مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

صنايع دستي بستري براي رونق کاری

صنايع دستي مهمترين نشان و يادگار تمدن هر كشوري است كه گاه ارزش آثاري كه با دستان توانمند هنرمندان اين سرزمين‌ها خلق مي‌شود، پس از حياتشان شناخته مي‌شود.‏‎ ‎اصفهان به عنوان شهري با چند صد سال پيشينه تاريخي، در خلق آثار هنري سابقه درخشاني دارد و به زعم شمار زيادي از تاريخ‌نويسان در بسياري از حوزه‌ها صاحب مكتب است.

اصفهان با ثبت توليد بيش از 100 قلم صنايع دستي امروزه مهد صنايع دستي زيبا و منحصر به فردي به شمار مي‌آيد كه نه تنها در كشور بلكه در همة جهان شهرت دارند.

توليد صنايع دستي علاوه بر اين كه معرف ارزش‌هاي فرهنگي هر خطه است، در نظام اقتصادي جوامع نيز تأثير شگرفي دارد و از اين رو بازاريابي نقش مهمي در معرفي و صدور آن ايفا مي‌كند و بي شك براي رسيدن به اين هدف بايد با روش‌هاي سنتي فروش صنايع دستي خداحافظي كرد.

با رونق بخشي صنايع دستي بسياري از اهداف مهم همچون ايجاد اشتغال، افزايش درآمد ارزي و جذب گردشگر تحقق مي‌يابد.

به گفته بسياري از كارشناسان و فعالان اين حوزه، توليد صنايع دستي نياز به سرمايه‌گذاري زيادي ندارد و از اين رو مي‌تواند بستر مناسبي براي فعاليت قشر وسيعي از افراد جامعه باشد. براساس آمار موجود نزديك به 10 ميليون نفر در ايران به صورت مستقيم يا غير مستقيم از راه توليد صنايع دستي امرار معاش مي‌كنند چند سالي است در حوزه صنايع دستي شاهد رقباي جهاني هستيم كه با الهام گرفتن از طرح‌هاي بديع ايراني كارها و توليدات مشابه را پديد آورده‌اند كه بازارهاي جهاني را تسخير كرده است البته هر چند اين واقعيت تلخ را شاهد هستيم اما هنوز افرادي هستند كه هنر واقعي را از كپي آن تشخيص مي‌دهند و مي‌توان گفت صنايع دستي ايران هنوز قلب تپنده بازارهاي جهاني اين صنعت است.

افزايش كيفيت، كاهش هزينه خريد، بسته‌بندي مناسب و توجه به رنگ و نوع طراحي مورد پسند كشورها و ايجاد برندي ايراني تنها راه حضور ماندگار در بازارهاي جهاني صنايع دستي است.

در چند سال اخير با واردات بي رويه صنايع دستي بي كيفيت از كشورهايي همچون پاكستان و چين بازارهاي اصفهان محلي براي فروش آنها شده بود و به نظر مي‌رسيد هيچ كنترلي بر روي آن وجود ندارد ولي با مصوبه ممنوعيت فروش صنايع دستي در مكان‌هاي تاريخي و اقدام‌هاي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان اينك شاهد تغيير اين روند در ميدان تاريخي نقش جهان هستيم.

يكي از مسئولان فعال در حوزه صنايع دستي كه معتقد به حذف صنايع دستي توليدي ديگر كشورها در بازارهاي اصفهان نيست مي‌گويد: سخن اين است كه اگر آنها مي‌خواهند صنايع دستي خود را بفروشند با نام كشورشان عرضه كنند، نه اين كه بر توليدات خود نام اصفهان را حك كنند و در اين قالب اقدام به فروش صنايع خود كنند. هر چند اگر خريدار متوجه شود هنر دستي عرضه شده توليد ديگر كشورها است با توجه به آگاهي از كيفيت پايين آن، از خريد خودداري مي‌كند.‏


تهمينه دانيالي معاون صنايع دستي و هنرهاي سنتي كشور كه چندي است بنابرسياست دولت مبني بر انتقال بعضي از نهادها و ارگان‌هاي دولتي به خارج از تهران، در اصفهان فعاليت دارد، معتقد است؛ بناهاي تاريخي به عنوان اماكني كه هميشه مورد توجه گردشگران كشورمان هستند نبايد محلي براي نمايش صنايع دستي بي كيفيت خارجي باشد. وي مي‌گويد: بازار فروش صنايع دستي و هنرهاي سنتي كشورمان به واسطه ورود بي رويه محصولات خارجي بسيار متضرر شده است.‏

