نام پارسی سیارات در منظومه شمسی
نام‌های پارسی روان‌گوی‌ها در سامانه‌ی خورشیدی
مهرداد آتورپاتگانی - تارنگار آریا پارس
ستاره‌شناسان ایرانی در سده‌های نخستین پس از یورش تازیان، واژه سیاره (=راه‌پیما) برای ترجمه واژه πλανήτης (پلانِتِس) یونانی به‌کار بردند. در عربی به سیاره «کوکب» می‌گویند.
در زبان پارسی «اخترِ گردان»، «گویال»، «هَرپاسپ» و «روان گوی» نیز در نوشتار کهن پارسی برای سیاره به‌کار رفته. واژهٔ «هرپاسب» واژه‌ای کهن است که در واژه نامه‌های آنندراج، برهان قاطع و فرهنگ جهانگیری از آن نام برده شده‌است.
نام‌های پارسی روان‌گوی‌های سامانه‌ی خورشیدی:
سیاره عطارد = روان‌گوی، هرپاسپ و یا گویال تیر
سیاره زهره = روان‌گوی، هرپاسپ و یا گویال ناهید
سیاره زمین = روان‌گوی، هرپاسپ و یا گویال زمین
سیاره مریخ = روان‌گوی، هرپاسپ و یا گویال بهرام
سیاره مشتری = روان‌گوی، هرپاسپ و یا گویال هرمزد
سیاره زحل = روان‌گوی، هرپاسپ و یا گویال کیوان
دیدگاه‌ها
به نظر این بنده حقیر، این تصویر سامانه خورشیدی را تمام کودکان ایرانی که وارد مدرسه شده اند و خواندن و نوشتن آموختند، حتما این تصویر را باید ببینند، ای کاش در کتابهای درسی بود و کودکان یاد می‌گرفتند ،قبل از اینکه نیوتون سیب بر سرش بخورد و جاذبه را کشف کند ،ایرانیان هزاران سال پیش به آن رسیده بودند، روزی انیشتین به همراه پروفسور حسابی به ایران شهر شیراز می آید، چند روزی مانده بود به عید، سفره هفت سین چیده شد، انیشتین از پرفسور پرسید، معانی این چیدمان چیست؟ پرفسور با یک غرور ملی راجب قسمت های مختلف توضیح دادند تا اینکه رسیدند به تخم مرغ های رنگ شده، پرفسور گفتند معنی تخم مرغ رنگ آمیزی شده زمین است و هر شخصی رنگ ذهن خود را رسم میکند چون زمین یک اثر هنری خداوند است، بجز این معنی دیگری هم دارد، وقتی زمستان تمام میشود و بهار آغاز میشود نیمکره شمالی به فصل گرما و نیم کره جنوبی به فصل سرما میرود، تخم مرغ شش ماه روی یک سمت خود بوده و خسته شده از این شانه به آن شانه میرود، انیشتین چند لحظه سکوت کرد و اشک از چشمانش سرازیر شد، روبه پروفسور حسابی گفت، شما ایرانیان هزاران سال پیش اعتدال بهاری و زاویه زمین که باعث پیدایش فصل ها شده را کشف کرده اید، و اروپا چند صد سال به این نتیجه رسیده، آنقدر که ما فریاد میزنیم علم در دستان ماست، شما فروتنانه سکوت کرده اید، براستی نه تنها هنر نزد ایرانیان است، بلکه علم هم نزد ایرانیان است، درود بر ایرانیان واقعی، ایرانیان عاشق وطن، پاینده ایران
ای کاش به جای تمرکز کردن بر عربی، فارسی یا انگلیسی بودن واژگان علمی، تلاش کنیم علم و دانش رو گسترده‌تر کنیم. درحالی که سر نام سیارات بحث می‌کنیم، دانشمندان بی‌توجه به نام‌ها در جهان در حال گسترش مرزهای علم هستند.
ببخشید نام دیگر ماه ، قمر است درست ولی نام دیگر ماه مهر هم هست ؟