خوزی ها

عزت الله نگهبان: حفاری هفت تپه دشت خوزستان

خوزی ها(آنشانی ها و شوشی ها) سرزمین خود را: هاتمتی(hatamti) می خواندند که به معنی «سرزمین خدایان» یا «سرزمین مقدس» می باشد... پارسیان، سرزمین آنها را به نام اوجا(uja) یا هوجا(huja) می خواندند... میتوان ابتدای تاریخ ایران را مربوط به تمدن ایلام {انشان} دانست و شروع تاریخ طویل پادشاهی ایلام یعنی از اوایل هزاره سوم ق.م  تا اواسط هزاره اول ق.م در حدود بیش از دو هزار سال - و رسالت و مسئولیتی که این قوم به تنهایی در حفاظت و نگهداری این مرز و بوم در مقابل دشمنان احساس نموده و سپس با تشکیل شاهنشاهی ماد در نیمه شمالی فلات ایران، چگونه دست در دست آنها مبارزات خود را با آشوری ها پیگیری نموده و سرانجام باعث از بین رفتن آنها گردیده است، به خوبی اهمیت و ارزش این قوم را در حمایت و نگاهداری مرز و بوم ایران، آشکار می سازد.

رکن الدین همایونفرخ: تاریخ هشتهزار سال شعر ایرانی

سرزمینی که به جعل: «عیلام» نام گرفته و آنجا را بر اساس کتیبه های آن قوم و کتیبه های کورش و داریوش، سرزمین «انشان» می شناسیم، سه قسمت بوده است: قسمتی را «هاتم تی» یا به گفته کورش بزرگ:«گوتو» می خوانده اند و قسمت دوم را «انشان» یا «انزان» و بخش سوم را به مناسبت شهر شوش و جلگه ای بودن آن:«انزان سوسونکا» می نامیده اند زیرا شوش نامش «شوشیانا» یا «سوسیانا» بوده است.... در کاوش هایی که در سرزمین «انشان» انجام گرفته، آثاری به دست آمده و «دمرگان» اظهار عقیده کرده است که مردم انشان در پایان عصر سنگی قدیم یعنی هزاره ششم ق.م و همچنین تمدن عصر نو سنگی و فلز، از مدنیت و فرهنگ و هنر برخوردار بوده اند... آنچه مسلم است زبانن مردم سرزمین انشان یا انزان چه در دوران کهن و چه در دوران پادشاهان هخامنشی، لهجه ای از پارسی باستان بوده است. آنچه را که یهودیان به آن نام عیلام داده اند، سرزمین آریایی است و مردمش هم آریایی نژاد بوده... آنها اجداد کورش و داریوش بوده اند و هخامنشی ها طایفه ای از قوم هخامنشی هستند. آشوری ها یکی از شهرهای آنها را که در محل «دره شهر» کنونی بوده «ماداکتو» نامیده اند و با این ترتیب نشان داده اند که آنها هم از مردمی بوده اند که در ناحیه ماد زندگی می کرده اند.

محمد علی سجادیه: ایزدان ایلامی و اوستایی+ نژاد خوزیان باستانی/فروهر،1366 و 1368

هخامنشیان که به نژاد آریایی اهمیت بسیاری داده اند ولی خوشبختانه این امر را برای نابود کردن سایر اقوام، دستاویز قرار ندادند. خوزیان را در مرتبه سوم بار عام خود قرار داده و بلافاصله پس از فارس ها و مادها مورد توجه ساخته بودند. زبان ایلامی یکی از زبانهای رسمی شاهنشاهی به شمار می آمد.. بخشی از سپاه جاویدان که در «ترموپیل» یونانیان را قلع و قمع کردندف خوزی بوده اند. لباس پارس ها و خوزی ها به روایت هرودوت مانند هم بوده و شباهت های فراوان دیگری نز محسوس بوده است{...} نگاره ها و جمجمه ها گویاتر از همه هستند و نشان می دهند که ایلامیان همان ایرانیان و آریاهای اصیل بوده اند و چون برخی دانشمندان مدعی شده اند که ایلام از ابتدا زیر نفوذ بین النهرین بوده، نظریه ی «ساموئل کریمر» سومر شناس معروف را ذکر میکنیم:
نظر رایج کنونی این است که تمدن مزبور را مهاجرانی از جنوب غربی ایران همراه خود به بین النهرین آورده اند. از خصوصیات این مهاجران استفاده از ظروف سفالی رنگی بوده است.(الواح سومری)

ایلامیان منقرض نشده و فرزندان آنها هنوز هم در لرستان و خوزستان زندگی می کنند. روشن است که مردم این سامان، ایرانیان خالص و تمام عیاری هستند و هیچگونه آثار نژاد ناخالص در لرستان و مناطق مجاور مقل کهگیلویه دیده نمیشود. اگر ایلامیان مردم غیر ایرانی و از نژاد متفاوتی بودند، می بایستی رگه های عمیق تفاوت را در اینان می یافتیم؛ در حالی که این طور نیست و بخصوص مردم لرستان از تبار خالص آریایی به شمار می روند.

یادداشت{از امید عطایی فرد}:

لولوبیان(لولو، لوللو) که اجداد لرها محسوب شده اند، در گذشته ی دور در زهاب، سلیمانیه و شهر «زور» زندگی می کردند. کهن ترین سندی که در باب لولوبیان در دست است، سنگ نبشته ی «نارام سین» است که در نیمه ی دوم هزاره ی سوم ق.م نوشته شده است...سند دیگری که می شناسیم نقش و کتیبه ای است از  « آنوبانی نی» شهریار «لولویی» که بر صخره های سرپل زهاب (بر کوه هزار گریه() بر ساحل چپ آب حلوان) هنوز پا برجاست...
«سپایرز» و «اُمستد» معتقدند که در سده های نوزدهم و هجدهم ق.م فرمانروایان آشوری از لولوبیان بودند.¹

پی نوشت:
1.مسعود گلزاری: کرمانشاهان-کردستان، مقدمه.

به نقل از:
کتاب ایران بزرگ، رویه 82 تا 84. پژوهشی از امید عطایی فرد.انتشارات اطلاعات.