به گفته او صنايع دستي ايران از نظر تنوع و كيفيت در دنيا حرف اول را مي‌زند و اين در حالي است كه ورود بي رويه محصولات خارجي انگيزه توليدكنندگان را به شدت كاهش داده است.‏

اصفهان به عنوان يكي از برترين استان‌ها در توليد صنايع دستي، در سال‌هاي اخير از يونسكو براي تعدادي از رشته‌هاي اين صنعت مهر اصالت گرفته است كه اين مهم اميد تازه‌اي به جامعه هنري و صنعتگران داده است و سدي محكم در برابر ورود صنايع بدلي ايجاد كرده است.

ايران سال 1968 ميلادي به عضويت شوراي جهاني صنايع دستي در آمد كه به گفته مسئولان يونسكو، بزرگترين و مهمترين كشور دنيا از نظر تعدد و تنوع توليد در صنايع دستي است و با داشتن 250 رشته فعال و زنده صنايع دستي در دنيا منحصر به فرد است و شايد به همين دليل است كه يونسكو تاكنون مهر اصالت خود را به 51 اثر از صنايع دستي ايران اعطا كرده است.

مهر اصالت به منزله اعطاي گواهينامه‌اي براي حفظ، احيا و تداوم فعاليت مشاغل و ارزش‌هاي بومي و سنتي براي توليد صنايع دستي اصيل و با كيفيت هنرمندان و صنعتگران است.

هر چند اكنون مشكل فروش صنايع دستي ديگر كشورها در اماكن تاريخي بويژه ميدان نقش جهان كمرنگ شده است، اما معضل ديگري را شاهد هستيم و آن حضور خانه به خانه فروشندگان چنين مصنوعاتي براي عرضه كالاهاي خود است البته از يك منظر بايد از تلاش اين افراد براي بازاريابي خوبشان قدرداني كرد و اگر هنرمندان و صنعتگران ايراني و اصفهاني نيز در فروش محصولات خود چنين پشتكاري داشتند، امروز بازار صنايع دستي ما رونق بيشتري داشت.

تزيينات آجري، كاشيكاري، گچبري و انواع خط در آثار تاريخي اصفهان، هنرهاي زري‌دوزي و قلمكاري، ترمه و نقره‌كاري، زرنگاري و رونويسي كتب، قرآن و قطعات نگارگري، مينا، منبّت‌كاري و همه و همه از هنرهايي هستند كه به زعم كارشناسان، مهد آنها اصفهان بوده است.‏

 

اديب معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان مي‌گويد: با ممنوعيت فروش صنايع دستي خارج در ميدان نقش جهان، فعاليت‌هاي نظارتي آغاز شد و روزانه بازرسي‌هايي انجام مي‌شود كه در مرحله نخست به متخلفان اخطار شفاهي و كتبي داده مي‌شود.

او با تأكيد بر اين كه در 90 درصد از فروشگاه‌هاي فعال در ميدان نقش جهان صنايع دستي ديگر كشورها عرضه نمي‌شود، افزود: ممكن است در بعضي از فروشگاه‌ها به صورت زيرميزي صنايع دستي خارجي عرضه شود ولي در كل فروشندگان از فروش اين گونه صنايع خودداري مي‌كنند.

به گفته وي نوروز امسال تعدادي كيف قلمكار پاكستاني، ظروف فلزي سربي ساخت چين، مانتو طرح قلمكار پاكستاني، طاقه نشان ترمه و روميزي پاكستاني كشف و جمع‌آوري شد و چهار نفر هم دستگير شدند و يك فروشگاه به دليل تخلفات پلمب شد.

اديب مشكل عمده در اين بخش را وجود دستفروش‌ها دانست و افزود: اين افراد تابع هيچ قانوني نيستند و علاوه بر آن چهره ميدان نقش جهان را زشت كرده‌اند.

به گفته وي گروه نظارتي در حوزه رفع سد معبر در شهرداري، وظيفه مبارزه با آنها را دارد و با اجراي اين طرح شاهد حركات و اعتراضاتي بوديم كه بايد بگويم اين ميدان متعلق به عموم مردم است و با سد معبر چهره اين ميدان تاريخي كه افتخار كشور و جهان اسلام است، مخدوش مي‌شود.

وي با اشاره به اين كه پارسال درآمد صادرات صنايع دستي استان به جز فرش و طلا 18 ميليون دلار بوده است، افزود: اين رقم نسبت به مدت مشابه از نظر وزني 42 درصد و از نظر ارزش 39 درصد رشد داشته است.

