استاد مرتضی ثاقب‌فر (۱۳۲۱-۱۳۹۱ تهران) جامعه‌شناس، نویسنده، مترجم و پژوهش‌گر تاریخ و فرهنگ ایران بامداد امروز 11 دی‌ماه 1391 بر اثر سکته مغزی در بیمارستان رسول اکرم (ص) درگذشت. او دارای دانشنامه کارشناسی ارشدِ جامعه‌شناسی از دانشگاه رنه دکارت (سوربن) فرانسه است. وی همچون شادروان همایون صنعتی زاده از کوشاترین مترجمان ایران معاصر در حوزه ایرانشناسی بود. ثاقب‌فر بیشترین شمار ترجمه در زمینه تاریخ هخامنشی را در ایران دارا بوده و شماری از مهمترین منابع و مراجع اصلی در زمینه هخامشی‌پژوهی به دست او به فارسی ترجمه شد. ضمن اینکه سبک یکتا و شیوه دقیق ترجمه او در دیگر آثار این حوزه کمتر دیده شده‌است. او با توجه به مولف بودن خودش در زمینه ایرانشناسی، هرجا که نوشتار اصلی را دچار خطا و یا بی انصافی میدید، در پاورقی یا مقدمه ایرادات را به خواننده یادآور می‌شد. از وی تاکنون بیش از ۱۰۰ جلد کتاب، تألیف و ترجمه، منتشر شده است که اکثر آن‌ها جزو کتاب‌های مرجع در حوزه جامعه‌شناسی و تاریخ و فرهنگ ایران به شمار می‌آیند. «شاهنامه و فردوسی و فلسفه تاریخ ایران»، «بن‌بست‌های جامعه‌شناسی» از نوشته‌های ایشان است و از ترجمه‌های ثاقب‌فر می‌توان به «یونانیان و بربر‌ها» امیرمهدی بدیع، مجلدات «تاریخ کمبریج» مجموعه ۱۴ جلدی «تاریخ هخامنشیان» دانشگاه خرونینگن هلند و «اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری» ماکس وبر اشاره کرد. او به عنوان عضو هیئت علمی کنگره بین‌المللی هزاره شاهنامه برگزیده شده بود.
وی در بامداد ۱۱ دی ۱۳۹۱ در پی خونریزی مغزی در تهران درگذشت.
روانش شاد و یادش مانگار
