همزمان در هنگامی که ایران پس از یورش تیمور گورگانی دچار هرج و مرج شده بود، قبایل ترک و ترکمن برای تصرف سرزمین ها بیشتر و سلطه بر ایالت های دیگر با هم به نبرد پرداخته بودند. حال آنکه سوی جهان در سرزمین های اروپایی غربی و به ویژه در شبه جزیر ابیری ( اسپانیا ) تلاش برای کشف راه های بازرگانی بهتر به جریان افتاده بود .
در نهایت دولت پرتغال و اسپانیا از سردمداران این حرکت با فرستادن کشتی های اکتشافی توانستند مناطقی ناشناخته بسیاری را مانند سرزمین های قاره امریکا و افریقا را شناسایی کنند .
دولت های اروپایی که به دلایل بسته شدن راه ابریشم پس ازتشکیل و گسترش دولت عثمانی در شرق مدیترانه ناچار بودند کالاها مورد نیازشان را با قیمت بسیار بالاتری از دولت عثمانی خریداری کنند . این گونه بود که آنها به فکر دور زدن سرزمین های عثمانی از سمت غرب خود و دست یابی به کالاهای چینی و هندی و ایرانی افتادند تا از این طریق کالاهای آنها می توانستند ارزان تری را برای خود فراهم آوردند .
در راستای این تلاش ها در سال ۱۵۰۷ میلادی / ۹۱۲ هجری یک ناوگان پرتغالی به فرماندهی آلفونس دالبوکرک به جزیره هرمز در خلیج پارس رسید . نماینده پادشاه پرتغال با دیدن این جزیره فورا به اهمیت استراتژکی و بازرگانی بسیار زیاد محل پی برده و جزیره را تصرف درآوردند و در پی این حوادث حاکم هرمز تابع و خراج گذار پادشاه پرتغال شد. شاه اسماعیل اول مصیبت بار ارتش ایران در سال قبل از آن در چالدران بسیار ضعیف شده بود ، می بایست اشغال هرمز را به عنوان عملی انجام شده می پذیرفت . بر این اساس معاهده ای که با پرتغال بسته شد در اضای کمک پرتغالی ها در بازپس گیری جزایر بحرین از حاکم یاغی و سرکوب قبایل بلوچ و اتحاد بر علیه عثمانی، جزیره هرمز به پرتغال سپرده شد . البته پس از مدتی جزایر بحرین را پرتغالی ها اشغال کردند و در سواحل خیلی پارس به ساخت استحکاماتی پرداختند . اما همچنان همواره پرتغالی ها در این مدت سلطنت شاه اسماعیل و طهماسب کمک های نظامی را برای مقابله با حملات عثمانی به دولت ایران می رسانند. اما پس از آرام سازی مرزهای ایران شاه – شاه عباس اول – در سال ۱۶۰۲ میلادی / ۱۰۱۰ هجری با اخراج افراد پادگان پرتغال از جزایر بحرین عزم دولت ایران را دایر بر اعمال حاکمیت کامل در کشورش نشان داد. اخراج پرتغالی های هرمز پس از بیست سال در زمانی که ایران توانست انگلیسی ها را به دادن کمک هایی دریایی لازم به نیروی سردار بزرگ خود اما قلی خان ترغیب کند ، جامه عمل پوشید.
نگارنده : امیر صمدیان - انجمن فرهنگی افراز