تخت سلیمان

نسیم باقری حامد

برای تمدن ایرانی همین افتخار بس که هیچ گاه بت پرست نبوده و زمانی که غریبان مدعی تمدن در توحش و خیره سری می زیستند ایرانیان یکتاپرست بوده اند .زرتشت نبی فرستاده ی خداوند در میان مردم ایران زمین مبعوث و راه سعادت دنیوی و اخروی را در گفتار نیک ,کردار نیک و پندار نیک برای آنان به ارمغان آورد . در این میان آتش به عنوان نمادی از پاکی و خلوص و از مظاهر دین زرتشتی در ایران بود ...

آتش گاهها در هر سوی ایران به نیت عبادت خداوند احداث و ایرانیان را از نقاط گوناگون برای تکریم خداوند بلند مرتبه بدانجا می کشاند . در ایران چندین آتشکده وجود داشت که عبارت بودند از :

1 - آتشکده موبدان 2 - آتشکده سلطنتی 3 - آتشکده کشاورزان و پیشه وران

آتشکده آذرگشسب یا سلطنتی یکی از مشهورترین و بزرگترین آتشکده های فلات ایران بود که محل آن در شهر شیز در کنار دریاچه ارومیه است که خرابه های آن اکنون در ده بهرام در نزدیکی تکاپ دیده می شود . که امروزه به آن تخت سلیمان می گویند . آذرگشسب ویژه  پادشاهان و بزرگان بود .

تخت سلیمان با حدود 12/5 هکتار وسعت یکی از مقصد های اصلی جهانگردان در سفر به کشور ایران است . محلی که اکنون تخت سلیمان خوانده می شود در حقیقت پرستشگاهی بود بر آتش , آذرگشسب که در عصر ساسانی وجود داشته است .

این بنا در سال 1382 در اجلاس پاریس به عنوان چهارمین اثر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی ثبت شده است . در دوره ساسانی خسرو دوم در کنار این بنای با شکوه کاخی ساخت که مدتی از سال را در آنجا اقامت داشت . در عصر ساسانی این منطقه شامل سه بخش بود :استحکامات , تالارها و کاخ ها , آتشکده ها

تالارها و کاخها :  از کاخ پادشاه ساسانی با تالارهای مخصوص جلوس شاه و بناهای عظیم اعجاب انگیز یاد شده است . اینجا نقطه مقدسی بود که در آن تحت رهبری شاه زمین و آسمان می توانستند همکاری کنند و در حقیقت مرکز روحانی امپراتوری بوده است . پادشاه فردای روز تاج گذاری اش در تیسفون با پای پیاده روانه سفری دور و دراز به تخت سلیمان می شد تا مراسم جلوس خود را کامل سازد . ساختمان و اجزای آن با درشت نمایی تشبیه ناپذیری گنبد آسمان را نمایش می دهد .

آتشکده ها : در راستای ستایش آتش سلطنتی که به نوعی نماد وحدت سرزمین ایران بود آتشکده هایی پیرامون دریاچه واقع در صفه تخت سلیمان بنا گردید . دریاچه در بنای آتشکده ها نقش تعیین کننده ای را به عهده داشته است . آتشکده شیز نیز همان آذرگشسب است که خرابه های آن نزدیک تخت سلیمان است . ساخت بنا به بیش از 3 هزار سال باز می گردد و در کتاب هفتم دینکرد در بند 39 سازنده آن را کیخسرو پسر سیاوش شناخته شده است که فر ایزدی به او رسیده بود .این آتشکده پرآوازه از دیدگاه زرتشتیان بزرگترین و مهمترین آتشکده جهان بوده است که بنا بر روایات باقی مانده تمامی پادشاهان ساسانی قبل از تخت نشستن برای نیایش به این آتشکده می آمدند . آنها از مداین پایتخت ایران پای پیاده بیش از هزار کیلومتر راه را تا آذربایجان می پیمودند و پس از آب تنی در استخر سحر آمیز تخت سلیمان تاج گذاری می کردند و پس از آن به امور کشور می پرداختند . نام باستانی تخت سلیمان شیز و گنزک به معنای گنج در زبان های کهن ایرانی بوده و بر اساس افسانه ای تاریخی کوروش بزرگ گنج کرزوس پادشاه معروف سارد را در این مکان پنهان کرده است . در اوستا آمده است که زرتشت پیامبر ایرانی در دریاچه مقدس تخت سلیمان آب تنی کرده است همچنین بنا به روایتی مذهبی اساطیری محتوای آب دو رنگ سبز و آبی دریاچه سرمه چشم پاک دینان زرتشتی است . این مکان در قرن هفتم قمری در دوره ایلخانی مغول و در زمان حکومت آباقا خان پایتخت تابستانی ایلخانیان بوده و در این زمان ساخت و سازهایی در آن انجام شده است . یعنی حدود 1300 سال محل سکونت بوده است . بنا بر روایات زرتشتی آتشکده آذرگشسب مدت 800 سال به طور مداوم روشن بوده است.