او پوشش بيمه‌اي را يكي از آرزوهاي ديرينه هنرمندان دانست و يادآور شد: پارسال 4000 پرونده براي بيمه هنرمندان در استان تشكيل شد كه تاكنون 2536 نفر آنان بيمه شده‌اند.

اديب با اشاره به بعضي از مشكلات موجود براي بيمه هنرمندان، گفت: هنرمنداني كه سن آنان زير 55 سال است مي‌توانند از اين خدمات بهره‌مند شوند در صورتي كه سن بسياري از هنرمندان بالاي 55 سال است.

وي همچنين از پيگيري طرح تكريم هنرمندان و مستمري آنها در وزارتخانه ارشاد و سازمان ميراث فرهنگي خبر داد.

به گفته اديب نوروز امسال با ايجاد بازارچه نوروزي در اصفهان، نائين، شهرضا، كاشان، تيران و كرون، آران و بيدگل و مباركه 250 ميليون تومان صنايع دستي ايراني به فروش رسيد.‏

معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي،‌صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان با اعلام اين كه پارسال 53 اثر صنايع دستي استان موفق به دريافت مهر اصالت يونسكو شدند، اظهار داشت: هم اكنون براي 14 رشته نشان استاندارد ملي تعريف شده است كه فعالان مي‌توانند با دريافت اين نشان براي توليداتشان در جذب مشتري و بازارها موفق باشند ولي البته هنوز اين طرح اجباري شده است. او با اشاره به تشكيل 21 پرونده صنايع دستي براي ثبت ملي، افزود: تاكنون هشت رشته از اين صنايع موفق به ثبت ملي شده‌اند.

وي افزود: 250 رشته صنايع دستي در كل كشور شناسايي شده است كه 200 رشته آن در استان اصفهان توليد مي‌شود و متأسفانه 12 رشته از اين صنايع يا منسوخ شده‌اند يا در آستانه فراموشي هستند كه نقاشي لاكي، زري بافي و گلابتون دوزي از مهمترين آنها است.

او از اجراي برنامه آموزشي خبر داد و افزود: براساس طرحي اِلمان‌ها و نشانه‌هاي غير ميراثي از بازار قيصريه ميدان نقش جهان حذف مي‌شود.


فيض‌اللهي رئيس اتحاديه صنوف صنايع دستي استان اصفهان نيز با اشاره به ساماندهي حوزه صنايع دستي استان، يادآور شد: صنايع دستي و صنعت گردشگري همچون ماهي و آب هستند كه وجود هر دو به هم وابسته است و بايد حوزه صنايع دستي، گردشگر را به عنوان يك نياز هميشه مد نظر داشته باشد.

به گفته او در ديگر كشورها مواد اوليه ارزان قيمت به راحتي در اختيار هنرمندان قرار مي‌گيرد و اين به معناي ايجاد رقابت بين هنرمندان است كه بايد در ايران نيز به آن توجه شود. هر چند مدتي است در استان و شهر اصفهان مسئولان نهادها و ارگان‌ها براي هديه دادن صنايع دستي مختلف را انتخاب مي‌كنند و اين خود بستري مناسب براي گسترش فرهنگ خريد صنايع دستي است اما به نظر مي‌رسد افزايش كيفيّت، كاهش قيمت و در دسترس بودن اين آثار مي‌تواند راهگشاي بسياري از مشكلات در اين حوزه باشد.
----------
گزارش: نفيسه يزداني - روزنامه اطلاعات

دیدگاه‌ها  

+2 # مهرزاد 1390-04-14 20:33
دو دهه پیش هر وقت می خواستم برای کسی هدیه بخرم، همیشه روبروی سفارت سابق امریکا در خیابان طالقانی می رفتم و قدم به قدم مغازه های صنایع دستی بود و آنقدر حیران می شدم که نمی دانستم از کدامین خرید کنم و چه بخرم؛ هر یک از دیگری زیباتر و متنوع تر بود.
حالا چند سالی هست که مغازه ها از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر شده و وقتی وارد مغازه می شوی، آنقدر اجناس بدون کیفیت شده که آدم خجالت می کشد، آن را پیشکش بدهد.
جدا" چند سالی هست که نمی دانم چه باید کرد ولی این را می دانم که مقصر نه من مشتاق هستم و نه آن زحمت کشی که تمام زحماتش به یغما رفته بابت سودی که از واردات اجناس بی ارزش نصیب اندکی می شود.
پاسخ دادن

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML