درود بر شما
در ایران باستان شکاف هایی میان توده ها و دسته های گوناگون مردمی پدیدار بوده است و دسته بندی باشندگان کشور با آنچه ما امروزه "اختلاف طبقاتی" می خوانیم و برداشت می کنیم ، دیگرگون بوده است .
اختلاف طبقاتی امروزی برآیند بیدادگری (بی عدالتی) ، آز و خودبرتربینی گروهی از مردمان توانگر در برابر ناتوانی و کاهلی گروهی از مردمان تهی دست است .همچنین کم کاری دولت ها در بخش بندی روا و درست سرمایه های کشور می تواند اختلاف طبقاتی را افزونتر و گسترده تر کند .
اما شکاف های توده ای در ایران باستان بدین گونه نبوده است . نخست آنکه دسته بندی از سوی خود دولت انجام می گرفته است و فرمانروا بنا بر آرمان خود توده های مردمی را به گروه هایی بخش بندی می کرده است و هر گروه می بایست به انجام کارهای پیوسته با کار و پیشه ی خود بپردازد و در کار دیگران دست درازی نکند . این بخش بندی بر بنیاد توانایی و پیشینه و سرمایه ی کسان انجام می گرفته است .
شاهنامه "بخشبندی توده های ایرانی به چند گروه گوناگون" را درزمان فرمانروایی جمشید شاه پیشدادی گزارش می کند که با آنچیزی که ما اکنون می پنداریم بسیار دیگونی دارد .
این شیوه ی فرمانروایی پس از جمشیدشاه نیز ادامه یافت و بیشتر پادشاهان ایرانی همین روش را ادامه دادند .
در زمان هخامنشیان بویژه هنگام فرمانروایی کورش بزرگ که مردی آزاداندیش و جهان بین بوده است این اختلاف طبقاتی کمتر بچشم می خورد بویژه آنکه پادشاه در سرزمین های گوناگون فرمان برچیدن برده داری را نیز روان می کند و برانداختن برده داری خود گواهی بر آزاد اندیشی و برچیدن اختلافات طبقاتی درون خانواده ای میان ارباب و برده بوده است .
در زمان ساسانیان و هنگام فرمانروایی انوشیروان آنگونه که شاهنامه بازگو می کند ، کفشگری از انوشیروان می خواهد که پروانه دهد فرزند او به دبیری برسد اما انوشیروان این کار را دور از آیین فرمانروایی می داند که نشان می دهد اختلاف طبقاتی از دبیرشدن آن کودک روستایی پیشگیری کرده است .اما نیک است یادآوری شود که آموختن و دانش اندوزی برای همه ی توده ها آزاد بوده است و تنها روی کار(شغل) کسان حساس بوده اند و پروانه نمی داده اند که کسی از طبقه ی پایینتر کار یک کس از طبقه ی بالاتر را انجام دهد .
(دگر آنکه دانش نگیرید خــوار اگر زیر دستیــد اگر شهریــار)
اما باز هم در همین دوره ما می بینیم که بزرگمهر از طبقه ای پایینتر به دربار پادشاه راه می یابد و جایگاهی بسیار خوب بدست می آورد .
ترس پادشاه و درباریان نیز از آنروی بوده است که اگر یک کس از طبقه ی پایینتر (برای نمونه فرزند یک کشاورز روستایی) به طبقه ی بالاتر بویژه دربار راه یابد ممکن است برای بزرگان تعیین تکلیف کند و برای آنان تصمیم بگیرد . ازینروی با این کار همداستان نبوده اند . سرگذشت روانشاد بزرگمهر نیز بهمین گونه بوده است و پس از آنکه او پادشاه را پند می دهد و انجام کارهای ناپسند را برای پادشاه ناروا می خواند ، او را به بهانه ای نابخردانه به زندان می افکنند .
به هر روی باید بدانیم آنچیز که امروزه "اختلاف طبقاتی" خوانده می شود با آنچیز که "دسته بندی توده ای" در ایران باستان بوده است دیگرگونی دارد.
mziefum1372 