زندگی نامه مجتبی مینوی
گروه : علوم انساني رشته : زبان و ادبيات فارسي محل تولد : تهران تاريخ تولد : 1282 خلاصه : مجتبي مينوي متولد سال 1282 ه.ش است . دوران تحصيلات ابتدايي او در سامره و تهران ، تحصيلات متوسطه وي در دارالفنون و دار المعلمين مركزي ، و تحصيلات و مطالعات دانشگاهي و عالي او در كنيگز كالج ( لندن ) و مدرسه مطالعات آسيايي و آفريقايي دانشگاه لندن گذشت . خدمات اداري و تعليماتي مجتبي مينوي عبارت است از : سندنويسي در مجلس شوراي ملي ، عضويت دفتر فرهنگي سفارت ايران در پاريس و لندن ، رياست تعليمات عاليه وزارت فرهنگ ، رايزني فرهنگي سفارت ايران در تركيه ، استادي دانشگاه تهران . در زمينه ي اداره امور فرهنگي ، مينوي خدمات قابل توجه اي انجام داده و آثار با ارزشي از خود بجا نهاده است . او در سال 1355 ه.ش چشم از جهان فروبست و به ديارباقي شتافت . والدين و انساب : نام پدر استاد مينوي ، شيخ عيسي شريعتمداري ، مردي معمم و مؤدب و باريك اندام بود. [ يحيي آريان پور ، از نيما تا روزگار ما ، تهران : انتشارات زوار ، ص179 ] اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : تحصيلات رسمي و حرفه اي : دوران تحصيلات ابتدايي استاد مينوي در سامره و تهران ، تحصيلات متوسطه در دارالفنون و دارالمعلمين مركزي ،و تحصيلات و مطالعات دانشگاهي و عالي در كنيگز كالج (لندن) و مدرسه مطالعات آسيايي و آفريقايي دانشگاه لندن گذشت. [ رحمت الله ابريشمي ، كار نامه بزرگداشت بزرگان علم وادب ايران ، با همكاري عليرضا نخاولي ، ص 269 ] زمان و علت فوت : مجتبي مينوي در سال 1355 فوت نمود. [ فهرست مستند اسامي مشاهير و مؤلفان ، ج 2 ، كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران ، ص 1549 ] مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : خدمات اداري و تعليماتي مجتبي مينوي عبارت است از : سندنويسي در مجلس شوراي ملي (1305-1307 ) ، رياست كتابخانه ملي (1307) ، عضويت دفتر فرهنگي سفارت ايران در پاريس و لندن ، رياست تعليمات عاليه وزارت فرهنگ (1331-1332 ) ، رايزني فرهنگي سفارت ايران در تركيه (1336-1340 ) ، استادي دانشگاه تهران (329 ا-1348) مجتبی مینوی تهرانی ادیب، نسخه شناس، فهرست نگار، نویسنده، پژوهشگر، داستان نویس، مترجم، مصحح و تاریخ نگار ایرانی به سال 1282 خورشیدی در شهر سامرا چشم به جهان گشود و در 1355 در تهران درگذشت. استاد مينوي از دوران كودكي خود چنين ياد مي كند: « دوران بچگي من در سامره گذشته. پدرم براي درس فقه و اصول به آن شهر رفته بود ، و در آنجا از مرحوم ملا محمدتقي شيرازي درس مي گرفت. از سه سالگي تا نه سالگي من در آن شهر گذشت و در همان جا به مكتب مي رفتم ؛ و پنج سال و سه ماه بيشتر نداشتم كه به خواندن قرآن و گلستان و حافظ مشغول شدم. وقتي از سامره برگشتيم ، فارسي را مثل بچه عرب ها حرف مي زدم. سوادم بد نبود : به اندازه ي كلاس چهارم ابتدايي سواد داشتم ؛ اما حساب و جغرافي و اين جور چيزها را نمي دانستم. [ يحيي آريان پور ، از نيما تا روزگار ما ، تهران : انتشارات زوار ، ص179 ] پدرش عیسی شریعتمداری نزد آیت الله محمدتقی شیرازی تحصیل می کرد. مجتبی تحصیلات خود را در سامرا آغاز کرد و در نه سالگی به همراه خانواده به ایران آمد. سپس وارد دارالفنون شد. او همکلاس صادق هدایت بود. مجتبی همزمان با قیام میرزا کوچک خان جنگلی به لاهیجان رفت. وی کارمند وزارت معارف شد و ریاست کتابخانه معارف را برعهده گرفت. این کتابخانه اکنون کتابخانه ملی ایران نام دارد. آن گاه به پاریس رفت و پس از چندی عازم انگلستان شد. سپس به ایران بازگشت. مینوی از این زمان مقالات ادبی و داستان های خود را به چاپ رساند و نامه تنسر، نوروزنامه و اطلال شهر پارسه را انتشار داد. پس از چندی ویس و رامین و جلد نخست شاهنامه را به همراه خلاصه ای از کل شاهنامه به چاپ رساند. به سال 1319 دوباره به لندن رفت و ده سال در آن جإ؛ ماند و به تدریس در دانشگاه آکسفورد پرداخت. هم چنین به گردآوری نسخه های خطی و تصحیح آن ها روی آورد. وی بر زبانهای انگلیسی، فرانسه، عربی و آلمانی تسلط داشت و زبان پهلوی را نیز فراگرفت. به سال 1329 از راه