مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

جایگاه زن و خانواده در فرهنگ ایران

هنگامی که به داده های تاریخی مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران باستان می نگریم و آن را با دیگر فرهنگ های هم زمانش برابر می کنیم،به روشنی در می یابیم که براستی ایرانیان بیشتر از دیگرمردمان و فرهنگ های جهانی به کانون خانواده و همسر پایبند بوده اند و به آن اهمیت بسیاری می داده اند . در سنگ نگارهای باستانی،بانوان ایرانی همواره از پوششی زیبا و باشکوه برخوردار بوده اند که خود نشان دهنده ی جایگاه والای آنان است.بانوان در ایران باستان افزون بر خانه داری و یاری رسانی به همسران خود در کارهای فرهنگی نیز شریک بوده اند.

 زن و خانواده

همسر فردوسی بزرگ نمونه ای از آنان است که بنا بر گفته ی خود فردوسی ، همسرش داستان ها را از دفتر پهلوی می خوانده و فردوسی به شعر در می آورده است و یکی از مشوقان فردوسی در بنظم درآوردن شاهنامه که همانا بزرگترین خدمت به فرهنگ ایران می باشد، بوده است .

بخواند آن بت مهربان داستان

ز دفتر نوشته گه باستان

مرا گفت كز من سخن بشنوي

به شعر آري از دفتر پهلوي؟

یکی دیگر از نمونه کارهای فرهنگی و بنیادین بانوان ایران زمین کار شگفت فرانک مادر فریدون بود که در راه آزادسازی میهن از دست اهریمنان بیگانه، همواره مشوق و رهنمای فرزندش فریدون بود و براستی که نقش اصلی از آن فرانک بود .

از این دست نمونه ها فراوان است و آوردن همه ی نمونه ها در این نوشتار نمی گنجد . چیزی که آشکار می نماید این است که زن در فرهنگ و تاریخ ایران باستان جایگاهی والا داشته است ، وارونه ی دیگر فرهنگ ها که از زن یک بازیچه در دست مردان ساخته بودند و ساخته اند! حتی امروز هم پس از گذشت هزاره ها می بینیم که بانوان در بیشتر سرزمینها تنها یک بازیچه اند . در اروپا تنها به ویژگی های ظاهری بانوان توجه  می شود ! اما نماینده ی فرهنگ ایران یعنی فردوسی بزرگ بنیاد دیدگاه خود را بر ویژگی های پسندیده ی باطنی و عقلانی می گذارد تا جهانیان بدانند بالاترین زیبایی ها، زیبایی های درونی و عقلانی و باطنی است .

در شاهنامه از گفت (قول) خود فردوسی و نه دیگر کسان ( منظور دیگر شخصیت های شاهنامه است ) ، ویژگی های یک زن پارسا و نیک سرشت چنین برشمرده می شود :

اگر پارسا باشد و رای‌زن

یکی گنج باشد براگنده زن

فردوسی می فرماید زن اگر پارسا ( باهوش و دانشپژوه ) باشد و اهل مشورت و ابراز عقیده ، مانند یک گنج گرانبهاست !

می بینیم که نخستین ویژگی زن از دیدگاه استاد فرهنگ ایران ، ویژگی های درونی و عقلانی است .

بویژه که باشد به بالا بلند

فروهشته تا پای مشکین کمند

در نگاه پسین فردوسی یکی از ویژگی های زیبای ظاهری زنان را بر شمرده و می گوید چه بهتر که زن دارای قد و موهای بلندی هم باشد .

­­­­

خردمند و هشیار و با رای و شرم

سخن گفتنش خوب و آوای نرم

اما باز هم بر می گردد به همان رویه ی بنیادین خود و می فرماید زن خوب باید دارای خرد و هوش باشد و شرم داشته باشد . (وارونه ی آنچه در فرهنگ دیگران دیده می شود و ما می بینیم که زنان شرم و حیای زنانه ی خود را سرتاسر فراموش کرده و حتی بدنبال آنند که به روش های گوناگون خود را بمانند مردان در آورند! )

اما مصرع پایانی شگفت انگیز و بسیار زیباست . فردوسی از زنان می خواهد که سخنانی زیبا و پسندیده با آوای نرم و آرام بر زبان برانند و از تندخویی و داد و فریاد بپرهیزند !

این گفتارهای نغز فردوسی به بانوان ایران زمین می آموزد که دنباله ی بیگانگان نروند و فرهنگ نیاکان خود را پاس بدارند . فردوسی می آموزد: بانوی ایرانی به جای پیروی کردن از بیگانگان و پرداختن به زیبایی های ظاهری و مد و لباس و ... در پی افزایش دانش ، خرد و هشیاری باش !

در پایان  نگاهی می اندازیم به چند بیت از دانشمند و چامه سرای بزرگ ایران زمین "سعدی شیرازی" که راهش همان راه فردوسی است :

صورت زیبای ظاهر هیچ نیست

ای برادر سیرت زیبا بیار

هیچ دانی تا خرد به یا روان

من بگویم گر بداری استوار

آدمی را عقل باید در بدن

ورنه جان در کالبد دارد حمار    

..................

پخش ویژه : مهرمیهن

پژوهش : مهدی زیدآبادی نژاد (گروه نویسندگان مهرمیهن)

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML