوانيم، ميبينيم اين مرد واژگاني را استخدام کرده که بسيار عميق است. او نخواسته فقط به پوسته نگاه کند؛ بلکه به ژرفا و اعماق کلمه پرداخته است. از اينروست که کسي نميتواند داعيه حافظشناسي داشته باشد. ممکن است يک نفر حافظپژوه باشد؛ اما حافظشناس نداريم.
-----------
احمدی نژاد حافظ را حلقه وصل همه حقيقت جويان عالم دانست و گفت: اين موضوع نشاندهنده پيوند عميق كلام حافظ با حقيقت است و كساني كه با حقيقت پيوند مييابند، جاودانه ميشوند.
به گزارش گروه دريافت خبر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دكتر محمود احمدينژاد سهشنبه شب در مراسم گراميداشت روز جهاني حافظ كه در شيراز برگزار شد، حافظ را لسانالغيب و انسان به خدا پيوسته خواند و گفت: امروز در بزرگداشت كسي در دور هم جمع شدهايم كه از مرز نژاد، رنگ، حجابهاي گوناگون، تعصبات و خودخواهيها عبور كرده است و به مرزهاي حقيقت نزديك شده است.
رييسجمهور افزود: حافظ شخصيتي پر رمز و راز دارد كه هركس با انديشه و مرام او آشنا ميشود با اين شاعر بزرگ كشورمان احساس آشنايي ديرينه کرده و هر كس در هر مرتبه انساني خود را در او و كلام او در مييابد.
احمدينژاد حافظ را الگوي موحدان و خداپرستان دانست و اظهار داشت: بدون ترديد او يك فيلسوف موحد، و يك عارف به حق پيوسته است. او حافظ قرآن است، اما از مرزهاي مكتوب فراتر رفته و با قرآن ناطق آشنا شده است.
رييسجمهور با تاكيد بر اينكه حافظ راه حصول به حقيقت را به روشني نشان داده و سخاوتمندانه آنچه را كه دريافته در ظرف زيباي غزل و شعر به بشريت هديه كرده است، خاطر نشان كرد: كلام او چنان است كه با گذشت شش قرن هر روز براي همه جهانيان زندهتر و دلچسبتر ميشود.
احمدينژاد در ادامه با خواندن غزلياتي از حافظ، گفت: گنج بيكران حافظ گنج عشق است كه در ارتباط عميق با انسان كامل به دست آمده است. حافظ به دو ريسمان چنگ زده است كه دو جلوه از يك حقيقت هستند؛ اول قرآن مجيد است كه حافظ با فهم اعماق آن به صورت آگاهانه به روايت آن پرداخته و ديگري انسان كامل است كه حافظ به آن دلباخته و وابسته بود.
رييسجمهور دلبستگي حافظ به قرآن و انسان كامل را عامل دستيابي به حقيقت انسان دانست و اظهار داشت: بيشتر غزليات حافظ توصيف اين مفاهيم و تجلي آن است. زيرا چه كسي جز انسان كامل تجلي همه اسماءالهي مانند علم، حكمت، جمال، جلال و زيبايي در چه کسي جز انسان کامل مقدور و ممکن است.
احمدينژاد به تشريح چگونگي ارتباط حافظ و امام عصر(عج) پرداخت و تصريح كرد: حافظ دلداده انسان كامل است و همه موجوديت خود را از انسان كامل ميداند به طوري كه حافظ در مسير عشق به امام عصر(عج) بيتابي ميكند.
رييسجمهور افزود: حافظ معتقد است كه توجه به انسان كامل يعني توجه به همه جلوههاي رحماني و علم كامل و براي رسيدن به حقيقت تنها در اختيار انسان کامل است.
احمدينژاد در بخش ديگري از سخنان خود خاطر نشان كرد: اين جهان مادي خود ضخيمترين حجاب است كه بايد با چشم نافذ از آن عبور كرد، حافظ اين مفاهيم را به خوبي تفسير كرده است، به طوري كه از نگاه حافظ مقدمه دريافت عنايات خدا احساس فخر در برابر ذات غني خداوند است و كه اين مقدمه حركت است.
رييسجمهور با بيان اينكه از نگاه حافظ طي كردن مسير هدايت و رسيدن به مراتب كمال نيازمند امام و راهنما است، تصريح كرد: بدون امام و راهنما كسي ره به جايي نخواهد برد، به طوري كه حافظ در موارد متعددي پير مغان را مورد اشاره قرار ميدهد، زيرا حافظ هيچ راهي را جز پيروي از پيرمغان كه نماد انسان كامل است، را براي رسيدن به كمال نميشناسد.
احمدينژاد با بيان اينكه حافظ حقيقتاً يك عاشق به حقيقت هستي است، اظهار داشت: بيان حافظ داراي از آرامش، طمانينه، عمق نگاه و زيبايي برخوردار است و چشم دل او به روي حقيقت عالم باز شده است، اگر نه چگونه ممكن است كسي بالاترين مفاهيم فلسفي و حقيقت هستي را به زيباترين شكل در مدتي كوتاه وبا بياني زيبا توصيف کند.
رييسجمهور تاکيد کرد: حافظ از ابعاد وجودي خودش بالاتر رفته و همه آفاق را فرا گرفته است.
احمدينژاد در پايان به قرائت شعري از شهريار در وصف حافظ پرداخت.
رييس جمهور در پايان مراسم گراميداشت دومين سالروز جهاني حافظ، با مردمي كه از ساعتها قبل در حافظيه شيراز در انتظار ايشان بودند، به گفتوگو نشسته و ضمن استماع سخنان آنها، دستورات لازم براي رسيدگي به مشكلات آنها را صادر كرد.
------------
وزير ارشاد در بزرگداشت حافظ: «حـافـظ» شـاعـري الـهـي اسـت
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي گفت: شعر حافظ كه در نزد مردم جايگاه دارد و كنار قرآن در خانهها جا دارد، نشانگر الهي بودن اين شاعر است.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در فارس، سيدمحمد حسيني شامگاه گذشته (سهشنبه، 19 مهر) در آيين گراميداشت حافظ در محل آرامگاه اين شاعر، افزود: ديوان حافظ بعد از قرآن، پرفروشترين كتاب است.
او ادامه داد: مردم تصور ميكنند و عقيده دارند كه خدا از زبان لسانالغيب با آنان صحبت ميكند.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در بخش ديگري از سخنانش گفت: تأثير فرهنگ و هنر ايران بر كساني كه به كشور ما ميآيند، آرامش و احساس خوب است.
حسيني افزود: در همايش «شاعران ايران و جهان» كه با حضور شاعران ايراني و خارجي در ايران برگزار شد، شاعران خارجي به تعريف و تمجيد از فرهنگ ايران پرداختند.
او ادامه داد: يك خانم شاعر قرقيزستاني تحت تأثير فرهنگ ايران، حجاب را برگزيد؛ در حاليكه اين شاعر و شاعران ديگر خارجي پيش از آن تحت تأثير تبليغات سوء و مغرضانه بودند.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي گفت: غير از حافظ و سعدي كه بيبديل و شهره آفاق هستند، به ديگر شاعران هم توجه خاصي شده و هرسال برنامههاي خوبي براي شاعراني مثل عطار و مولوي داشتهايم.