ترکیه به ایران بازگشت و مدت کوتاهی در استانبول ماند. در ایران به تدریس ادبیات فارسی در دانشگاه تهران پرداخت. به سال 1330 رایزن فرهنگی ایران در ترکیه شد و چند سال نیز رایزن فرهنگی ایران در پاریس و لندن بود و در دانشگاههای آکسفورد، پرینستون، یوتا و پرتلند تدریس کرد. در طول دوران خدمتش دوازده هزار جلد از کتاب های خطی موجود در کتابخانه های جهان ازجمله توپ قاپی، موزه بریتانیا، هند، کمبریج، آکسفورد، ادینبورگ و منچستر را بررسی کرد و از آن ها عکس گرفت و به تهران فرستاد. میکروفیلمهای دانشگاه تهران که تنها فهرست آن ها در سه جلد به چاپ رسیده حاصل تلاش مینوی در این سال ها است. وی مقالاتی در کنگره ها و همایش های علمی و ادبی جهان ارائه داد، ازجمله این نشست ها می توان به این ها اشاره داشت: کنگره بین المللی هزاره فردوسی تهران 1313. سمینار بررسی فرهنگ اسلامی پرینستون 1332. سمینار تمدن غرب از نظرمشرق زمین ونیز 1335. سمینار مورخان خاورمیانه لندن 1338. کنگره بین المللی هنر و معماری ایران نیویورک 1339. کنگره بین المللی خاورشناسان استانبول 1330. کنگره بین المللی خاورشناسان مونیخ 1336. کنگره بین المللی خاورشناسان مسکو 1339. کنگره بین المللی ایرانشناسان، ان آربر 1346. کنگره بین المللی خاورشناسان پاریس 1352. فعاليتهاي آموزشي : مجتبي مينوي از استادان مجرب دانشگاه تهران بود ، وي علاوه بر آن در دانشگاه هاي انگلستان وآمريكا نيز به كار تدريس پرداخته است. [ كار نامه بزرگداشت بزرگان علم وادب ايران ، تاليف : رحمت الله ابريشمي ، با همكاري عليرضا نخاولي ، ص 269 و 270 ] ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : بررسي نسخ خطي كتابخانه هاي تركيه و تهيه عكس و ميكروفيلم از آنها براي كتابخانه مركزي دانشگاه تهران و كتابخانه ملي ، سرپرستي بر استخراج لغات از متون قديم براي تدوين لغتنامه تاريخي فارسي كه تهيه آن در مؤسسه انتشارات فرانكلين موردنظر بود ، همين كار را در بنياد فرهنگ ايران ادامه يافت ، عضويت در انجمن تاليف و ترجمه دانشگاه تهران و انجمن فلسفه و علوم انساني و ابسته به كميسيون ملي يونسكو و شوراي مركزي و شوراي عالي سازمان ملي اسناد و كميته جايزه سلطنتي بهترين كتاب سال ،و مشاوره در بنياد فرهنگ ايران. تنظيم فهرست براي نسخ خطي فارسي كتابخانه معروف چستربيتي در شهر دوبلين (ايرلند) از خدمات علمي ايشان در خارج از كشور محسوب مي شود. [ رحمت الله ابريشمي ، كار نامه بزرگداشت بزرگان علم وادب ايران ، با همكاري عليرضا نخاولي ، ص 269 ] از مینوی کتابخانه ای با بیش از بیست و پنج هزار جلد کتب به جا مانده است. فهرست نسخه های خطی کتابخانه مینوی نیز به چاپ رسیده. از مجتبی مینوی کتاب‌های متعددی منتشر شده است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: * کشف دو لوح تاریخی همدان، ارنست هرتسفلد (ترجمه) ۱۳۰۵ * معلومات تاریخی در باره آثار ملی اصفهان و فارس، ارنست هرتسفلد (ترجمه) ۱۳۰۶ * اطلال شهر پارسه، ارنست هرتسفلد (ترجمه) ۱۳۰۸ * نامه تنسر (تصحیح) ۱۳۱۱ * کشف الواح تاریخی بنای تخت جمشید، ارنست هرتسفلد (ترجمه) ۱۳۱۲ * نوروزنامه (تصحیح) ۱۳۱۲ * مازیار (به انضمام نوشته صادق هدایت) ۱۳۱۲ * وضع ملت و دولت و دربار در دوره شاهنشاهی ساسانیان، ارتور کریستنسن (ترجمه) ۱۳۱۴ * ویس و رامین، فخرالدین اسعد گرگانی (تصحیح) ۱۳۱۴ * مصنفات افضل‌الدین کاشانی (با همکاری یحیی مهدوی) دو جلد ۱۳۳۰ و ۱۳۳۷ * عیون‌الحکمه، ابن سینا (تصحیح) ۱۳۳۳ * پانزده گفتار (در باره چند تن از رجال ادب اروپا) ۱۳۳۵ * آزادی و آزادفکری (تألیف) ۱۳۳۸ * کلیله و دمنه، انشای ابوالمعالی نصرالله منشی (تصحیح) ۱۳۴۳ * سیرت جلال الدین منکبرنی (تصحیح) ۱۳۴۴ * فردوسی و شعر او (تألیف) ۱۳۴۶ * داستانها و قصه‌ها (مجموعه گفتارها و نوشته‌ها) ۱۳۴۹ * تنکسوق‌نامه یا طب اهل ختا، رشیدالدین فضل‌الله همدانی (تصحیح) ۱۳۵۰ * نقد حال (مجموعه گفتارها و نوشته‌ها) ۱۳۵۱ * تاریخ و فرهنگ (مجموعه گفتارها و نوشته‌ها) ۱۳۵۲ * احوال و اقوال شیخ ابوالحسن خرقانی به‌ضمیمه منتخب نورالعلوم ۱۳۵۴ * اخلاق ناصری، خواجه نصیرالدین طوسی (تصحیح) (با همکاری علیرضا حیدری