مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

گنج های نوشتاری دانشمندان ایران در دست بیگانگان

پس از تاختِ اسکندر مقدونی به ایران و شکست واپسین پادشاه هخامنشی ، سکندر دست به کارهای بسیار ناپسند و ناروایی زد که خوشبختانه چندوچون برخوردها و رفتارهای او در همه ی بن مایه های تاریخی نگاشته وگزارش شده است . در این جستار نارواگری او و یارانش در برخورد با گنجینه های دانش ایران زمین را بر می رسیم و برآیند آن را نمایان می سازیم .

گردیزی در زین الاخبار  چنین گزارش می کند:

سکندربن فیلقوس پادشاهی بگرفت و از ایرانیان بسیار بکشت . جایهاشان ویران کرد و حصارهای ایشان کند و خراب کرد . و علمهای ایشان که مر ایشان را هاربدان (هیربدان) خوانند همه را بکشت و کتابها که اندر دین مغان و زردشتی بود همه بسوخت و آنچه اندر طب و نجوم و حساب و دیگر علم ها بود ، فرمود تا آن همه را ترجمه کردند ، و به روم فرستاد و همه گنجهای ملوک ایران برداشت ...

گردیزی در ادامه ی گزارش خود می نویسد :

... به اصطخر رفت و آنجا مردم بسیار گرد آمده بودند از روزگار همای بنت بهمن ، و جائی بود که آنرا "دژ نبشت " گفتندی یعنی دارالکتب . اندر وی بسیار کتاب بود ، از علم دین زرتشتی و فلسفه و حساب و هندسه و هر علمی  . اسکندر بفرمود تا آن همه را ترجمه کردند و بروم فرستاد و فرمود به مقدونیا بنهادند و آن دژ نبشت را بسوختند با هر چه کتاب بود اندروی ، و اندر میان عجم کتاب نماند مگر اندک مایه که اندردست مجهولان مانده بود اندر زاویه های ولایت .

با بررسی و ژرف نگری در گزارش گردیزی به چند برآیند راست و روشن می رسیم :

1 – برخی از پژوهندگان، روم و اروپا را سرجشمه ی همه ی دانش ها دانسته و ایرانیان را پیرو و بهره ور از دانش های گوناگون اروپایی می دانند و چنین وانمود می کنند که ایرانیان باستان وامدار دانش بیگانگان بوده اند ، در حالی که با بررسی گزارش گردیزی روشن می شود که  این اروپاییان بوده اند که وامدار دانش نیاکان ما بوده اند و برگرداندن (ترجمه ی) گنجینه های نوشتاری ایران بفرمان اسکندر و فرستادن آنها به اروپا نشان از نو بودن این دانش ها و نبود آنها در سرزمین های اروپایی بوده است .

2 – وارونه ی دیدگاه برخی از پژوهشگران که گنجینه های نوشتاری ایران باستان را نادیده انگاشته و وانمود می کنند کتاب های ایران باستان همه دینی بوده است از گزارش گردیزی آشکار می شود که اسکندر کتاب های دینی را سوزانده و کتاب های دانش های دیگر را بروم فرستاده است و بنابراین دانش های ایران باستان تنها در زمینه ی دین نبوده است .

3 – امروزه می بینیم، گروهی در پی آنند که نشان دهند در ایران باستان دانش و کتاب نبوده است .از گزارش گردیزی آشکار می شود که در ایران باستان نه تنها کتاب ، که کتابخانه و گنج نبشت های بزرگ نیز بوده است و بیگانگان سودجو این کتاب ها را دزدیده و به کشورهای خود می فرستاده اند و گنج نبشت های ما را می سوزانده اند.  نابودی کتابها بارهای دیگری نیز در ایران رخ داد ، یکی هنگام تاخت تازیان به ایران زمین که بار دیگر این رفتار اسکندری انجام شد و دیگری هنگام تاخت مغولان که دیگر هیچ پیوندی با دانش و کتاب نداشتند و تنها بنابودی آن می اندیشیدند .

..............................................

این گزارش یک واژه ی زیبا برای جایگزینی نیز در خود دارد و آن واژه ی "دژ نبشت" است که می توانیم آن را بجای واژه ی کتابخانه بکار ببریم . دژ نبشت = جایگاه نوشته ها . (استاد فریدون جنیدی واژه ی گنج نبشت را پیشنهاد کرده است .)

....................................

گردآورنده : مهدی زیدآبادی نژاد (گروه پژوهندگان مهرمیهن)

بن مایه :

زین الاخبار - گردیزی - رویه های 58-59

دیدگاه‌ها  

+1 # رضوي 1396-01-07 10:16
دورود بر ايران و ايراني
دورود بر مردمي كه خود را مي شناسند و ريشه خودرا بزرگ مي دارند .
من از سرزميني هستم كه با تمام زخمهايي كه بر رخساره و دل دارد . از پس هنوزها و امروز ها سفره هفت سينش را به جهان شناسانده و به قولي اگر با لشكر به قلب دشمن نمي تازيم با صدور هفت سين به كاخهاي بزرگ و رنگارنگ جهان با لبخند و سبزه و هفت سين مي باريم .
پاسخ دادن

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML