مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

بیمه در روزگار کورش بزرگ

سامانه ي آموزشي و پرورشي انشان پارسيان (يدايَ يا پارسي پيرو نوشته ي داريوش در بيستون )، چنان بود كه كودكان،  به دور از جايگاه اجتماعي پدر و مادرشان، توانايي بودن در آن و آموختن را داشتند: همه ي افراد (پارسي) مجازند اطفال خود «را به مدارس عمومي اعزام دارند. بايد دانست كه اعزام اطفال به مدارس براي كساني است كه احتياج به كمك اطفال خود در امر معيشت ندارند. ولي كساني كه چنين قدرتي ندارند ، كودكانشان را به مدرسه اعزام نمي دارند. اطفالي كه اين مدارس را طي نموده اند، وارد طبقه ي جوانان ميشوند.  (گزنفون ، کورش نامه ، کتاب یکم ،فصل دوم ، ترجمه مشایخی رویه ی 10 )

چنانكه ديده ميشود در چنين سامانه ي ريزبين و حساب شده ي آموزشي بود كه پيش از روي كار آمدن شاهنشاهی هخامنشيان، نسل هاي آموخته و توانا را پروراند تا آنكه نسل زريني پديد آمد كه دربردارنده ي کورش و گوبرياس شد ؛ كساني كه نخستين شاهنشاهی بزرگ و ماناي تاريخ را پديد آوردند. در ادامه گزنفون نوشته است كه پرورش يافتگان اين سامانه ي آموزشي ، به دور از جايگاه خانوادگيشان، پس از گذراندن آموزه ها و سربلندي در آزمونها، به جايگاهاي لشگري و كشوري و سرانجام دادوري و قانونگذاري دست مي يافتند كه اين جايگاهها ، جدا از جايگاه مجري قانونها (شاه موروثی ) بوده است .

اين قدرت دادوري و قانونگذاري به دور از دخالت شاه، به روشني چنين آورده شده است:

اين دسته ي پيرمردان در جنگهاي خارج از وطن شان مشاركت ندارند، بلكه در داخل كشور مي مانند و به رتق و فتق امور ملك يا به كارهاي شخصي خود اشتغال مي ورزند، حكم اعدام جنايتكاران را صادر مي نمايند و اتخاذ تصميمات مهم، با آنان است. چنانچه جواني از تازه بالغان يا مردان از اطاعت قوانين سرپيچي كند، رييس قبيله يا مامور ديگر، او را به خلافكاري متهم مي سازد. پس مطلب در حضور پيرمردان قوم مطرح مي شود. چنانچه متهم، خاطي و مقصر شناخته شد، سلب ارزش و قابليت او مي شود حتا خود فرمانروا نيز در برابر قانون با ديگران برابر بود. اين را ميتوان از گفته هاي تاريخي و مستند ماندانا مادر کورش به پسرش، درباره ي سنجش فرمان روايي ماد و انشان پارسيان به روشني دريافت:

آن چه در نظر پدربزرگت عين عدالت است، معلوم نيست در نظر پارسيها (انشانيان)، عدالت باشد. او ارباب مطلق مادي ها است و حال آنكه در نزد پارس يها ، مساوات در برابر قانون را عدالت مي نامند.رفتار پدرت سرمشقي است از اين عدالت. آن چه را مملكت، خواهان است همان ميكند و هر چه نهي شده است، از آن احتراز مي جويد. او در كارها از قانون پيروي ميكند، نه از هواي نفساني.وجود دادگاههاي ويژه ي گناهان كودكان نيز از ويژگي هاي شگفت آور اين فرمان روايي آريايي پيش از شاهنشاهی هخامنشي است.

اما یک چيز ، در اين سامانه ديده نشد و در پس آن ، در روزگار فرمان روايي کورش براي نخستين بار در تاريخ رخ داد ؛ پوشش رايگان فرمان روايي براي درمان. مساله اي كه گزنفون آن را چنين نگاشته است:

كورش مشاهده ميكرد كه چون مردم سالم اند، با رغبت و جهد بسيار به اصلاح وضع خود ميكوشند و آن چه براي ادامه ي صحت و عافیت خویش لازم دارند، جمع و ذخیره و پی شبینی می نمایند. در صورتی که چون علیل و بیمار شوند، نسبت به همه چیز و همه کار بی قید و بی تفاوت می شوند. برای اصاح این نقیصه، پزشکان کارکشته را گرد خود فراخواند، انواع معجون ها و شربت ها و دواها و عصاره های مفید در جایی فراهم ساخت. هریک از رعایا که رنجور می شد ، پزشکان خود را به مداوای بیمار مامور می نمود و چون شفا می یافت، از طبیب معالج قدردانی می کرد و به انواع پاداش ها شاد و امیدوارش می ساخت. با این قبیل تدابیر و عاقبت اندیشی ها، اطرافیان و رعایای خود را سالم، راضی و خرسند می نمود و مقام و منزلتش هر روز در نزد عموم کسانی که به او ملتجی می شدند یا در سایه اش می زیستند، افزوده می شد .

چنان چه در نوشتار یادشده روشن است،اندیشه ی درمان و در یک سخن ، بهداشت رایگان همگانی حکومتی، از ذهن کورش و به شوند برخورداری از یک جامعه ی  تندرست و کارآمد تراویده است.

در این سامانه ی پیاده شده ، برای نخستین بار در تاریخ، داروهای فراوانی یکجا از سوی پزشکان ویژه (داروسازان) فراهم و نگهداری شد که این نخستین دارو خانه های مستند تاریخ هستند. سپس نه تنها این داروها ، رایگان به مردمان شاهنشاهی داده می شد ، بلکه برای درمان بیمار نیز پزشکان فرستاده شده از سوی سامانه ی شاهنشاهی ماموریت می یافتند تا رایگان، بیماران را جدا از جایگاه اجتماعی و پیشه ای آنها درمان کنند و پاداش خود را از فرمان روایی بگیرند.

سورنا فیروزی - هفته نامه ی امرداد شماره ی 330

یاری نامه : کورش نامه - گزنفون

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML