بين قرن هاي سوم تا چهارم هجري در ايران حكومت هاي نيمه مستقلي شكل گرفت كه اصطلاحا آنها را حكومت هاي متقارن مي نامند. در بين اين حكومت، دوره حكومت آل بويه از عظمت و ويژگي خاصي برخوردار است چون ضمن مقبوليت عام يافتن به لحاظ مدارا با مردم، توانستند بغداد مركز خلافت عباسي را فتح نمايند. دولت آل بويه كه برآمده از سرزمين ديلم و گيلان بود، در اندك زماني پيشرفت فراواني در تمامي زمينه ها نمود كه اوج اين پيشرفت و اقتدار در دوره عضد الدوله ديلمي است. عضد الدوله توانست با درايت و تلاش خود خدمات فراواني در تمامي زمينه هاي علمي و عمراني به جامعه ايران نموده و نام خود را به عنوان اولين شاهنشاه ايراني بعد از اسلام در تاريخ ثبت نمايد.دوران حكومت عضد الدوله ديلمي (فنا خسرو) به روايت تمامي مورخان عصر طلايي حكومت آل بويه و شايد بتوان گفت دوران طلايي حكومت هاي متقارن است.
آرامش نسبی و توجه عضدالدوله به آبادانی ملک موجب رونق کشور و ساخت ابنیه بسیار در این دوران گردید. عضدالدوله در شیراز ارگی برآورد. در پی رونق اقتصادی و رشد شهر شیراز محله‌ای جدید به نام فناخسرو گرد در شمال یا شمال شرق شیراز قدیم به این شهر اضافه کرد. کاخ عضدالدوله در شیراز دو طبقه داشته و با کتابخانه شامل سیصد و شصت اتاق می‌گشت. همچنین بند امیر (رود کر) که برای مهار آب رود کر برای مصارف کشاورزی ساخته شده از یادگارهای عضدالدوله‌است.
عضدالدوله شهر ساسانی گور را بازسازی کرد و نام آنرا به فیروز آباد تغییر داد.
فعالیتهای شهرسازی عضدالدوله از مرزهای فارس فراتر می‌رود. مناره‌ای در سیرجان (خرابه‌های آن در هشت کیلومتری شرق سعیدآباد باقیست) از یادگارهای دیگر اوست. توسعه جاده‌ها در خوزستان و ساختن آبراهه‌ای میان کارون و فرات نمونه‌هایی از تلاشهای عضدالدوله برای رونق تجارت در عصر آل بویه به دست می‌دهند.
عضدالدوله در بغداد نیز کاخ با شکوهی برآورد و طرح جاه طلبانه‌ای برای بازسازی بغداد فراهم کرد. برای این مقصود به مالکین خانه‌های بغداد وام داد و پته‌هایی که به آنها داد شباهت عجیبی با اسکناسهای امروزی دارند. عضدالدوله همچنین در بغداد بیمارستان بزرگی برآورد که بیمارستان عضدی نام گرفت.
نگارنده : احمد مهدی زاده - روزنامه اعتماد ملی
مهدی زیدآبادی نژاد
دیدگاه‌ها