چنار، درختي از گونه platanus است كه بومي نيم كره شمالي است. اين درخت بومي اروپاي شرقي و جنوبي در مناطق مختلف ايران نيز ديده مي‌شود. درخت چنار از جمله درختاني است كه در شرايط محيطي مناسب عمر و رشدي زياد دارد.
درخت چناري در شهر خامنه در استان آذربايجان شرقي وجود دارد كه عمر آن به 1700 سال مي‌رسد.
دومين درخت كهنسال چنار در روستاي نخور تركمنستان است كه عمري 1500 ساله دارد.
درخت چنار در مناطق مختلف ايران به‌ويژه در مناطق پرآب به عنوان درخت مقدس شناخته مي‌شود.
درخت چنار از جمله درختان مورد توجه ايرانيان است و گسترش شاخه‌هاي آن به هر سو چنان است كه پهنه بزرگي را زير سايه خود مي‌گيرد و چنان بلند و افراشته است كه از دور دست ديده مي‌شود؛ اما تنها بزرگي، سترگي و پرعمري درخت نيست كه سبب تقدس آن شده است. تازگي و نو به نو شدن هر ساله اين كهن درخت افسانه‌اي نيز ستايش برانگيز است.
در تاريخ ايران باستان نيز اشاراتي به چنار شده است كه تقدس آن را بيشتر مي‌كند. در ايران قديم، چنار مظهر غنا و باروري و سرسبزي طبيعت بوده است.
گفته شده وقتي كه داريوش بزرگ در آسياي صغير بود به او درخت چنار و تاكي زرين هديه دادند و هنگامي كه خشايارشاه به جنگ يونان مي‌رفت در راه چناري بزرگ ديد و دستور داد آن را به زيورهاي زرين بيارايند.
*درختان چنار كهنسال خامنه
اين درختان در غرب خامنه و در محله چنار واقع شده‌اند. يكي از اين درختان با 1700 سال عمر در مظهر قناتي به همين نام واقع شده كه به سبب وقوع حوادث طبيعي از جمله صاعقه چندين بار دچار آتش‌سوزي شده و نيمي از تنه آن نيز به همين دليل از بين رفته است.
با مشاهده تنه سياه و زغالي شكل اين درخت مي‌توان واقعه طبيعي را كه ساليان پيش رخ داده است مشاهده كرد. قطر اين درخت در جايي كه با زمين در تماس است به 5 متر و 30 سانتي‌متر و ارتفاع آن به 10 متر مي‌رسد. هم اينك تنها شاخه زنده اين درخت كه در سمت راست آن واقع است، توسط يك ستون آهني و چهار تير چوبي محافظت مي‌شود.
درخت چنار بعدي در فاصله 30 متري از درخت بزرگتر واقع شده است و قطر آن كمي بيش از دو متر است كه ارتفاعي حدود 25 متر دارد. عمر اين درخت كه به علت ارتفاع بلندش از هر نقطه شهر خامنه قابل مشاهده است، به 850 سال مي‌رسد.اين درختان شاهد حوادث و وقايع متعددي در طول تاريخ بودند نقل قول‌هاي فراواني در زبان عامه مردم در مورد اين درختان شنيده مي‌شود كه نشانگر آن است كه اين درختان جزو فرهنگ شهر خامنه شده‌اند.
در وصف اين درختان شاعران متعددي شعر گفته‌اند از جمله مي‌توان به شعري آذري كه شادروان استاد كريم منظوري خامنه در وصف اين درختان سروده و بين اهالي رواج دارد، اشاره كرد.
من چنارام اوجا داغدان اوجايام ـ گونشدن تاج‌الدوزدان باج آلارام (من چناري هستم كه از بلندترين كوه‌ها ارتفاعم بيشتر است ـ از خورشيد تاج مي‌گيرم و ستاره‌ها از من حساب مي‌برند)
ميشوغ داغي اتگينده يئريم وار ـ آلني آچيق شانلي گؤزل ائليم وار
(در دامنه كوه ميشو زندگي مي‌كنم ـ من دستي گشاده داشته و اهالي صميمي و با صفايي دارم)
گؤزل خامنه دياريندا ياشارام ـ سينه گريب، تاريخدان سؤز آچارم
(در شهر زيباي خامنه زندگي مي‌كنم ـ درون سينه من حرف‌هاي بسياري از حوادث تاريخي وجود دارد)
مين بئش يوز ايل عومور سورميشم ـ حادثه لر قاباغيندا دورميشام
(هزار و پانصد سال از عمر من مي‌گذرد ـ و در مقابل حادثه‌هاي فراواني ايستاده‌ام)
در طول هفده قرن گذشته نكته بارزي كه مي‌توان به آن اشاره كرد حفاظت اين درخت توسط اهالي شهر با فرهنگ خامنه است. نگهباني از اين درخت كهنسال در طول ساليان متمادي شكل و طرق متفاوتي داشته است. به گفته ريش‌سفيدان زماني، فضاي داخلي درخت كه از بين رفته است دكان كفاشي بوده و كفاش ساكن در درخت مسؤل رسيدگي به آن بوده است، يا در زمان تاسيس مدرسه معرفت پيشآهنگان مدرسه معرفت خامنه(نخستين مدرسه نوين ايران) در زمان‌هاي مشخصي از اين درختان و محوطه آن نگهداري مي‌كردند.
امروزه اين درختان و فضاي اطراف آن محلي براي استراحت مسافران شده است. گرفتن يك عكس يادگاري با كهنسال ترين چنار ايران شايد تنها كمكي است كه مسافران به اين درختان مي‌كنند.
درختي كه بر تمام شهرستان شبستر نظاره مي‌كند اميدوار است، مسافراني كه به ديدار او مي‌آيند همچون اهالي خامنه پاسبان اين ميراث كهن ايران باشند.
در زمستان سال 88 خانم والري نقاش كانادايي از روي عكس‌هاي اين درختان نقاشي‌اي كشيده است و عكس نقاشي را تا ارسال خود اثر به موزه خامنه ارسال كرده است. در اين نقاشي هر دو درخت در كنار قنات نشان داده شده‌اند.
عكس‌هاي جالبي كه سال 1335 توسط دانشجويان پزشكي از اين درخت گرفته شده است گوياي احساس مردم و اهالي از زمان‌هاي دور به اين درختان است.
محوطه اين درختان كهنسال به وسعت 5000 مترمربع توسط شهرداري خامنه تملك شده و با توجه به وجود قنات چنار، در اين محوطه امكان مناسبي براي ايجاد يك فضاي مناسب تفريحي گردشگري براي مسافران بين راهي تبريز ـ سلماس فراهم آمده است.
گزارش: جبار فرجي - روزنامه اطلاعات