نابسامانیهای زبان پارسی

Question

برخ-ی از ناهَندمندیهای (بیقاعدگی) زبان پارسی

1- نابهره وری از یا و واو مجهول (اندر پارسی تاجیکستان و افغانستان که زبان پارسی تا اندازه ای بی دگرگونی مانده است، یا و واو مجهول درستانه به کار رود)

2- نبودن یا به کار نرفتن هَند (قاعده) ای فراگیر برای گدرا و ناگدرایی کارواژگان مانند: کشته است ( به قتل رسانده است (کشانده است)یا کشته شده است (کشته است)(هم گدرا هم ناگدرا) و سوخته است و ...

3- هممانند بودن صفت مفعولی با نامواژه. صفت مفعولی باید اندر زمان نادیده (حال یا گدشتۀ نقلی) به کار رود. و نامواژه به تنهایی مانند: کشته (مقتول (نامواژه))، کشته است (صفت مفعولی، به قتل رسانده است یا کشته شده است (هم گدرا هم ناگدرا)) - سپرده (صفت مفعولی (سپرده شده)، سپرده (نامواژه، چیزی که سپرده شده است)) - سروده (سروده شده)، سروده، سرود (ترانه)

4- نابسامانی وندها این که هریک به جای یک مانیک(معنی) چند مانیک دارد و نادرستانه به کار روند(مانند بهاره (نادرست) ، بهاری (درست))

5- نابسامانی اندر زمانها (پیشوند «می» درستانه چه معنایی دارد استمراری است یا تزیینی و بی هیچ معنایی؟ اگر استمراری است پس چرا به جای مینویسم گوییم: دارم مینویسم؟ یا «می» اندر میرفتم هم به معنای (یکباری): یکبار میرفتم و هم به معنای (همیشگی یا پیوسته) : همیشه میرفتم)

6- نابسامانی گواشها (صفت) مانند: شایسته (گواش مفعولی) که شایا درست است. بایسته (گواش مفعولی) که بایا درست است. ایستاده که ایستا یا ایستنده درست است

7- یک معنا نبودن واژه ها و همنگاره بودن آنها مانند شیر (نوشیدنی)و شیر (جانور، ابزاری برای کنترل شارش (جریان) آب و گاز)- بار (دفعه) بار (محموله و با چند مانیک بیشتر) که باعث چند معنایی و همنگارَگی شده است.

8- یک نگاره بودن نامواژه یا گواش و اسم مصدر مانند: بازی (نامواژه، بازی فوتبال) بازی (کنش بازی کردن، اسم مصدر، بازی او خوب نبود) -شکار (چیز شکار شده) شکار(کنش شکار کردن)- پخش (گواش، چیز پخش شده) پخش (اسم مصدر، کنش پخش کردن)

Answer 1

شوربختانه نابسامانیهای زیادی گریبان زبان پارسی امروزین را گرفته است و از نهادهای آموزشی نیز جنبشی دیده نمی شود و یا اگر هم می شود از سوی مردمان سخت پذیرفته می شود .

پیرامون گفتار شماره ی 7 که یک معنا بودن و همنگاره بودن واژگانی مانند شیر و بار را آورده اید باید یادآور شوم که این واژگان در اصل بدین گونه ی امروزی گویش نمی شده اند و واژه ی شیر در معنای شیر جنگل به گونه ی شر SHER  گویش می شده است که امروزه شیر خوانده می شود .

ازین دست نادرستی ها فراوان است و برای راست و درست شدن نیاز به کوششهای همگانی و پیگیری دستگاه های آموزشی دارد

Comments

آری اندر تاجیکستان و افغانستان به جای شیر؛ شِر  šeer گویند. اگر نابسامانی شماره 1 درست شود شمار اینگونه واژگان خواهد کاست. شماره 1 و  7 کمابیش به هم وابسته اند.

Answer 2

درود

نگرشی بر زمانهای اکنون(مضارع):

ساده مانند گویم، رَوَم، خُورَم، بَرَم

پیوسته مانند می گویم، می روم، می خورم، می برم

پیوسته داستانی(نقلی) مانند همی گویم، همی روم، همی خورم، همی برم

پیوسته آنی(در همان هنگام) مانند. دارم می گویم، دارم می روم، دارم دارم می خورم، دارم می برم

واژه صفت واژه ای پارسی است و سپت بوده است.

بیشتر وند ها در زبان پارسی وند های بستگی استند 

در واژه بهاره نیز به همین مانا کارگرفته شده و درست است.

 

درباره یک نگاره بودن نیز باید بگویم هیچ ایرادی ندارد چون فهماک(مفهوم) را در سهان میرساند و زبان های دیگر مانند انگلیک نیز همینگونه استند.

درباره نابسامانی گواش(سپت،زاب،فروزه) گفتنی است که در پارسی هم گواش کنیدگی(مفعولی) داریم و هم گواش کنندگی(فاعلی)

گواش های کنیدگی: شایسته، بایسته، خورده، گفته، آموخته، ستوده، توانسته، کرده(کُنیده)، رفته، پویه، کوشه، نیوشیده

گواش های کنندگی: شایا، بایا، خورا، گویا، آموزا، ستایا، توانا، کُنا، رَوا، پویا، کوشا، نیوشا

باز درباره چند مانا بودن واژگان ایرادی نیست چون زبان انگلیک بیشترین چند مانایی را دارد برخی از واژگان در انگلیک دارای ۱۷ تا ۲۰ مانا استند ولی چون فهماک در سهان به شنونده می‌رسد ایرادی نیست.

همچنین زبان پارسی برای گذرایی و ناگذرایی کارواژگان هندمند است ولی بدرستی بهره گرفته نمیشود.

کشتن و کشتاندن، رفتن و رفتاندن، گفتن و گفتاندن، خوردن و خوراندن، مردن و مراندن

هتا در بنواژ(مصدر)های زمان کنون نیز این هند پابرجاست:

کشتن(دو بنواژش یکی است)،روش و روانش، گویش و گویانش، خورش و خورانش، میرش و میرانش

خوراک را خوردم، خوراک را به آرتا خوراندم

خوراک را میخورم، خوراک را به آرتا میخورانم

سامان امروز مرد، جهان امروز سامان را مرداند

سامان امروز می میرد، جهان امروز سامان را می میراند